ANATOMIA I PODZIAŁ UKŁADU NERWOWEGO

Układ nerwowy można podzielić na trzy zasadnicze części:

• Ośrodkowy układ nerwowy

• Układ nerwowy obwodowy

• Układ nerwowy autonomiczny

Układ nerwowy ośrodkowy

Układ nerwowy ośrodkowy składa się z rdzenia nerwowego znajdującego się w kanale kręgowym i mózgowia, które wypełniają czaszkę.

• Rdzeń kręgowy mieści się w kanale kręgowym i ma kształt grubego sznura o przeciętnej średnicy około 1cm. Rdzeń kręgowy przebiega od pierwszego kręgu szyjnego do górnej krawędzi drugiego kręgu lędźwiowego i przechodzi u góry w rdzeń przedłużony. Rdzeń kręgowy jest więc krótszy od kanału kręgowego na skutek nierównomiernego wzrostu kręgosłupa i rdzenia w okresie płodowym. Od rdzenia odchodzi 31 par nerwów rdzeniowych: 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych, i 1 guziczny. Nerwy rdzeniowe opuszczają kanał kręgowy przez otwory międzykręgowe. Grubość rdzenia kręgowego nie jest wszędzie jednakowa. W dwóch miejscach stwierdza się wrzecionowate zgrubienia (szyjne i lędźwiowe). Zgrubienie szyjne znajduje się na poziomie od III kręgu szyjnego do I kręgu piersiowego, odchodzą od niego korzenie nerwowe zaopatrujące kończyny górne. Zgrubienie lędźwiowe jest na poziomie X kręgu piersiowego do I lędźwiowego i odchodzą od niego korzenie nerwowe zaopatrujące kończyny dolne. Wzdłuż powierzchni rdzenia przebiegają dwie bruzdy dzielące rdzeń kręgowy na dwie symetryczne części : prawą i lewą.

• Mózgowiem nazywamy część ośrodkowego układu nerwowego, która znajduje się w czaszce. Mózgowie składa się z mózgu, móżdżku i pnia mózgu z międzymózgowiem. Pień mózgu stanowi rdzeń przedłużony, most i sródmózgowie. Mózg podzielony jest na dwie półkule, które są od siebie oddzielone szczeliną podłużną mózgu. Półkule mózgu nakrywają od góry pień mózgu. Powierzchnię półkul pokrywa kora mózgowa, która stanowi cienką warstwę istoty szarej, będącej skupieniem komórek nerwowych.. Pod korą mózgową znajduje się istota biała, składająca się ze ściśle przylegających do siebie włókien nerwowych. Powierzchnia mózgu jest silnie pofałdowana. Fałdy te noszą nazwę zakrętów i oddzielone są od siebie przebiegającymi w różnych kierunkach bruzdami. Szereg takich zakrętów łączy się w płaty. Na powierzchni półkul widoczne są cztery płaty: płat czołowy, ciemieniowy, skroniowy i potyliczny. Poszczególne płaty oddzielone są od siebie bruzdami.

Sródmózgowie jest krótka częścią pnia mózgu łączącą międzymózgowie z mostem i móżdżkiem .

Rdzeń kręgowy i mózgowie otaczają trzy opony: zewnętrzna opona twarda, środkowa pajęczynówkowa i wewnętrzna miękka przylegająca bezpośrednio do rdzenia i mózgu.

UKŁAD NERWOWY OBWODOWY

Podstawową jednostką układu nerwowego obwodowego jest neuron, czyli komórka nerwowa wraz z jej wypustkami. Cechą charakterystyczną danego neuronu stanowi istnienie wypustek nerwowych, tzw. dendrytów, oraz neurytu - czyli aksonu. Komórka nerwowa składa się z jądra i cytoplazmy komórkowej. Układ nerwowy obwodowy jest utworzony z nerwów oraz związanych z nimi zwojów. Nerwu, które wychodzą z rdzenia kręgowego noszą nazwę nerwów rdzeniowych: 8 par szyjnych (C1 - C8), 12 par piersiowych (Th1 - Th 12), 5 par nerwów krzyżowych (S1 - S5). Nerw7y, które łączą się z mózgowiem nazywamy nerwami czaszkowymi, jest ich 12 par.

UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY

Układ nerwowy autonomiczny, inaczej wegetatywny, zaopatruje mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły. Układ autonomiczny dzieli się na część współczulną i część przywspółczulną.

Część współczulna pobudza niektóre narządy do czynności, np. przyspiesza akcję serca, podnosi ciśnienie krwi, wzmaga przemianę materii, rozszerza źrenice, oskrzela.

Część przywspółczulna działa odwrotnie

1

2

---