Autorytet wychowawcy w ponowoczesnym świecie

W dzisiejszym ponowoczesnym świecie zadania wychowawcy są bardzo trudne, masowo walczy się o prawa i wolność dzieci i młodzieży zapominając o obowiązkach i odpowiedzialności, a o prawach wychowawcy zapomina się widząc tylko ich obowiązki. Świat narzucił nam szybkie tempo nauki, życia i przemian zachodzących w otoczeniu, co aktualne dziś, jutro może już być przedawnione. Ciągły rozwój nauki dostarcza nam nowych metod działania i oddziaływania na innych, a to co było wczoraj uznaje się za nieistotne.

Czym jest ponowoczesność?

„Ponowoczesność nie jest tylko czy przede wszystkim kwestią poglądów filozoficznych. To raczej całościowy stan współczesnej kultury i cywilizacji, uwzględniający codzienne zachowania ludzi, dominujące wzory myślenia i postępowania, jak również sztukę, politykę, a częściowo nawet religię i naukę". W ponowoczesnym świecie człowiek staje się odrębną jednostką, mogąca przeciwstawiać się tradycji, kulturze i religii z powodu subiektywnych odczuć. Nie istnieją wartości narzucone ogółowi społeczności, każdy decyduje o tym jak żyje i w co wierzy. Niektórzy w tej wolności doszukują się rozpadu tradycyjnych wartości narzucanych we wcześniejszym czasie społeczeństwu.

Ponowoczesna pedagogika zadaje wiele pytań dotyczących tego jak żyć i jak wychowywać jednocześnie poddając w wątpliwość istnienie autorytetów. Zaistniał problem dotyczący efektywnego wychowania, przekazywania norm moralnych, tego jak stymulować naturalnie rozwój wychowanka nie ograniczając jego wolności osobistej.

Kategoria dowolności dominująca w ponowoczesnej pedagogice pozwala każdej jednostce na subiektywny wybór najlepszych dla siebie wartości i poglądów.

Wiedza a władza

M. Foucault stworzył koncepcję postmodernistyczną wskazującą na związek pomiędzy władzą a wiedzą. Zakłada ona integralność tych pojęć, osobnik posiadający wiedzę posiada również władzę, a osobnik posiadający władzę posiada również wiedzę. „Władza wychowawcza to władza, która polega na wywieraniu wpływu na zachowania i postawy jednostek wychowanych za pomocą środków każących lub nagradzających, za pomocą przymusu lub perswazji”. Wychowawca posiada pewną dozę włazy nadaną przez placówkę oświatową, z drugiej strony posiada również wiedzę. Władza nadana przez placówkę wynika z wiedzy jaką posiada wychowawca, wiedza z kolei daje wychowawcy władzę intelektualną nad podopiecznymi.

Wychowawca w ponowoczesnym świecie

Wychowawca w ponowoczesnym świecie ma bardzo trudne zadanie wzbudzenia w wychowankach autorytetu na zasadzie dobrowolności działania - wychowawca może być dla ucznia autorytetem wyłącznie na podstawie wyboru młodego człowieka. Wychowawstwo stało się pewnego rodzaju misją obejmującą życie zawodowe i prywatne. Praca wychowawcy jest tym bardziej trudna, ponieważ techniki pracy pedagogów dostępne i uważane za właściwe dziś, jutro mogą już być przedawnione i uznawane za niewłaściwe.

Od wychowawcy jako autorytetu we współczesnym świecie oczekuje się nie tyle tego, żeby pokazał podopiecznym co robić, ale jak osiągnąć cel. Ten typ autorytetu nazywamy „autorytetem przykładem”, we wcześniejszych czasach dominującą formą był „autorytet przywódca”.

W „Biblioteczce reformy. O reformie programowej - II etap edukacji” MEN w rozdziale „Filozofia nauczania w klasach IV-VI szkoły podstawowej” czytamy, że „do powinności nauczyciela należy:

• widzieć przemiany,

• kochać i wymagać,

• być wodzem,

• wprowadzać w świat przyrody, świat kultury, świat techniki”.

Cechy te odpowiedni wykorzystane mogą pomóc nauczycielowi i wychowawcy zostać autorytetem dla swoich wychowanków, a także być ich przyjacielem i przewodnikiem po nowoczesnym świecie, pokazującym młodemu człowiekowi jak żyć we współczesnym świecie na zasadzi przykładu.

Moim zdaniem autorytet wychowawcy w dzisiejszym świecie maleje szczególnie ze względu na brak porozumienia między wychowawcami a rodzicami oraz z powodu wymagań stawianych przez rodziców, którzy jednakowoż nie pamiętają o tym, by stawiać wymagania również swoim pociechom i żeby dać nauczycielowi możliwość wpływania na zachowanie młodego człowieka nie tylko w szkole, ale też dając wskazówki rodzicom. W dzisiejszych czasach największym problemem jest komunikacja, a właściwie jej brak pomiędzy rodzicami a nauczycielem.

Zarówno rodzice, jak i wychowawcy roszczą sobie prawo do nieomylności w wychowaniu i za ewentualne porażki winią drugą stronę. Rodzice chcąc dla pociech jak najlepiej, starają się przygotować do rodzicielstwa zaczytując się w rożnego rodzaju poradnikach mających wskazać jedyną słuszną i prostą drogę wychowania ograniczającą błędy rodzicielskie do minimum. W ten sposób rodzice chcą chronić swoje pociechy nierzadko podważając kompetencje wychowawcy. Wychowawca traci w ten sposób autorytet wypracowany u dziecka. Rodzice pokazują dzieciom, że wychowawca jest osobą, która popełnia błędy, pokazuje również, że wychowawca nie ma władzy nad uczniem, co powoduje dalszy spadek autorytetu.

Moim zdaniem umniejszanie autorytetu wychowawcy działa jedynie na niekorzyść dla wszystkich trzech grup. Zarówno dla samych wychowawców, jak i dla rodziców oraz dzieci. Rodzice podważając autorytet wychowawcy pokazują dziecku jak mało ważny jest on w jego życiu, dziecko nie przejmując się zdaniem wychowawcy przestaje się uczyć, nie tylko materiału dydaktycznego, ale także wartości moralnych przekazywanych przez wychowawców. Dzieci przestają słuchać rodziców, bo zaczynają doszukiwać się błędów u rodziców, dziecko staje się nieposłuszne, czego źródła ojciec i matka doszukują się w błędach wychowawcy. W ten sposób tworzy się błędne koło wzajemnego obwiniania się rodziców i wychowawców, co szkodzi dziecku i powoduje szybsze wypalenie się wychowawców.

BIBLIGRAFIA

• Biblioteczka reformy, O reformie programowej - II etap edukacji, MEN 1999r.

• Śliwerski Bogusław , Władztwo pedagogiczne w ponowoczesnym świecie, „Edukacja i dialog" styczeń 1997r.

• Zawadzka Ewa, Referat - „Pedagogika ponowoczesności”, www.szkolaosiek.ovh.org, [z dnia 10.01.2011]

Ewa Zawadzka Referat - „Pedgogika ponowoczesności, www.szkolaosiek.ovh.org" [z dnia 10.11.2011]

Bogusław Śliwerski, Władztwo pedagogiczne wponowoczesnym świecie, „Edukacja i dialog" styczeń 1997

Biblioteczka reformy, O reformie programowej - II etap edukacji, MEN 1999

---