ZAKAŻENIE WIRUSEM EPSTEINA - BARR

Mononukleoza zakaźna

Czynnikiem etiologicznym jest wirus Epsteina - Barr ( EBV ) z rodziny Herpesviridae. Jest to wirus powszechnie występujący w populacji ludzkiej, częste jest nosicielstwo EBV.

Wirus przenosi się drogą kropelkową przez :

• bliski kontakt : „kissing disease” = „choroba całujących się”

• przez przetoczenie krwi

• przez przeszczep tkanek

Komórką zakażoną jest limfocyt B.

Wirus w nabłonku jamy ustnej, śliniankach i migdałkach bocznych namnaża się, tj. replikuje się w limfocytach B.

Z zakażonymi limfocytami B przedostaje się do innych narządów, zwłaszcza układu siateczkowo - śródbłonkowego. Nadmiernej proliferacji limfocytów B towarzyszy obronny odczyn odpornościowy ze strony limfocytów T supresorowych i NK ( natural killer = atypowe limfocyty

w obrazie krwi ), co w następstwie wygasza proliferację limfocytów B w ciągu 2 - 4 tygodni.

U osób z deficytem odporności jest to zaburzone i wówczas dochodzi do rozwoju choroby limfoproliferacyjnej układu B lub guza Burkitta na tle przewlekłego zakażenia EBV.

Okres wylęgania zakażenia EBV jest dług i wynosi 30 - 50 dni.

90% zakażeń jest bezobjawowych. Typową postacią zakażenia jest mononukleoza zakaźna.

Duże objawy mononukleozy zakaźnej :

• Gorączka - kilkunastodniowa ( do 3 tygodni ), nie poddająca się leczeniu

• Ostry nieżyt gardła i migdałków, angina z ropnym nalotem

• Wyraźne powiększenie węzłów chłonnych, najczęściej szyjnych

• Hepatosplenomegalia

Objawy charakterystyczne dla mononukleozy zakaźnej

( tzw. pomocne ) :

objaw Glanzmana : obrzęk powiek i nasady nosa

nieżyt nosa

wybroczyny na podniebieniu

Objawy utrudniające rozpoznanie :

• wysypka plamisto - grudkowa ( szczególnie u leczonych pochodnymi ampicilliny )

• żółtaczka

• pojawienie się objawów neurologicznych

Choroba ma kilkutygodniowy ( 1 - 3 miesięcy ) przebieg samo ograniczający się.

Powikłania :

- hematologiczne : małopłytkowość, leukopenia

i niedokrwistość

- pulmonologiczne : obturacje górnych dróg oddechowych

duszność wdechowa

- kardiologiczne

- zapalenie wątroby

- pęknięcie śledziony

- neurologiczne : zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych,

porażenie n.VII

- zespół Guillain - Barre

Badania laboratoryjne :

- charakterystyczna jest leukocytoza ( do 40 tys. )

z bezwzględną limfocytozą ( powyżej 50% )

- występują tzw. atypowe limfocyty ( mononukleary )

- pojawiają się nieswoiste p-ciała heterofilne ( Odczyn Paula -

Bunnella - Davidsona )

- obecnie używa się szybkich testów lateksowych

- swoiste p-ciała przeciw antygenom „wczesnemu” E A

i p-ciała IgM przeciw antygenom kapsydowemu wirusa

( VCA - IgM ); ( po 4 tygodniach ) - świadczą o świeżym

zakażeniu

- następnie po 6 tygodniach p-ciała VCA - IgG i po

3 miesiącach przeciw antygenowi jądrowemu ( które

utrzymują się w surowicy bardzo długo )

Badania serologiczne wypadają ujemnie jeśli mamy do czynienia z tzw. „zespołem mononukleozy”, który może wystąpić w zakażeniu wirusem cytomegalii, różyczki,

WZW A, adenowirusami, HIV oraz w toksoplazmozie nabytej.

Leczenie :

- typowych postaci jest objawowe

- stosowanie antybiotyków jest niekorzystne

- wirostatyki są nieskuteczne

- kortykoterapia :

• w obturacji dróg oddechowych

• w ostrej małopłytkowości

• w powikłaniach neurologicznych

• szybkie powiększanie się węzłów chłonnych wnęk

• wysypki po leczeniu ampiciliną

1

---