ĆWICZENIA GIMNASTYKI MÓZGU STOSOWANE W PRACY Z DZIEĆMI
Kinezjologia edukacyjna to metoda dr Paula Dennisona wspomagająca procesy nauczania i uczenia się oraz korygująca dysfunkcje rozwojowych dzieci i młodzieży. Kinezjologia edukacyjna uczy także sposobów pokonywania różnych barier związanych ze stresem, z uczeniem się nowych wiadomości i umiejętności, kontaktami z innymi ludźmi, koncentracją, zdolnością do zorganizowanego i harmonijnego życia.
Kinezjologia edukacyjna proponuje ćwiczenia ruchowe, które w bardzo skuteczny sposób powodują harmonijną pracę obu półkul, co zwiększa efektywność uczenia się co najmniej dwukrotnie.
Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że pod względem pełnionych funkcji, półkule mózgowe różnią się między sobą diametralnie a proces ten rozpoczyna się już w życiu płodowym.
Bardzo wcześnie również kształtuje się dominacja jednej z nich. Półkula lewa - zwana logiczną, odpowiada za pamięć krótkoterminową, racjonalne myślenie, analizę, logikę, poczucie czasu. To dzięki niej łatwo przyswajamy sobie w szkole ortografię, gramatykę i przedmioty ścisłe. Półkula prawa - zwana całościową, związana jest z intuicją, syntezą, emocjami i wyobraźnią. To ona pozwala rozróżnić kształty, kolory, zrozumieć język przenośni. Pomimo swej różnorodności, każda z nich pełni tak samo ważne funkcje w naszym życiu.
Ćwiczenia Gimnastyki Mózgu służą przede wszystkim stymulowaniu obu półkul mózgowych i tworzeniu nowych połączeń nerwowych, aktywizujących myślenie poprzez ruch. Dzięki nim osiąga się pożądane rezultaty w koordynacji poszczególnych układów funkcjonalnych mózgu, a także podwyższenie stopnia inteligencji systemu umysł-ciało.
Oto kilka najchętniej wykonywanych przez dzieci ćwiczeń zaczerpniętych z Gimnastyki Mózgu:
Pozycja Dennisona - połóż się wygodnie na dywanie i skrzyżuj nogi w kostkach(lewa na prawej), ręce wyciągnij przed siebie i przekręć grzbietami do siebie tak, aby kciuki były skierowane w dół. Teraz przełóż jedną rękę przed drugą i skrzyżuj palce, zegnij ręce w łokciach i oprzyj skrzyżowane ręce na piersi. Zamknij oczy, połóż język na podniebieniu. Oddychaj swobodnie przy ulubionej muzyce. Wyjście z tej pozycji odbywa się następująco: nogi w lekkim rozkroku oparte o podłogę, palce rąk robią ,,daszek" na pępku.
Ruchy naprzemienne- podnieś do góry prawe kolano i dotknij do niego łokciem lewej ręki, następnie do podniesionego lewego kolana zbliż łokieć prawej ręki.
Energetyczne ziewanie- dotknij końcami palców miejsca gdzie łączy się górna szczęka z dolną, masuj je lekko otwierając usta, wyobraź sobie, że ziewasz.
Kapturek myśliciela- dużymi palcami i kciukiem chwytamy uszy i masujemy je od góry przesuwając się w dół. Na zakończenie ćwiczenia naciągamy je: w górę, w dół, na boki.
Sowa- jedną ręką chwyć mocno mięsień barku, głowę skieruj w tę samą stronę. Nabierz powietrza i powoli odwracając głowę w drugą stronę wydychaj powietrze hukając jak sowa: hu-hu, hu-hu, hu-hu, ...To samo ćwiczenie wykonaj chwytając drugi mięsień barku.
Punkty równowagi- jedną rękę połóż na wgłębieniu u podstawy czaszki za uszami, a drugą na pępku. Patrz w górę na wybrany punkt. Zmień położenie rąk.
Punkty na myślenie- jedną ręką masuj punkty (miękkie miejsca pod obojczykami z lewej i prawej strony klatki piersiowej), a drugą połóż na pępku.
Punkty pozytywne- dotknij lekko końcami palców punktów, które znajdują się na czole, bezpośrednio nad oczami, równo po środku między linią włosów, a brwiami. Delikatnie uciskaj, aż poczujesz pulsowanie po obu stronach równomiernie.
Leniwe ósemki- kreśl w powietrzu lub na papierze leniwe ósemki (znak nieskończoności) Ruch zaczynaj zawsze od środka w lewo do góry- na zmianę jedną, drugą ręką, a potem obiema złożonymi, z pionowo wyciągniętym kciukiem, za którym należy wodzić wzrokiem.
Aktywna ręka- podnieś rękę do góry i chwyć ją drugą ręką w okolicach łokcia. Podniesioną ręką stawiaj opór ręce trzymającej w czterech kierunkach: do przodu, do tyłu, do ucha i od ucha. Ćwiczenie wykonuj na wdechu. Powtarzaj je zmieniając ręce.
Słoń- wyciągnij lewą rękę do góry (jak słoń trąbę). Przytul ucho do ramienia i kreśl w powietrzu leniwą ósemkę. Ćwiczenia powtórz zmieniając rękę.
Rysowanie symbolu X- w pozycji siedzącej lub stojącej wykonaj X równocześnie dwoma rękami w powietrzu lub na papierze. Rysuj od góry w dół krzyżując ręce i zmieniając ich pozycję, tj. najpierw prawa ręka nad lewą, a potem odwrotnie.
Krążenie szyją- w pozycji siedzącej lub stojącej powolnym ruchem przenoś głowę od ramienia do ramienia, pozwalając, by broda była jak najbliżej klatki piersiowej. Rób to na wydechu.
Rysowanie oburącz- ćwiczenie wykonuj równocześnie dwoma rękami w powietrzu, później na tablicy, piasku, kartce. Rysując duże figury patrz na środek kartki.
Opracowała: Małgorzata Gerkowska
ASYMETRIA W FUNKCJONOWANIU PÓŁKUL MÓZGOWYCH
Jak wiadomo, każda z półkul ma swój zakres specjalizacji, w którym wykazuje wyższość nad półkulą sąsiednią, a w zależności od tego dzielimy ludzi na prawopółkulowców i lewopółkulowców.
Półkula lewa - (staraj się - pomyśl, naucz się):
- przyjmuje nowe informacje,
- zaczyna od fragmentu, części,
- części składowe języka ( litera, słowo, liczby, wzory ),
- analiza liniowa ( krok po kroku ),
- myślenie sekwencyjne,
- ukierunkowana na przyszłość,
- planowanie, struktura, organizacja,
- ukierunkowana na język, mowę,
- zwraca uwagę na różnice,
- kontroluje uczucia,
- muzyka - nuty, tempo,
- sztuka - materiały, narzędzia.
Półkula prawa - (odruchowa):
- widzi obraz całościowo,
- odpowiedzialna za rozumienie języka,
- myślenie o wielu rzeczach jednocześnie,
- ukierunkowana na chwilę obecną,
- spontaniczność, płynność,
- intuicja, ocenianie, logiczność, wyobrażenia,
- zwraca uwagę na podobieństwa,
- wrażliwa na akcent, rytm, płynność,
- ukierunkowana na uczucia,
- muzyka - pasja, rytm, obraz,
- sztuka - obraz, emocje.
Nie jest to jednak jedyny i ostateczny podział ludzi. Każdy bowiem przyswaja sobie wiedzę w inny sposób, dlatego możemy wyróżnić trzy grupy ludzi:
- tych, którzy muszą zobaczyć, aby zapamiętać - WZROKOWCY,
- tych, którzy muszą usłyszeć, aby zapamiętać - SŁUCHOWCY,
- tych, którzy muszą wykonać czynność (zapisać), aby zapamiętać - KINESCECI.
Nauczyciel powinien o tym pamiętać i przekazywać wiadomości w taki sposób, aby dla każdego były one zrozumiałe.
SPRAWDZANIE DOMINACJI PÓŁKULI MÓZGOWEJ
a) Samodzielne badanie i omówienie wyników,
b) Praktyczne wykorzystanie zasad kinezjologii edukacyjnej podczas rozmieszczania uczniów w klasie.
Abyśmy mogli sprawdzić, do której grupy należą uczniowie musimy przeprowadzić kilka czynności. Ich kolejność jest bardzo ważna.
1. Woda - jest głównym składnikiem naszego organizmu; oczyszcza i dotlenia mózg, jest odpowiedzialna za gotowość mózgu do przyjmowania informacji. Dzienne zapotrzebowanie człowieka to wypicie tylu szklanek wody, ile wynosi 1/11 wagi jego ciała.
2. Punkty na myślenie - ćwiczenia te dotleniają i uaktywniają mózg. (Wykonujemy je zgodnie z ruchem wskazówek zegara.)
3. Ruchy naprzemienne - pobudzają obie półkule. Mimo, iż każda z półkul ma swój zakres specjalizacji, ważne jest, aby nastąpiła ich integracja i aby bodźce swobodnie przechodziły z jednej półkuli do drugiej mogąc się ze sobą komunikować, a nie konkurować.
4. Pozycja Cook`a (Dennisona) - ćwiczenia pobudzają korę mózgową, zwiększają przepływ energii do lewej półkuli. Uzyskuje się dzięki temu poprawę koncentracji, wyciszenie stresów, zwiększenie poczucia własnej wartości.
Dopiero po tych ćwiczeniach możemy przeprowadzić tzw. ósemkę diagnostyczną, która pozwoli dokonać podziału uczniów uwzględniając ich indywidualne możliwości. Zaczynamy od pobudzania półkuli mniej aktywnej - osoby praworęczne wykonują ruch kreśląc ósemkę poziomą w kierunku prawym, natomiast osoby leworęczne - w kierunku lewym.
Po przeprowadzonych badaniach możemy rozmieścić uczniów w klasie pamiętając o tym, że wzrokowcy powinni zająć miejsca przed tablicą, słuchowcy w środkowej części, a kinesceci z tyłu sali. Należy uwzględnić także dominującą półkulę i prawopółkulowców, z racji tego, iż ich lewe zmysły są bardziej wyostrzone, umieścić po prawej stronie klasy, natomiast lewopółkulowców po stronie lewej.
ZASTOSOWANIE ĆWICZEŃ GIMNASTYKI MÓZGU DLA OSIĄGNIĘCIA LAPSZYCH WYNIKÓW W NAUCE
P. Denisson zaproponował ćwiczenia z tzw. GIMNASTYKI MÓZGU, dzięki którym zanika bariera między lateralnością naszego mózgu i podzielił je na sześć podstawowych grup:
1. Ćw. poprawiające czytanie.
2. Ćw. ułatwiające pisanie.
3. Ćw. wspomagające myślenie.
4. Umiejętności samodzielnego uczenia się.
5. Ćw. wspomagające równowagę osobistą.
6. Świadomość własnego „ja”.