Padaczka (inaczej epilepsja bądź też choroba św. Walentego) - choroba o złożonej, różnej etiologii, cechująca się pojawianiem napadów padaczkowych. Napad padaczkowy zaś jest wyrazem przejściowych zaburzeń czynności mózgu wskutek nadmiernych i gwałtownych wyładowań bioelektrycznych komórkach nerwowych.
PADACZKA EPILEPSJA
jest to stan chorobowy, który przejawia się nawracającymi zaburzeniami czynności mózgu w postaci rozmaitych napadów.
Napady te przebiegają najczęściej z utratą przytomności a podłoże ich stanowią nadmierne, gwałtowne, patologiczne wyładowania grup komórek nerwowych.
Objawy kliniczne napadów zależą od tego, jaka struktura czynnościowo-anatomiczna mózgu bierze w nim udział.
O padaczce mówimy wtedy, gdy napady padaczkowe powtarzają się.
Klasyfikacja napadów padaczkowych:
Napady uogólnione: - napady nieświadomości- miokloniczne
- atoniczne
- toniczno-kloniczne
- toniczne i kloniczne
- pierwotnie uogólnione
- wtórnie uogólnione.
Napady częściowe/ogniskowe: - proste -bez zaburzeń. świadomości
- z objawami ruchowymi, czuciowymi lub zmysłowymi,
autonomicznymi, psychicznymi.
- częściowo złożone.
RODZAJE NAPADÓW PADACZKOWYCH
Wśród napadów padaczkowych wyróżniamy dwie duże grupy napadów, z których każda dzieli się na dalsze podgrupy.
Do pierwszej należą napady pierwotnie uogólnione; oznacza to, że nagłe wyładowania padaczkowe komórek nerwowych występują jednocześnie w obu półkulach mózgu bez uchwytnego ogniskowego początku wyładowania w jednej z półkul mózgu. Ten rodzaj napadów może występować w 2 postaciach: (1) od początku uogólnionymi drgawkami, niekiedy z przygryzieniem języka czy błony śluzowej policzka i (lub) oddaniem mimowolnym moczu; napadowi, który zwykle trwa 1-3 minuty, zawsze towarzyszy wyłączenie świadomości, lub (2) tylko wyłączenie świadomości na kilka czy kilkanaście sekund.
Do drugiej grupy należy kilkadziesiąt rodzajów napadów, które charakteryzuje ogniskowy początek. Oznacza to, że każdy z tych napadów rozpoczyna się w określonej grupie komórek nerwowych tworzących tzw. ognisko padaczkowe. Lokalizacja tego ogniska decyduje o postaci klinicznej napadu. Ten rodzaj napadów nazywamy częściowymi.
Wyróżnia się dwa rodzaje napadów częściowych: (1) częściowe proste i (2) częściowe złożone. Umowna różnica między nimi polega na ocenie stanu świadomości chorego w chwili napadu. W napadach częściowych prostych świadomość jest zachowana, a w częściowych złożonych - zaburzona. Stopień zaburzenia świadomości może być różny zależnie od rozległości wyładowań padaczkowych.
Napad częściowy (ogniskowy) często poprzedzony jest aurą - czego nie ma w napadach pierwotnie uogólnionych. Jeżeli wyładowania padaczkowe promieniują na cały mózg, to może dojść do wtórnie uogólnionego napadu, przebiegającego zwykle z fazą toniczną i drgawkami; napadowi może towarzyszyć oddanie moczu i (lub) przygryzienie języka. Napad wtórnie uogólniony może się rozwijać w ciągu sekundy do kilkudziesięciu sekund. Dlatego kliniczne znaczenie ma obserwacja napadu w ciągu pierwszych sekund. Po tym czasie wtórnie uogólniony napad drgawek ma taki sam przebieg, jak napad pierwotnie uogólniony i kończy się zwykle snem, którego nie należy przerywać.
W odniesieniu do diagnostyki padaczki zadaniem epileptologa jest: (1) określenie rodzaju napadów (diagnostyka napadów); (2) ustalenie lokalizacji ogniska padaczkowego (diagnostyka lokalizacyjna); (3) określenie etiologii ogniska, czyli rodzaju patologii, która uszkadzając mózg, przyczynia się do rozwoju ogniska padaczkowego (diagnostyka etiologiczna).
Jeżeli napady powtarzają się kilkakrotnie w ciągu kilku godzin i świadomość między nimi jest zachowana - mówimy o napadach gromadnych. Natomiast, jeżeli chory nie odzyskuje świadomości między nawet dwoma napadami mówimy o stanie padaczkowym. Jest to stan zagrażający życiu i konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarza.

OBRAZ KLINICZNY:
Napady uogólnione
Napady nieświadomości (absence)- zwane również czystymi lub typowymi napadami nieświadomości.
Występują u dzieci głównie w piknolepsji (padaczka wieku przedszkolnego z licznymi napadami nieświadomości. Jest to łagodna postać padaczki. Początek choroby przypada w 4-14 roku życia.
Charakteryzuje się licznymi nawet do 100 i więcej napadów nieświadomości. Rokowanie jest pomyślne, ale mogą dołączyć napady duże.)
Dziecko przerywa czynność, która aktualnie wykonuje, nieruchomieje, patrzy przed siebie lub zwraca gałki oczne ku górze i nie odpowiada na pytania, nie upada. Mogą dołączyć pojedyncze mioklonie lub drobne automatyzmy- ruch palcami, ustami . Po chwili świadomość powraca, ale chory nie zdaje sobie sprawy z tego, co zaszło.
Napady nieświadomości odpowiadają klasycznemu pojęciu napadu małego (petit mal).
Napady miokloniczne-są również znamienite dla wieku dziecięcego lub młodzieńczego i polegają na krótkotrwałych kurczach i szarpnięciach części lub całego pojedynczego mięśnia bądź tez grupy mięśni (przypominają zjawiska ruchowe po podrażnieniu prądem elektrycznym). Napady miokloniczne zdarzają się zwłaszcza rano, mogą powodować wypadanie przedmiotów z ręki. Świadomość zachowana.
Napady atoniczne- dotyczą dzieci, są to krótkie incydenty utraty napięcia mięśniowego połączone z chwilową utratą przytomności i upadkiem na ziemię. Dziecko natychmiast po tym wstaje.
Wymienione trzy rodzaje napadów uogólnionych ujmowano dawniej w triadę napadów małych.
Napady toniczno-kloniczne- dawniej zwane dużymi (grand mal).
Występują w każdym wieku. Rozróżnia się dwie formy:
I. Napad zaczyna się nagle bez żadnej zapowiedzi. Tylko niektórzy chorzy mogą odczuwać pewne sensacje- objawy przed napadowe. Napad zaczyna się czasami krzykiem, następuje utrata napięcia mięśniowego i upadkiem na ziemię. Dochodzi do zatrzymania oddechu, sinicy i tonicznego wyprężenia kończyn i tułowia. Ten toniczny element trwa krótko, potem następują uogólnione drgawki kloniczne połączone z charczeniem, przygryzieniem języka, niekiedy piana na ustach, oddaniem moczu.
W czasie napadu źrenice są rozszerzone, nie reagują na światło. Można stwierdzić objaw Babińskiego (patologiczny wyprost palców stopy przy drażnieniu bocznej części podeszwy). Napad trwa najwyżej 2-3 minuty, po czym następuje głęboki sen. U niektórych chorych w częściowej remisji, pod wpływem leczenia mogą występować krótkotrwałe napady pod postacią tylko fazy klonicznej lub utraty przytomności z upadkiem, ale bez drgawek.
II. Napad wtórnie uogólniony- rozpoczyna się od aury, tzn. subiektywnych odczuć trwających kilka lub kilkanaście sekund :-zmysłowych: dzwonienie w uszach, zmiana barwy otoczenia, błyski przed oczami, wrażenie brzydkiego zapachu; -czuciowych: parestezje (czucie opatrzne, przykre wrażenia pojawiające się w postaci drętwienia, mrowienia, uczucia przebiegania prądu lub zmian temperatury);
-ruchowych: drgania określonych grup mięśni;- autonomicznych: przyspieszenie tętna, zblednięcie, zaczerwienienie, ucisk w nadbrzuszu- tzw. Aura GOWERSA; -psychicznych: lęk.
W innych przypadkach napad wtórnie uogólniony może się zacząć od napadu częściowego prostego lub złożonego.
Napady częściowe:
-proste: przebiegają bez zaburzeń świadomości a ich obraz zależy od umiejscowienia ogniska chorobowego. Najbardziej znane są napady Jacksonowskie ruchowe i czuciowe, związane z okolicą ruchowo-czuciową kory mózgu.
Napad ruchowy cechuje się występowaniem jednostronnych drgawek klonicznych z zachowaniem przytomności. Drgawki rozpoczynają się zwykle w obrębie ust i rozprzestrzeniają na całą powłokę ciała-jest to tzw. marsz drgawek Jacksona.
Napady czuciowe-charakteryzuje wystąpienie parestezji w tym samym zakresie.
Najczęstszą przyczyną napadów Jacksona są guzy.
Inne warianty napadów prostych:
1) awersyjne-czyli zwrotne, których istota polega na zwrocie głowy i gałek ocznych, czasem z odwiedzeniem jednej kończyny górnej.
2) dysfatyczne- z zaburzeniami mowy.
3) proste krótkotrwałe-iluzje zmysłowe, dźwięki, błyski.
Napady częściowe złożone-określane jako \"napad skroniowy\", na który składają się elementy:
I. Psychosensoryczne
II. Psychomotoryczne
III. Autonomiczne
IV. Intelektualno-emocjonalne.
Elementy psychosensoryczne-iluzje zwłaszcza węchowe i smakowe, pojawiające się napadowo: przykry smak lub słuchowe (motyw muzyczny, fragment rozmowy lub całe sceny z własnego życia bądź też obrazy, postacie bajkowe).
Elementy psychomotoryczne-polegają na automatycznym wykonywaniu mniej lub więcej złożonych czynności. Najczęstszy jest tzw. automatyzm oralny-żucie, mlaskanie, wysuwanie języka, proste czynności-poprawianie odzieży, pocieranie głowy ręką, złożone czynności-wykonywanie ich i wypowiadanie zdań bez związku z sytuacją. Mowa zdradza cechy afatyczne (afazja-zaburzenia mowy powstające wskutek uszkodzenia ośrodków mowy w korze mózgu. Niemożność wyrażania myśli słowami lub niemożność rozumienia mowy).
Elementy autonomiczne-obejmują przyspieszenie tętna, zblednięcie lub zaczerwienienie, wymioty, parcie na mocz, poty, gorączka.
Elementy intelektualno-emocjonalne- dotyczą lęku, przymusowych myśli, złudzeń pamięciowych, wrażenie już widzianego DEJA VU lub nigdy niewidzianego JAMAIS VU. Wszystkie te elementy przeplatają się ze sobą w najrozmaitszych kombinacjach. Napad przebiega zazwyczaj z zaburzeniami świadomości, które nie są zbyt głębokie, co ułatwia choremu opisanie przeżytych halucynacji. Niekiedy chorzy są w czasie napadu podnieceni i agresywni. Mogą się posunąć nawet do czynów zbrodniczych lub spowodować samouszkodzenie. Wyróżnia się kilkadziesiąt postaci klinicznych padaczki. Niektóre z nich stanowią zespoły.
Zespół Westa-(napady zgięciowe)- występują u niemowląt i małych dzieci. Charakteryzuje się napadami, których objawem osiowym jest skłon ku przodowi. Skłon może być szybki lub powolny, mogą dołączyć się inne napady. Rozwój psychoruchowy dzieci zostaje zahamowany. Rokowanie jest na ogół niepomyślne. Napady zgięciowe występują ok. 4 roku życia, ale przeważnie dołączają się inne napady.
Zespól Lennoxa-padaczka wieku przedszkolnego z napadami miokloniczno-atonicznymi.Jest to ciężka, ale rokująca pomyślnie postać padaczki, w której występują najrozmaitsze napady uogólnione a wśród nich przeważają napady toniczne i miokloniczne-atoniczne. Rokowanie jest niepomyślne, często występują stany padaczkowe.
Padaczka Rolanda-łagodna postać padaczki o podłożu genetycznym, charakteryzuje się śródsennymi napadami toniczno-klonicznymi wtórnie uogólnionymi.
NAPADY OGNISKOWE OBJAWOWE
Grupa ta obejmuje napady związane z organicznym uszkodzeniem określonych okolic mózgu.
padaczka skroniowa-należy do najczęstszych postaci u osób dorosłych. Są to napady częściowe złożone, niekiedy nagła utrata napięcia mięśni z upadkiem na ziemię, tzw. rzekome omdlenie skroniowe. Inna szczególna forma to napady śmiechu -> gelolepsja z upadkiem i zaburzeniami świadomości. Często pojawiają się napady toniczno-kloniczne oraz zaburzenia zachowania. Rokowanie nie jest całkiem pomyślne.
Padaczka czołowa-niektóre napady są traktowane jako histeria, ze względu na niecodzienny charakter wyładowań ruchowych. Są to napady krótkie, w czasie których oprócz zaburzenia świadomości, występują automatyzmy ruchowe w postaci trzepania kończynami, kołysania, kopania lub pedałowania, prężenia miednicy. Znamienne jest wielokrotne powtarzanie napadów w ciągu dnia.
Padaczka ciemieniowa-przybiera najczęściej postać napadów częściowych prostych czuciowych z ewentualnym wtórnym uogólnieniem.
padaczka potyliczna-charakteryzuje się prostymi doznaniami wzrokowymi (iskry, błyski, kolorowe kule).
Padaczka Kożewnikowa- padaczka częściowa ciągła, w której umiejscowione drgawki kloniczne ograniczone są do niewielkiego obszaru, np. . twarzy, ręki- utrzymują się przez dłuższy czas (kilka dni lub tygodni).
Padaczki o określonej etiologii:
- pourazowa;
- po kraniotomii;
- w guzach mózgu;
- poudarowa;
- poinfekcyjna;
- alkoholowa;
- drgawki gorączkowe;
- odruchowa- szczególna forma, w której napady są prowokowane przez określone bodźce (dźwięki, muzyka, telewizja, zapachy).

NAPADY DRGAWKOWE W ZABURZENIACH GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ I METABOLIZMU.
Hipernatremia-podwyższone stężenie sodu we krwi (powyżej 151mmol).
Hiponatremia-nieprawidłowo niskie stężenie sodu (poniżej 125mmol).
Hipokalcemia-obniżenie stężenia wapnia we krwi(powoduje drgawki tężyczkowe i mózgowe napady drgawkowe).
Hiperkalcemia-podwyższone stężenie wapnia (w nadczynności przytarczyc).
Hipomagnezmia-poniżej 1,3 mmol.
Hipofosfatemia- obniżenie fosforanów we krwi
Hipoglikemia-niedocukrzenie
Porfiria-choroba wrodzona wywołana niedoborem niektórych enzymów. Objawami są: znaczna wrażliwość na światło słoneczne, potliwość, przyspieszona czynność serca, bóle brzucha ,wymioty, zaparcia, porażenia, zaburzenia czynności ukł. nerwowego, zaburzenia psychiczne a także choroby skóry tj. bliznowacenie, wyłysienie po ekspozycji na światło słoneczne, powstawanie pęcherzy.
STAN PADACZKOWY status epilepticus- stan, w którym napady padaczkowe powtarzają się jeden za drugim a między nimi chory nie odzyskuje przytomności. Stan padaczkowy napadów toniczno-klonicznych jest groźny dla życia i wymaga natychmiastowej hospitalizacji.
POMOC PRZEDSZPITALNA- Należy pamiętać o drożności dróg oddechowych!!! Zabezpieczyć głowę chorego przed urazami.
Leczenie stanu padaczkowego musi być energiczne.
Farmakologia:
Rozpoczyna się od podania dożylnie 10 mg. Diazepamu 2 mg/min lub 1-2 mg. Klonazepamu.
Jeśli napady powtarzają się należy dawkę powtórzyć i przewieźć chorego do szpitala.
Jeśli drgawki utrzymują się podaje się dożylnie 20 mg. Diazepamu a do drugiej żyły Fenytoinę 15mg. /kg. mc. Zarazem podaje się 40% glukozę, tlen do oddychania, cocarboksylazę. Gdyby napady nie ustały można jeszcze raz powtórzyć diazepam we wlewie kroplowym 100 ml. W 500 ml. Glukozy z szybkością 40 ml/h (około 14 kropli na minutę).
Leczenie ma głównie na celu zahamowanie występowania napadów padaczkowych. Należy tu przypomnieć, że powtarzające się napady mogą stanowić przyczynę dalszego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego i doprowadzić do urazów czaszki, zespołu niedotlenienia i innych zaburzeń metabolicznych w czasie trwania napadu itp.). Zapobieganie występowaniu napadów padaczkowych można osiągnąć przy zastosowaniu jednego lub kilku leków w możliwie najniższych skutecznych dawkach i możliwie najmniejszych towarzyszących im działaniach niepożądanych (np. toksycznych).
Leczenie powinno w zasadzie rozpoczynać się poprzez podawanie jednego leku (choć u dzieci monoterapia rzadko ma zastosowanie), biorąc pod uwagę rodzaj napadów padaczkowych i charakter schorzenia podstawowego. Leki podaje się stopniowo, zaczynając od małych dawek, aby zwiększając je po ok. 2-3 tygodniach, dojść do pełnej dawki terapeutycznej.
Jeżeli nie ma efektów leczniczych po wprowadzeniu jednego leku, często zachodzi konieczność podania więcej niż jednego leku lub/i wymiany leku poprzednio zastosowanego. Wymianę tę należy przeprowadzać także ostrożnie i stopniowo.
W czasie leczenia oznacza się stężenia leku we krwi. Ma to miejsce zwłaszcza przy braku poprawy klinicznej mimo dużych dawek leków, a także przy wystąpieniu objawów toksycznych przy niewielkich dawkach leków.
Około 80% pacjentów z padaczką można skutecznie leczyć. U ponad 20% chorych - mimo leczenia farmakologicznego - nie udaje się w pełni opanować napadów. Wśród przyczyn braku efektu terapeutycznego wymienia się nieodpowiedni dobór leku (leków), ich nieregularne stosowanie i w zbyt małych dawkach, a zwłaszcza przedwczesne odstawienie przepisanych preparatów (nierzadko bez porozumienia się w tej sprawie z lekarzem).
Pacjent z padaczką powinien ściśle wypełniać wskazówki lekarza (neurologa), zwłaszcza w odniesieniu do decyzji zaprzestania leczenia. Ostrożną próbę powolnego odstawiania leków można starać się przeprowadzić po okresie 2-3 lat od ostatniego napadu, kontrolując zapis EEG i zmniejszając stopniowo dawkę leku (leków) przez okres kilku miesięcy. Należy tu dodać, że zmiany w zapisie EEG mogą niekiedy utrzymywać się nawet przez kilka lat po odstawieniu leków i niewystępowaniu napadów padaczkowych.
Obecnie istnieje duża liczba różnych leków stosowanych u pacjentów z padaczką. Możliwości lecznicze w tej dziedzinie w ostatnich latach znacznie zwiększyły się poprzez wprowadzenie wielu nowych preparatów.
Jednorazowy napad drgawek z utratą przytomności nie stanowi dostatecznej podstawy do rozpoznania padaczki. Pojedyncze napady drgawek mogą pojawiać się w związku z innymi schorzeniami oraz zaburzeniami metabolicznymi (np. w związku z hipoglikemią, tężyczką itp.). U dzieci natomiast (częściej u chłopców do 5. roku życia) mogą występować tzw. drgawki gorączkowe, które najczęściej ustępują samoistnie (w ok. 3% przypadków przechodzą w napady typu padaczkowego).
Nie należy również traktować jako napadów padaczkowych drgawek występujących u noworodków. Przyczyną drgawek w tym wieku jest zmęczenie okołoporodowe, przemijające zaburzenia metaboliczne, niekiedy predyspozycje rodzinne (np. tzw. łagodne drgawki noworodków).
Jeżeli jednak napady drgawek wykraczają poza okres noworodkowy i wczesnoniemowlęcy - wówczas należy brać pod uwagę możliwość zakwalifikowania tych napadów jako padaczkowe.
OSOBY Z PADACZKĄ W ODBIORZE SPOŁECZNYM
Osoby z padaczką w swoim codziennym otoczeniu borykają się z różnorodnymi obiektywnymi i subiektywnymi problemami wynikającymi z ich choroby. Badania dotyczące zadowolenia pacjenta z przebiegu leczenia w coraz większym stopniu uwzględniają poziom zaradności w pokonywaniu rozmaitych psychosocjalnych barier i przesądów otaczającego społeczeństwa. W piśmiennictwie medycznym coraz więcej miejsca poświęca się takim czynnikom psychologicznego funkcjonowania pacjenta jak: samoocena, sprawność intelektualna, samodzielność, skuteczność podejmowanych działań, poczucie niezależności od innych. Zagadnienia te podobnie jak kliniczny przebieg choroby składają się na jakość i poziom życia odczuwany przez osobę z padaczką.
Jakkolwiek wyniki badań dotyczące społecznych postaw wobec chorych z padaczką przeprowadzone w krajach rozwiniętych przekonują o stale poprawiającym się nastawieniu społecznym wobec padaczki, to jednak fakty płynące z potocznych obserwacji zdają się często zaprzeczać tym optymistycznym opiniom. Wiele osób z padaczką nadal doświadcza pełnego uprzedzeń traktowania ze strony społeczeństwa i ma to nadal miejsce również w rozwiniętych kulturowo i ekonomicznie społeczeństwach. Stanowi to powód występowania poczucia mniejszej wartości, napiętnowania i upokorzenia osób z padaczką. I chociaż cieszy fakt, że obecnie w odbiorze społecznym współczucie i troskę wzbudzają osoby niepełnosprawne, chorzy na cukrzycę i inne osoby cierpiące z powodu przewlekłych chorób, to padaczka nadal pozostaje chorobą wstydliwą, dziwną, budzącą lęk z nie do końca zrozumiałych powodów.
Wnioski z badań brytyjskich przekonują, że rozpowszechnienie postaw nietolerancyjnych w państwach europejskich jest największe we Francji, Grecji, oraz w Niemczech. Polska, natomiast, wraz z takimi krajami jak Hiszpania i Dania należy do społeczności najbardziej tolerancyjnych. Z badań tych wynika również, że poziom ekonomiczny kraju nie wpływa w sposób zasadniczy na kształtowanie się postaw wobec padaczki. Wydaje się, że w wielu krajach przyczyną takiego stanu rzeczy są wieloletnie zaniedbania w kształtowaniu tolerancyjnych wzorów postaw społecznych, w upowszechnianiu prawdziwej wiedzy o padaczce. Jednym ze sposobów przełamywania błędnych stereotypów społecznych jest zmiana nieprawdziwego wizerunku osób z padaczką w odbiorze społecznym. Mity i stereotypy społeczne dotyczą zarówno przyczyn występowania tej choroby, jak i codziennego funkcjonowania osób z padaczką.
Negatywne nastawienie społeczeństwa często eliminuje ludzi z padaczką z różnych sfer życia. Nietolerancja środowiska społecznego wywołuje poczucie wstydu wynikające z faktu choroby i wpływa demobilizująco na codzienne funkcjonowanie osób cierpiących na padaczkę. Jakość i poziom życia jest wyznaczany poprzez zgodność oczekiwań pacjenta z jego realnymi możliwościami normalnego funkcjonowania.
Poznanie subiektywnych psychologicznych uwarunkowań sytuacji pacjenta i jego realnych ograniczeń umożliwia wybranie właściwego, terapeutycznego postępowania prowadzącego do poprawy jego samopoczucia i zadowolenia z życia. Sytuacja społeczna pacjenta, subiektywna ocena własnych możliwości realizowania założonych celów życiowych często ma znaczący wpływ na postępy w leczeniu. W społeczeństwach zasobniejszych ekonomicznie, o wyższym poziomie rozwoju kulturowego prowadzi się edukację i oświatę w zakresie padaczki. Upowszechnia się tam również dane dotyczące sytuacji życiowej osób z padaczką. Postęp w leczeniu padaczki, badania oraz działalność edukacyjna jest wspierana przez Polskie Towarzystwo Epileptologii i Fundację Epileptologii Profesora Jerzego Majkowskiego. Takie działania mają na celu kształtowanie rozsądnych, tolerancyjnych postaw społecznych wobec osób chorych na padaczkę.
REAKCJE RODZINY
Napady padaczkowe w znaczącym stopniu wpływają na układ rodzinny. Rodzice często nie są zgodni, co do tego, jak dziecko leczyć lub jak sobie z chorobą w rodzinie poradzić, co bezpośrednio rzutuje na poczucie więzi rodzinnej. Dziecko przeżywa tę sytuację i najczęściej jest przelęknione bądź przerażone, i obarcza siebie winą za problemy rodzinne myśląc, że stracił miłość rodziców. Rodzeństwo z kolei, może być bardzo zakłopotane taką sytuacją, czuć zazdrość i mieć poczucie niesprawiedliwości z tego względu, że są traktowani zupełnie inaczej.
Atmosfera w domu rodzinnym w sposób znaczący decyduje o właściwej samoocenie osób z padaczką. Początkowo występuje postawa zaprzeczania chorobie. Jeżeli osoba z padaczką nie ma napadów, zapomina o przyjmowaniu leków lub nie bierze ich celowo, ponieważ konieczność brania leków jest ewidentnym dowodem choroby. Kiedy jednak napady ponawiają się zaprzeczanie chorobie ustępuje miejsca lękowi i obawom o teraźniejszość i o przyszłość.
Klimat sytuacji rodzinnej ma niewątpliwy wpływ na postępy w leczeniu farmakologicznym, ale jego oddziaływanie jest przede wszystkim widoczne w poziomie zadowolenia, samooceny i samodzielności, co składa się na jakość życia chorych z padaczką. Badania socjologiczne, doświadczenia lekarzy i innych osób zaangażowanych w proces terapii padaczki dowodzą istnienia różnorodności postaw otoczenia rodzinnego zarówno w stosunku do chorych, jak i do samej choroby.

Generalnie można stwierdzić, że uprzedzenia czy przejawy nietolerancji społeczeństwa mają swoje odzwierciedlenie w postawach członków rodziny do osoby z padaczką. Tak więc często nawarstwienia występujące w rodzinie stają się skutkiem patologii występującej w życiu społecznym.
Padaczka w kręgu rodzinnym może być traktowana rozmaicie, jako: zadanie, kara, wstydliwa słabość, ułatwienie, wróg, strategia działania, nieuchronna strata oraz oryginalne doświadczenie.
Klasyfikacja ta, jak inne podziały musi się opierać na pewnych uogólnieniach i uproszczeniach. W praktyce często personel medyczny spotyka się z postawami stanowiącymi różne połączenia wymienionych typów. Możliwe są również ewolucje postaw rodziny w trakcie leczenia. Czasem postawy wśród członków rodziny są podzielone. Z praktycznego punktu widzenia jedynie pierwszy - zadaniowy typ funkcjonowania rodziny - można uznać za właściwy i stanowi on zwykle istotne ułatwienie i wsparcie w pracy lekarzy, psychoterapeutów i innych osób uczestniczących w terapii padaczki. Niestety, takie racjonalne postawy zdarzają się w codziennej praktyce klinicznej nie tak często, jak pozostałe. Jedną z istotnych przyczyn powszechnego występowania takich trwałych nieprawidłowych nastawień jest fakt, że rodzina jest elementem funkcjonującym w społeczeństwie obarczonym niewiedzą, uprzedzeniami i z błędnymi poglądami na temat padaczki.
Skutkiem niedostatecznej wiedzy na temat specyfiki przebiegu różnych postaci padaczki jest niepotrzebne zwiększanie liczby ograniczeń w tryb

---