1.Prawo możemy podzielić na :

Pr. Prywatne- reguluje stosunki prawne

Pr. Publiczne- charakteryzuje się nadrzędnością

2. Prawoznawstwo- jest to nauka o państwie i pawie oraz poglądach na państwo. Prawoz. Należy do nauk społ., przedmiotem jest państwo , prawo oraz poglądy na nie.

3. W ramach prawoznawstwa wyróżnia się następujące działy:

a)nauki hist. O prawie:

-teoria państwa i prawa- zajmuje się teraźniejszością pań. I pr. , dalszą rewolucją, zjawiskami jakie zachodzą pomiędzy pań. A pr. I innymi zjawiskami życia pomiędzy pań. A pr. I innymi zjawiskami życia społecznego.

- historia państwa i prawa- stara się ustalić jak było zorganizowane jakie obejmowały normy prawne, dlaczego istniały takie instytucje państwowe i normy prawne a nie inne.

-Historia doktryn politycznych i prawnych- zajmuje się tym co myśleli na temat państwa i prawa politycy, poddają analizie poglądy , badają ich wpływ na państwo i prawo i na życie społeczne.

b)nauki szczegółowe o prawie:

-dogmatyka prawa- jest to nauka o prawie aktualnie obowiązujące w kraju i stosunkach między państwami.

c)nauki ogólne:

-filozofie prawa- zajmuje się wartościowaniem ocenianiem prawa czy jest dobre czy złe

-jurispredencja- bada ogólne pojęcie związane z prawem

-socjologia prawa- ta dziedzina bada realną społeczną stronę zjawisk prawnych

-polityka prawa- odpowiadać ma na pytania jak za pomocą prawa realizować pewne zjawiska społeczne.

4. Wyróżniamy pomocnicze dyscypliny: kryminologia( nauka o społ. Przyczynach przestępstwa), kryminalistyka( nauka o sposobach wykrywania przestępstw), wiktymologia ( nauka o ofiarze przestępstwa), medycyna sądowa( nauka badająca przyczynę śmierci okoliczności), psychologia, logika, ekonomia.

5. formy rządu:

a)monarchie- monarchia obejmuje władze , jest monarchia absolutna i ograniczona

b)republiki- mogą być arystokratyczne, demokratyczne. Naczelne organy państwa powodowane są przez obywateli w przypadku republiki arystok. Organy państwa przez wąską grupę ludności państwa ze względu na pochodzenie szlachetne i bogactwo. Republikę nazywa się w którym najwyższa władza sprawowana przez organ jednoosobowej lub wieloosobowej lub przez parę różnych organów powodowanych na określony okres.

c)Reżim polityczny- ogół metod jakimi posługuje się aparat państwowy w stosunkach z ludnością państwa a także zasady którymi kieruje się w tych stosunkach.

d)Reżim demokratyczny- aparat państwowy cieszy się poparciem społ. Obywatele mają wpływ na dobór celów działania państwa., widoczna jest zależność aparatu od obywateli.

f)Reżim totalitarny- państwo chce podporządkować sobie i kontrolować wszystkie strefy i stronę życia obywateli, chce narzucić swój system ideologiczny i posługuje się przymusem.

h)Reżim wojskowy- wojsko ingeruje w politykę państwa metody wojskowe są stosowane w gosp., kulturze w stosunku do ludności , oficerowie zajmują ważne pozycje w państwie.

i)Reżim policyjny- życie obywateli drobiazgowo reglamentowane. Brak wzajemnego zaufania między aparatem państwowym a obywatelami.

6. Koncepcje prawne:

a)prawno- naturalna- według tej koncepcji jest sztuką dobra i sprawiedliwości. Przedstawicielem był Jan Jakub Russo, św. Tobiasz z Akwinu- był filozofem zajmował się historią , ekonomią. Prawo jest to rozumny nakaz wydany dla dobra wspólnego przez tego do kogo należy troska o społeczność. Koncepcją prawno- naturalna posłużyła obalenia feudalizmu ponieważ feudalizm był sprzeczny z prawem natury. Cechy wspólne : obok prawa pozytywnego pochodzącego od państwa istniej prawo natury pochodzące od Boga ( pr. Religijne) pochodzące z rozumu człowieka i z natury rzeczy. Koncepcje pr.- naturalne traktują prawo natury jako idee. Normy możemy znaleźć w konwencji ochrony praw człowieka i dziecka.

b)Pozytywistyczna- powstała w 19 w. W Anglii a rozwinęła się w Niemczech. Pozytywiści uznali prawo natury jako metafizyka za to co nie istnieje. Ojcem pozytywisty jest John Austin. J.A uznawał że prawem jest rozkaz suwerena czyli władze państwowej, zabezpieczony przymusem prawnym czyli sankcję prawną. W rozumieniu pozytywisty jeżeli nie ma sankcji nie ma prawa. Myśli Jahna Austina Kontynuował Loyd Hard wyróżniał normy pierwotne i wtórne. Normy pierwotne to nakazy i zakazy. Natomiast wtórne to normy kompetencyjne, proceduralne .Pozytywiści utożsamiali prawo z tekstem praw. Pozyt. Zrywali związek prawa z moralnością i nie należy dyskutować na temat prawa.

c)Psychologiczna- przedstawicielem był Leon Petrażycki był prof. Prawa. L.P wyruzniał emocje etyczne specyficzne przeżycia psychiczne .

Emocje dwustronne- nazywał prawem . To narzucająca się konieczność postąpienia w pewien określony sposób z równoczesnym odczuciem że dane innej osobie zachowanie nie należy się.

Emocje jednostronne

Petrażycki mówił : pr. oficjalne prawo pochodzące i odbierane przez państwo jest t prawo pozytywne. Prawo intuicyjne każdy nosi w sobie.

d)socjologiczne- w rozumieniu tej koncepcji prawo powstaje jako rezultat walki między sprzecznymi interesami. Te interesy które mają największe poparcie stają się prawem. Prawo to przymusowo chroniony interes. Przedstawiciel Rusco Pond mówił że prawo to kompromis pomiędzy sprzecznymi interesami . Orgiel Irlich twórca żywej szkoły prawa mówił że prawem są reguły którymi ludzie kierują się w życiu codziennym a nie prawo państwa . Brał pod uwagę normy moralne i religijne.

7. Norma postępowania- jest to wypowiedz wskazująca pewnemu adresatowi określony rodzaj zachowania w danych okolicznościach.

8. Normy prawne:

a)generalne- dotyczy określonych rodzajów podmiotów. Nie są już adresowane do osoby tylko do grupy np. nauczyciele, lekarze.

b)Abstrakcyjne- dotyczą zachowań powtarzalnych . zawsze występuje z norma generalną.

c)indywidualne- dotyczą adresatów imiennie np. jak kowalski, akademia morska.

d)Konkretne- dotyczą zachowań jednorazowych. Zawsze są powiązane się z normą indywidualną.

Normy prawne ze swojej natury mają charakter generalny i abstrakcyjny. N konkretne i indywidualne to są decyzje .

N. prawne- tworzą organy państwowe rządowe i samorządowe. W N.P może być sankcja prawna może być część normy lub samodzielna norma która służy zapewnieniu realizacji prawa.

9. Sankcje:

a)karne- polegają na pozbawieniu podmiotu które naruszył prawo w ważnych dla niego dóbr. Kara grzywny , kara ograniczenia wolności, pozbawienia wolności, dożywocie.

b)Egzekucyjne(administracyjne)- polega na przymusowy, wykonaniu przez adresata zachowania przewidzianego w przypisie prawnym( dyspozycji)np. emisja z lokalu.

c)Nieważności polegają na uznaniu czynności dokonanej niezgodnie z prawem czyli równi8eż z dyspozycją za nieważną taka czynność będzie pozbawiona skutków prawnych (np. zawarcie umowy przez osobę fizyczna z jakiegoś przedsiębiorstwa tylko że osoba ta nie ma upoważnienia do tego)

10. Normy prawne składają się z hipotezy , dyspozycji i sankcji.

a) hipoteza- określa warunki od zaistnienia których uzależnione jest zastosowanie dyspozycji ( określony sposób zachowania adresata czyli jego prawa i obowiązki)

11. Stosowanie prawa przez sądy i administracje: to podejmowanie decyzji przez kompetentny organ władzy publicznej a konkretnie indywidualnie konsekwencjach prawnych udowodnionych faktów na postawie norm generalnie abstrakcyjnych.

12. Procedura stosowanie prawa:

-etap wstępnego przygotowania sprawy do rozpoznania i rozstrzygnięcia

-zasadnicze postępowania rozpoznawcze

13. Stosowanie prawa etapy:

1.ustalenie stanu praktycznego sprawy

2.ustalenie jaka norma obowiązuje

3,kwalifikacja normatywna stanu faktycznego sprawy

4.wiążące ustalenie konsekwencji prawnych

14.Decyzja stosowania prawa:

konstruktywna - ma charakter twórczy

deklaratywna- podciąga stan faktyczny pod normy prawne w sposób wiążący jest jedynie dokonanym przez organ podatkowy

odmawiająca

15. Normy dzielimy na:

a)moralne- jest to zespół norm postępowania u podstaw których leżą oceny dobra i zła. Moralność ma charakter grupowy. Różnice: na straży prawa stoją sankcje zinstytucjonalizowane. Na straży N.M stoją sankcje niezinstytucjonalizowane. Prawo reguluje zachowanie uzewnętrznione. Moralne normy regulują nasze uczucie czego prawo nie może czynić.

Zwyczaj- zespół norm postępowania u podstaw których stoi tradycja. Zwyczaj ma charakter partykularny.

Prawo zwyczajowe- to zwyczaj uznany przez organizacje państwowe za prawo. Zwyczaj powinien być w miarę sprecyzowany i zgodne z prawem obowiązującym. Prawo zwyczajowe jest tworzone przez organizacje międzynarodowe.

b)n. Religijne- w ścisłym znaczeniu to normy pochodzące od istoty nadprzyrodzonej np. 10 przykazań. W szerokim znaczeniu tworzone przez organizacje religijne przez kościół katolicki będzie to prawo kanoniczne.

c)N. Organizacji społecznych- może być to partia polityczna spółka prawa handlowego.

16. Stanowienie prawa: kompetentne upoważnione przez prawo organy państwa wydają akty prawotwórcze- takim organem jest parlament. W sferze wykonawstwa prawo stanowione jest przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego.

17. Cechy charakterystyczne danego systemu:

1.priorytet ustawy czyli konstytucja najwyższy akt prawny

2.w tym systemie prawa za normy prawne wchodzą normy generalne i abstrakcyjne

3.dochodzi do rozwidlenia pomiędzy stanowieniem a stosowanie prawa

4.w danym systemie obowiązuje hierarchia: konstytucja( najważniejsza!), umowy międzynarodowe, ustawy, akty wykonawcze

5.duża rola kodeksów w danym systemie Kodeks- to jest ustawa która w sposób możliwie wyczerpujący reguluje daną dziedzinę stosunków społecznych.

6.w systemach tych da się odróżnić prawo publiczne od prawa prywatnego

Precedens- jest to konkretne rozstrzygnięcie w danej sprawie dokonane przez organ stosujący prawo czyli przez sąd które stanowi wzór do rozstrzygania spraw podobnych. Ojczyzną prawa precedensowego jest Wkl. Brytania , ten system tworzą sędziowie. Prawo precedensowe nazywane jest systemem Common Law i każe system prawa pospolitego. W krajach anglosaskich USA i WB oprócz tego systemu obowiązuje prawo stanowione, czyli prawo stanowione przez organy ustawodawcze. Prawo stanowione w tych systemach Common Law mają pierwszeństwo.

18. Cechy charakterystyczne Common law-

-za normy prawne uchodzą normy indywidualne i konkretne

-podstawową formą prawotwórstwa jest decyzja sądowa

-system ma charakter kazuistyczny tzn. że za różne przestępstwo różna kara.

Umowy- ta są zgodne oświadczenia woli , co najmniej dwóch stron. Umowy są źródłem prawa międzynarodowego.

19. system źródeł prawa: jest to wszystko z czego dowiadujemy się o treści prawa. Możemy podzielić źródła prawa w znaczeniu materialnym i formalnym.

Materialnym- źródła prawa będą czynniki: ekonomiczne religijne i moralne, polityczne. Wpływają na treść prawa.Formalnym- są to formy egzystencji norm prawnych ustawa, konstytucja, rozporządzenie.

20. Konstytucja wyróżnia prawo powszechnie obowiązujące i wewnętrznie obowiązujące:

powszechnie obowiązujące- konstytucja umowy, rozporządzenie, akty prawa miejscowego. Ten cały katalog ma nieograniczony podmiotowo zakres adresatu. Konstytucja wprowadza wymóg publikacji prawa. Podstawą decyzji nakładającej na obywateli obowiązki może być tylko prawo powszechnie obowiązujące.

21. Różnice pomiędzy ustawą a konstytucją: konstytucja jest zasadniczym aktem prawnym ma szerszy zakres regulacji. : nazwa, podmiot regulacji, tryb uchwalenia)

22. Rozporządzenie:

1.rozporządzenie z mocy ustawy: może wydać tyko prezydent w przypadku stanów nadzwyczajnych.

2.rozporządzenia zwykłe inaczej wykonawcze: może wydać rada ministrów, poszczególni ministrowie przez prezydenta , prezesa rady ministrów, krajową radę radiofonii i telewizji. Rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy lub w celu wykonania.

23. prawo miejscowe są 3 szczeble: gminy- organ wykonawczy, rada.powiaty- organ wykonawczy rada

ojewództwa- organ wykonawczy , sejmik wojewódzki

24. Publikacje prawa:

-prawo miejscowe- ukazywano w dziennikach wojewódzkich w dziennikach resortowych publikowane są zarządzania poszczególnych ministrów, opinie, dyrektywy.

Prawo wewnętrzne obowiązujące- jest to prawo które wywołuje pewne skutki w określonych strukturach np. w ministerstwach nie obowiązuje obywateli nie ma żadnych skutków na zewnątrz. Do prawa wewnętrznie obowiązującego zaliczamy uchwały i zarządzania.

25. Źródła prawa europejskiego: traktaty stanowią prawo pierwotne bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich . prawo wtórne to dyrektywy, rozporządzenia decyzje zalecenia opinie. W przypadku dyrektywy adresowane są do państw członkowskich określają cel jakie państwo członkowskie ma zrealizować.

---