METODY USTALANIA WIELKOŚCI DOSTAW

Obecne zainteresowanie metodami ustalania wielkości partii dostawy przesunęło na zagadnienie jej określania w warunkach zapotrzebowania dyskretnego (nieciągłego). Oznacza to, że poszukuje się metod odpowiadających na zmienne potrzeby rynku w dokładnie określonych ilościach czyli generujących takie wielkości zamówienia., które są równe potrzebom netto w scalonej liczbie kolejnych okresów planistycznych. W ten sposób możliwe jest zapobieganie powstawaniu zapasów materiałowych, przy jednoczesnej minimalizacji kosztów realizacji partii produkcyjnej.

Do najbardziej znanych metod ustalania partii dostawy są:

1. stała wielkość zamówienia . fixed order quantity solution

2. ekonomiczna wielkość zamówienia . economic order quantity

3. partia na partię . lot for lot

4. stała liczba przedziałów potrzeb

5. obliczeniowy stały cykl zamawiania . period order quantity

6. najniższy łączny koszt jednostkowy . least unit cost

7. najniższy koszt łączny . least total cost

8. algorytm Wagnera-Whitina.

Stała wielkość zamówienia

Metoda stałej wielkości zamówienia może być przyjęta w odniesieniu do każdej pozycji objętej systemem PPM, chociaż jej zastosowanie może być ograniczone tylko do tych pozycji, których koszt zaopatrzenia jest tak wysoki, że wyklucza to możliwość zamawiania w ilościach równych potrzebom netto w następujących po sobie okresach.

Stałą wielkość zamówienia przyjętą dla danej pozycji zapasu można ustalać arbitralnie

lub też na podstawie intuicji i doświadczenia. Wielkość ta może zależeć od warunków

przebiegu procesu, żywotności części, opakowania, magazynowania itp.

Ekonomiczna wielkość zamówienia

Metoda ekonomicznej wielkości zamówienia EOQ polega na ustaleniu takiej maksymalnej wielkości partii zamówieniowej, która pozwoliłaby na zminimalizowanie

kosztów obsługi zamówienia. EOQ opiera się na trzech podstawowych założeniach:

- popyt jest relatywnie stały i znany;

- dostawy są realizowane w partiach;

- koszty realizacji partii produkcyjnej oraz magazynowania są stałe w analizowanym okresie tj. ht, At = const.

Jak wynika z powyższych założeń, omawiana metoda ma zastosowanie dla produkcji

zrównoważonej (ujednoliconej) w przyjętym okresie czasu. Duża zmienność popytu, jego

nieciągłość i niejednolitość, nie pozwalają na właściwe zastosowanie narzędzia z uwagi na wysokie koszty jej użycia, a tym samym niską efektywność

Obliczenia ekonomicznej wielkości dostawy dokonuje się na podstawie wzoru

EOQ = √2AD / hc

A . koszt jednorazowego zaopatrzenia [zł]

D . sumaryczne zapotrzebowanie w rozpatrywanym przedziale czasu [szt.]

h . koszt utrzymania jednej jednostki zapasu [zł]

c . koszt zakupu jednej jednostki zapasu [zł]

Partia na partię

Metoda ta, zwana niekiedy zamawianiem dyskretnym jest najprostsza i najmniej skomplikowana ze wszystkich wyżej wymienionych ośmiu metod. Zapewnia ona pokrycie potrzeb netto w kolejnych okresach w wielkości równej tym potrzebom. Oznacza to, że określane tą metodą wielkości zamówieniowe są wielkościami dynamicznymi i wymagają weryfikacji po każdej zmianie potrzeb netto z uwagi na brak jakiegokolwiek zapasu. Jednak brak zapasu pozwala na zminimalizowanie kosztów ich utrzymania. Metoda ta ma zastosowanie do materiałów kosztownych lub materiałów o wysoce nieciągłym zapotrzebowaniu.

Stała liczba przedziałów potrzeb

Metoda stałej liczby przedziałów potrzeb oparta jest na zasadzie zamawiania dostawy na założoną z góry liczbę okresów. Liczbę okresów ustala się w taki sam sposób jak wielkość dostaw w metodzie stałej wielkości zamówienia, czyli w sposób intuicyjny lub arbitralny. Natomiast wielkość zamówienia określa się przez zsumowanie przyszłego zapotrzebowania netto (w przyjętych okresach). Zatem w omawianej metodzie stała jest liczba okresów w których wystąpią dostawy, a wartością zmienną są wielkości tych dostaw. Na przykład, jeśli stałą liczbą okresów jest 4, to zgodnie z tą metodą zamawianie następuje w co czwartym okresie. Gdyby w jednym z okresów wielkość potrzeb była równa zeru, wtedy odstęp pomiędzy poszczególnymi zamówieniami wydłuża się.

Metoda stałej liczby przedziałów pozwala na obniżenie poziomu zapasów materiałowych przy jednoczesnym wyeliminowaniu ryzyka zmian zapotrzebowania, co ma miejsce w metodzie partia na partię. Może być zatem zastosowana jako metoda statyczna.

Obliczeniowy stały cykl zamawiania

Metoda ustalania stałego cyklu zamawiania (POQ . period order quantity) odpowiada metodzie EOQ przeliczonej na jednostki czasu. POQ jest odstępem czasu jaki obliczony został pomiędzy wystąpieniem kolejnych wartości EOQ. Do obliczania wartości POQ stosuje się wzór

POQ = nEOQ / D

Gdzie n - liczba rozpatrywanych okresów

Zastosowanie stałego cyklu zamawiania w połączeniu z ekonomiczną wielkością dostawy pozwala na obniżenie kosztów utrzymania zapasów. Metoda obliczeniowego stałego cyklu zamawiania jest jednak bardziej efektywna niż metoda ekonomicznej wielkości zamówienia, gdyż mimo takiego samego rocznego kosztu zaopatrzenia, koszty utrzymania zapasów mają tendencję do obniżania się. Trudności w efektywnym zastosowaniu niniejszej metody mogą pojawić się w przypadku niejednolitego i nieciągłego zapotrzebowania, powodującego zmniejszenie liczby obliczonych okresów zamówieniowych.

---