Elastyczność popytu jest to siła reakcji popytu na własne determinanty. Rodzaje:
1)cenowa elastyczność popytu pokazuje jak zmienia się popyt na dane dobro pod wpływem zmiany ceny tego dobra
2)dochodowa elastyczność popytu pokazuje jak zmienia się popyt na dane dobro pod wpływem zmiany dochodów konsumenta
3)mieszana elastyczność popytu pokazuje jak zmienia się popyt na dane dobro pod wpływem zmiany ceny dobra komplementarnego lub substytucyjnego.
$cenowa\ elastycznosc\ popytu = \frac{\%\ zmiana\ wielkosci\ popytu}{\% zmiana\ ceny} = \frac{Q_{D}}{P_{E}}$
$$E_{D} = \left| \frac{Q}{Q_{0}} \times 100\% \right| \div \left| \frac{P}{P_{0}} \times 100\% \right| = \left| \frac{Q_{1} - Q_{0}}{Q_{0}} \times 100\% \right| \div \left| \frac{P_{1} - P_{0}}{P_{0}} \times 100\% \right| = \frac{\left| Q_{D} \right|}{\left| P_{E} \right|}$$
Q = Q1 − Q0
P = P1 − P0
ED- współczynnik prostej cenowej elastycznej popytu
Q0- wielkość popytu przed zmianą ceny
Q1- wielkość popytu po zmianie ceny
P0- cena poczÄ…tkowa (przed zmianÄ…)
P1- cena po zmianie
Współczynnik ED informuje nas o ile zmienia się wielkość popytu na dane dobro na wskutek zmiany ceny tego dobra o 1%
Jeżeli popyt silnie reaguje na zmianę ceny => oznacza to, że popyt jest elastyczny
EP>1 i QD>PE
Zmiana ceny o 1% powoduje zmianę wielkości popytu o więcej nic 1%
Jeżeli popyt w niewielkim stopniu reaguje na zmianę ceny => oznacza to że popyt jest nieelastyczny
ED<1 i QD<PE
Zmiana ceny o 1%powoduje zmianę wielkości popytu mniejszą niż 1%
Popyt proporcjonalnie elastyczny gdy: QD=PE i ED=1
Zmiana ceny o 1% wywoła zmianę wielkości popytu też o 1%
Czynniki kształtujące cenową elastyczność popytu:
1)występowanie substytutów
2)znaczenia dobra w całkowitym dochodzie konsumenta
3)rodzaje dobra (dobra niezbędne i luksusowe)
4)długość czasu reakcji popytu na zmianę ceny
Popyt elastyczny | Popyt nieelastyczny |
---|---|
1)dobra które mają dużo substytutów 2)gdy wydatki na dane dobro stanowią dużą część dochodów 3)na dobra luksusowe 4)w długim okresie czasu |
1)dobra które nie mają substytutów 2)gdy wydatki na dane dobro stanowią małą cześć dochodów 3)na dobra niezbędne 4)w krótkim okresie czasu |
Dwa skrajne przypadki elastyczności popytu:
a)popyt sztywny (na leki ratujące życie) ED=0
b)popyt doskonale elastyczny (dobra które mają dużo zamienników – woda mineralna) ED->∞
ED->∞ popyt doskonale elastyczny
ED>1 popyt elastyczny
ED=1 popyt proporcjonalny
ED<1 popyt nieelastyczny
ED=0 popyt sztywny
$$E_{\text{DY}} = \left( \frac{Q}{Q} \times 100\% \right) \div \left( \frac{Y}{Y} \times 100\% \right)$$
$$E_{\text{DY}} = \left( \frac{Q_{1} - Q_{0}}{Q_{0}} \times 100\% \right) \div \left( \frac{Y_{1} - Y_{0}}{Y_{0}} \times 100\% \right)$$
%zmiana wlk. %zmiana dochodu
popytu
Współczynnik dochodowej elastyczności popytu określa o ile% zmienia się popyt na dany produkt gdy dochód konsumenta zmienia się o 1% (współczynnik ten informuje jakie znaczenie ma określone dobro dla konsumenta)
1)dla dóbr normalnych(np. odzież, obuwie) EDY≈1
2)dla dóbr podstawowych(np. żywność-> ser, szynka) 0< EDY<1
3)dla dóbr wyższego rzędu(np. podróże, luksusowe samochody) EDY>1
4)dla dóbr niższego rzędu(np. ziemniaki, kaszanka) EDY<0
Mieszana elastyczność popytu jest to stosunek procentowy zmiany wielkości popytu na dane dobro do zmiany ceny dobra substytucyjnego lub komplementarnego.
$$E_{M} = \frac{\%\ zmiana\ wielkosci\ popytu\ na\ jedno\ dobro}{\%\ zmiana\ ceny\ dibra\ substytucyjnego\ i\ komplementarnego} = \frac{Q_{\text{DA}}}{P_{\text{EB}}}$$
$$E_{M} = \left( \frac{Q_{A1} - Q_{A0}}{Q_{A0}} \times 100\% \right) \div \left( \frac{P_{B1} - P_{B0}}{P_{P0}} \times 100\% \right)$$
EM-współczynnik mieszanej elastyczności popytu
QAO-wielkość popytu na dobro A przed zmianą ceny dobra B
QA1-wielkośc popytu po zmianie ceny
PB0-cena poczÄ…tkowa dobra B
PB1-cena dobra B po zmianie
Dla dóbr substytucyjnych powyższy współczynnik jest dodatni natomiast dla dóbr komplementarnych współczynnik jest liczbą ujemną
Wartość współczynnika prostej cenowej elastyczności popytu | Cena | Przychód (utarg) |
---|---|---|
ED>1 | Wzrost | Spadek |
Spadek | Wzrost | |
ED=1 | Wzrost | Stały maksymalny |
Spadek | ||
ED<1 | Wzrost | Wzrost |
Spadek | Spadek | |
ED=0 | Wzrost | Wzrost |
Spadek | Spadek |
Ilość dobra Q
$$E_{\text{SP}} = \frac{\% zmiana\ wielkosci\ podazy}{\% zmiana\ ceny}$$
$$E_{\text{SP}} = \left( \frac{Q}{Q_{0}} \times 100\% \right) \div \left( \frac{P}{P_{0}} \times 100\% \right) = \frac{Q_{S}}{P_{E}}$$
Rodzaje podaży | Wskaźniki liczbowe |
---|---|
Jednostkowa(proporcjonalna) | ESPÂ=1 |
Elastyczna | ESP>1 |
Nieelastyczna | ESP<1 |
Sztywna | ESP=0 |
Doskonale elastyczna | ESP->∞ |
Czynniki wpływające na elastyczność podaży:
1)warunki technologiczne
2)istnienie zapasów produktów
3)dysponowanie rezerwami czynników wytwórczych
4)możliwość przestawienia produkcji na inną
5)czas niezbędny do produkcji
Podaż elastyczny | Podaż nieelastyczny |
---|---|
1)przy niepełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych 2)jeżeli producent zgromadzi zapasy produktów 3)jeżeli producent posiada nowe maszyny i może zwiększyć zdolność produkcyjną 4)przy produkcji przemysłowej 5)gdy można przestawić produkcje na inną |
1)przy pełnym wykorzystani czynników wytwórczych 2)gdy nie ma zapasów 3)gdy producent posiada mało wydajne maszyny 4)w rolnictwie 5)gdy nie można przestawić łatwo produkcji na inną |