Egzamin z rynku

1. Pojęcie rynku w gospodarce rynkowej?

Całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. Rynek pełni funkcje regulatora procesów gospodarczych. Poprzez grę popyt i podaż dokonujemy wyceny poszczególnych towarów czyli ustala ich cenę. Mechanizm te w gospodarce rynkowej jest podstawowym mechanizmem alokacji (przydzielenia) zasobów do poszczególnych dziedzin wytwarzania.

2. Prawo popytu i podaży?

Ilość towaru jaką możemy sprzedać na rynku tj. popyt zmienia się w odwrotnym kierunku niż cena, a ilość towarów jaką dostarczamy na rynek tj. podaż zmienia się w tym samym kierunku co cena

Popyt maleje wraz ze wzrostem ceny lub

popyt wzrasta wraz ze spadkiem ceny

3. Kryteria klasyfikacji rynków i typów rynków?

1. Według przedmiotu obrotu

1. Rynek produktów i usług konsumpcyjnych

2. Rynek czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału)

2. Według zasięgu geograficznego

1. Rynek lokalny, regionalny, międzynarodowy, światowy

3. W zależności od sytuacji rynkowej

1. Rynek sprzedawcy (przewaga popytu nad sprzedażą)

2. Rynek nabywcy (przewaga podaży nad popytem)

4. W zależności od stopnia jednorodności transakcji.

1. Rynek homogeniczny (jednorodny) np. rynek ropy czy surowców zwierzęcych

2. Rynek heterogeniczny (np. rynek pracy występują w nim różne zawody wymagające odmiennych zdolności i kwalifikacji.

4. Wymień zasady na których opierają się kapitalistyczne stosunki gospodarcze?

W XIX w. następuję rewolucja przemysłowa i powstanie kapitalistycznych stosunków gospodarczych opartych na własności prywatnej, maksymalizacji zysków i przy rynkowe (konkurencji) jako metody ustalania wielkości produkcji i jej cen.

5. Na czym polega istota rewolucji agrarnej w XIX i XX wieku w Polsce i w Europie?

Do czasu rewolucji agrarnej Europę nawiedzały klęski głodu, które zwykle występowały w latach posuchy. najbardziej odczuły je osady na gruntach piaszczystych.

Rewolucja agrarna wyraziła się w:
- przejściu z trójpolówki do płodozmianu. W trójpolówce jedno pole ugorowało, teraz zaczęło być obsiewane. Obszar upraw powiększył się o 1/3. pole to obsiewano roślinami paszowymi co maiło wpływ na rozwój hodowli.
-Efektywniejszy okazał się płodozmian norfolski. W tym płodozmianie cykl rotacji obejmował rośliny okopowe: ziemniaki, buraki pastewne. Cykl przebiegał w następujący sposób: zboże ozime -> zboże jare -> rośliny pastewne.
- zastosowanie doskonalszych narzędzi i maszyn. Upowszechnił się pług odwracający glebę, skonstruowano i zaczęto produkować kultywatory, walce do rozgniatania zgrubiałej gleby, mechaniczna młocarnia i sieczkarnia, wynaleziono koparkę do ziemniaków, siewnik ziarnowy, grabiarkę konną. Wszystkie te maszyny były poruszane siłą koni pociągowych.
- nawożenie. Upowszechniła się kosa - pozwoliła na uzyskanie słomy.
- melioracje. Rosła potrzeba żywności, na potęgę intensyfikuje się prace melioracyjne: kopani rowów melioracyjnych, drenowanie.

- nowe odmiany roślin. Było to siła napędową rewolucji agrarnej. Nowe odmiany to: ziemniaki, buraki pastewne, rośliny motylkowe
- rozwój hodowli. Okres rewolucji agrarnej to okres szybkiego rozwoju hodowli. Równocześnie trwały prace nad uzyskaniem nowych odmian inwentarza.

6. Wymień znana ci typy rolnictwa we współczesnym świecie i opisz jeden z nich?

1. Rolnictwo samozaopatrzeniowe

- rolnictwo żarowo- odłogowe

- dwój polówka, trójpolówka

- kultura ryżu

-pasterstwo koczownicze

2. Rolnictwo towarowe

- rolnictwo farmerskie

- wysoko- towarowe rolnictwo Europy Zachodniej

- rolnictwo plantacyjne(Ameryka Środkowa i południowa, niektóre azjatyckie i afrykańskie kraje podzwrotnikowe)

3. Rolnictwo precyzyjne- cyberfarmy (nowe zjawisko w rolnictwie światowym)

4. Rolnictwo intensywne (duże nakłady kapitału i siły roboczej)

- wysoko-inwestycyjne rolnictwo kapitałochłonne

- wysoko-intensywne rolnictwo typu pracochłonnego

7. Pojęcie cyberfarm w rolnictwie XXI wieku?

Jest to rolnictwo precyzyjne - nowe zjawisko w rolnictwie światowym. Największy stopień rozwoju współczesnego rolnictwa. Oznaczanie technologii gospodarstwa wspomagane komputerowo tj. wyposażenie maszyn rolniczych w komputerowe panele kontrolne. Panele te rejestrują, przechowują i analizują.

8. Na czym polegają podstawowe różnice między rolnictwem samozaopatrzeniowym a rolnictwem towarowym we współczesnym świecie?

Rolnictwo samozaopatrzeniowe nisko zmechanizowane, o małych nakładach finansowych i małej efektywności pracy

9. Wymień typy rolnictwa towarowego w spółczesnym świecie?

- rolnictwo farmerskie: USA, Kanada, Australia

- wysoko- towarowe rolnictwo Europy Zachodniej

- rolnictwo plantacyjne

10. Wymień cele Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej?

Podstawowe założenie polityki rolnej

- podstawową jednostką produkcyjną w rolnictwie jest gospodarstwo rodzinne,

- rolnictwo jest szczególnym sektorem gospodarki unijnej, które ma zapewnić samowystarczalności Wspólnocie Europejskiej w zakresie produktów rolnych,

- polityka rolna wymaga osobnych regulacji prawnych

Podstawowe zasady WPR

- zasada jednolitego rynku (swobodny przepływ produktów rolnych między państwami członkowskimi).

- zasada preferencji Wspólnoty Europejskiej (preferencja towarów wspólnoty).

- zasada finansowej solidarności (finansowanie kosztów ponoszą wszystkie państwa członkowskie). Zasada ta jest realizowana za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich.

11. Wymień korzyści, które przynosi Polsce członkowstwo w Unii Europejskiej?

• polityczne

- wyjście ze strefy wpływów Rosji

- wzrost znaczenia Polski na arenie międzynarodowej

- wzrost bezpieczeństwa państwa(uszczelnienie granic, współpraca z UE w walce z przestępczością, mafią przemytem narkotyków i broni)

• gospodarcze

- przyśpieszenie rozwoju gospodarczego

- dostęp do ogromnego rynku europejskiego na których nie ma granic celnych i jest możliwa konkurencja z różnych krajów

- poprawę ochrony środowiska

- możliwość korzystania z funduszów pomocowych

12. Podaj mechanizmy wspierania rolnictwa w UE?

- regulacja poszczególnych rynków rolnych

- wsparcie finansowe dochodów rolników

- współfinansowanie projektów inwestycyjnych i modernizacyjnych w rolnictwie i na obszarach wiejskich

- system składowania i sprzedaży towarów rolnych

- wspólne techniki stabilizacji wywozu lub przywozu towarów

13. Wymień powody dla których UE prowadzi Wspólną Politykę Rolną?

Wspólny rynek oznacza, że zostają zniesione ograniczenia w handlu produktami gleby, lasu i morza wewnątrz Wspólnoty Europejskiej. Obowiązuje zakaz stosowania barier taryfowych ceł i parataryfowych (np. subwencje) utrudniających swobodny przepływ towarów rolnych pomiędzy krajami członkowskimi, przy zachowaniu obowiązku spełnienia wybranych norm w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego (bariery pozataryfowe). Funkcjonują wspólne ceny, stałe kursy walutowe w obrotach towarami rolnymi, nastąpiła harmonizacja przepisów administracyjnych, fitosanitarnych, weterynaryjnych i ochrony zdrowia. Częścią składową WPR jest Polityka Strukturalna. Równocześnie WPR realizuje silną politykę protekcjonistyczną w stosunku do towarów rolnych spoza Wspólnoty.

14. Źródła prawo obowiązujące w EU?

15. Pojęcie łańcucha marketingowego mleka?

składa się z ogniw:

•produkcja,

•przetwórstwo,

•handel,

•szybka żywność.

W zależności od liczby ogniw wyróżnia się:

•krótki,

•średni,

•długi

16. Wielkość produkcji mleka w Polsce i na świcie?

W Polsce w mln litrów

1990- 15371

2009 - 11950

Na świecie:

2008 - 600mln ton w tym:

- mleko krowie: 84,5%

- mleko od bawołów: 12,5%

- mleko kozie owcze, klaczy: 0,4%

17. Czynniki decydując o rozwoju przetwórstwa mleka w Polsce?

18. Wpływ poziomu rozwoju gospodarczego państw na produkcję rolniczą?

19. Wyjaśnij pojęcie „rolnictwo samozaopatrzeniowe”.

rolnictwo samozaopatrzeniowe (rolnictwo naturalne, subsystencyjne) - mało wydajne rolnictwo, charakteryzujące się niską produktywnością pracy. Odbywa się przy użyciu prymitywnych narzędzi i metod, w związku z czym produkcja na jedną osobę zatrudnioną w rolnictwie jest niewielka. Wystarcza zaledwie na wyżywienie rolnika i jego rodziny, zatem część produkcji przeznaczona na wymianę lub sprzedaż jest nieduża, jeżeli w ogóle występuje

20. Pojęcie „rolnictwa towarowego”

rolnictwo, w którym udział produkcji kierowanej do sprzedaży w stosunku do jego produkcji globalnej jest wysoki. Jest to typ rolnictwa o wysokiej specjalizacji, bądź w produkcji zbóż, roślin przemysłowych (np. bawełny), bądź w chowie pastwiskowym bydła lub owiec (ranczerstwo). Odznacza się wysoką produktywnością pracy.

21. Problemy głodu i niedożywienia we współczesnym świecie?

25% ludności świata odżywia się niewystarczająco - głód utajony

10% głoduje- głód jawny

Przyjmuję się że dobowe minimalne spożycie daje 2300-2700 kcal i ok. 80 g białka w tym co najmniej 1/3 białka zwierzęcego

22. Zasadnicze uwarunkowania rozwoju rolnictwa we współczesnym świecie?

23. Podaj instrumenty wykorzystywane w UE do ochrony produktów regionalnych?

24. Pojęcie produktu tradycyjnego na rynku produktów żywnościowych?

Produkt tradycyjny - produkt spożywczy chroniony zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, wytwarzany z tradycyjnych surowców, posiadający tradycyjny skład lub sposób produkcji.

Do oznaczenia produktu rolnego lub środka spożywczego musi on spełnić warunki.

1. Musi pochodzić z regionu, określonego miejsca lub kraju użytego w nazwie

2. Jakość lub cechy charakterystyczne są w istotnej lub wpływającej mierze zasługą środowiska geograficznego na które składają się czynniki naturalne i ludzkie

3. Produkcje, przetwarzanie i przygotowanie muszą mieć miejsce na określonym obszarze geograficznym.

25. Na czym polega system produkcji ekologicznej?

To sposób gospodarowania zwany biologicznym, organicznym lub alternatywnym. Stosowane metody produkcji są przyjazne środowisku przy zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa

Rolnictwo ekologiczne to system gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej, dopuszczający do użycia w uprawie i przetwórstwie tylko środki naturalne.

26. Główne zasady obowiązujące przy produkcji ekologicznej?

1. Wytwarzanie dostatecznej ilości żywności o wysokiej wartości odżywczej

2. Gospodarowanie zasobami naturalnymi z poszanowaniem mechanizmów biologicznych który reguluje funkcjonowanie systemów przyrodniczych

3. Utrzymanie oraz dążenie do podwyższenia żyzności gleby

4. Maksymalne wykorzystanie odnawialnych zasobów oparte o regionalne organizacje

5. Zapewnienie zwierzętom warunków zgodnych z potrzebami bytowymi

6. Unikanie form zanieczyszczenia środowiska

7. Utrzymanie bioróżnorodności

8. Zwrócenie uwagi na pozarolnicze aspekty gospodarowania rolniczego

27. Liczba i wielkość gospodarstw ekologicznych w kraju?

W Polsce 2008r 15000 oraz 236 przetwórni tylko 58% ma certyfikaty

28. Wymień działania zmierzające do zwiększenia popytu na produkty ekologiczne?

1. Upowszechnienie pojęcia żywności ekologicznej

2. Wiarygodne logo dla żywności ekologicznej i czytelne oznakowanie

3. Przygotowanie materiałów informacyjnych, reklamowych

29. Pojęcie żywności funkcjonalnej ?

Żywość która poza podstawowym zadaniem, jakim jest odżywienie przypisuję się psychologiczny lub fizjologiczny wpływ na organizm. Nazywana jest także żywnością probiotyczną. Pokarm ten jest elementem codziennej diety i nadaje się do ogólnego spożycia. Musi być produkt otrzymywany ze składników naturalnych, mieć udokumentowany klinicznie pozytywny efekt prozdrowotny.

30. Wymień znane ci produkty żywności funkcjonalnej ?

Flora, aktiwia, Kubuś, aktimel,

31. Wielkość rynku produktów ekologicznych, tradycyjnych i funkcjonalnych?

Należy obecnie do najdynamiczniej rozwijających się rynków w UE i USA

Udział produkcji ekologicznej na rynku UE i zwiększa się co roku od 5% (Niemcy) do 40% (Dania, Szwecja)

W krajach UE udział produkcji rolnictwa ekologicznego 0,5-3%

32. Pojęcie „preferencje konsumenckie”?

Są określane jako system ocen i priorytetu według których jedne produkty są oceniane wyżej od innych, a uporządkowane względem siebie tworzą skalę

Preferencje konsumenckie

• w ujęciu szerszym- wybór produktów zaspokajających te same potrzeby z wielu produktów różniących się między sobą np. napoję bez alkoholowe, produkty mleczarskie

•w ujęciu węższym - wybór w obrębie produktów nie tylko zaspokajających te same potrzeby lecz także podobnych do siebie np. zależnie od marki, smaku, wielkości opakowania

33. Podaj czynniki oddziaływujące na preferencje konsumenckie na rynku produktów żywnościowych?

- indywidualne- wiedzy, wpływ innych osób

- socjalno-ekonomiczne- dochód, ceny, status społeczny

-edukacyjne- wykształcenie, poziom edukacji żywności

- kulturowe, religijne, kulturalne- zwyczaje

- biologiczne, fizjologiczne i psychologiczne- wiek, płeć, zmiany fizjologiczne

-- zewnętrzne- reklama, sprzedaż, stan środowiska

-- wewnętrzne- smak, sposób przyrządzenia, zapach, jakość, ilość żywności

34. Wyjaśnij pojęcie „etnocentryzm konsumencki”?

Czynnik wpływający na decyzje nabycia konsumentów na rynku żywości

Według Myers (1995r) jest to przekonanie że produkt wywodzący się z własnej grupy kulturowej lub etnicznej jest z reguły lepszy od podobnego produktu pochodzącego z innych grup kulturowych czy etnicznych

Postawa etnocentryka

1. Emocjonalne nastawnie do kraju pochodzenia produktu

2. Skłonność do określonego sposobu zachowania się wobec produktów o określonym pochodzeniu

35. Wielkość produkcji mięsa wołowego, wieprzowego i drobiowego na świecie i spożycie na 1 mieszkańca?

Mięso wołowe produkuję się w ok. 200 krajach świata - 67mln ton

Mięso wieprzowe produkuję się w 228 krajach świata - ok. 100 mln ton

Mięso drobiowe produkuję się w 200 krajach świata - ok. 93 mln ton

Konsumpcja mięsa w %

	wieprzowe	wołowe	drób	baranina
1997	40	27	28	5
2020	35	24	40	5

36. Na czym polega limitowane produkcji mleka w UE?

Polega na administracyjnym opracowaniu wielkości produkcyjnej.

Ograniczenie możliwości swobodnego rozwijania się produkcji przez limity administracyjne oraz konieczność ponoszenia dość dużych wydatków związanych z zakupem dodatkowych kwot mlecznych utrudniają sposób wzrostu gospodarstwa mlecznego

Limitowanie mleka ma na celu utrzymanie produkcji na stały poziomie

37. Podaj przykład polskich produktów regionalnych zarejestrowanych przez UE?

Bryndza podhalańska

Oscypek

Miód wrzosowy

Półtorak

Dwójniak

Trójniak

Czwórniak

38. Co to jest Lista Produktów Tradycyjnych w Polsce? Przez kogo i dla jakich celów jest ona prowadzona?

Listę prowadzi Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Na liście może znaleźć się produkt prowadzony od 25 lat w danym regionie

39. Podaj przykład produktów wzbogaconych w nienasycone kwasy tłuszczowe?

Kwasy omega 3 i omega 6

Go Green, Flora Original, Nova, Rama, również Rama dla dzieci

40. Jaki krajowy produkt żywności funkcjonalnej jest najbardziej rozpoznawalny w ocenie polskich konsumentów?

Kubuś i red bul

---