teoria integracji sensorycznej, Zaburzenia Integracji Sensorycznej (SI)


TEORIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

Twórczynią teorii integracji sensorycznej jest amerykańska terapeutka Jean Ayres, która określa integrację sensoryczną jako proces, wspierający całe zachowanie człowieka i wszystkie czynności jakie ten człowiek wykonuje.

Wszystkie informacje odbierane ze świata docierają do nas poprzez zmysły. Odbierane przez nie bodźce docierają do ośrodkowego układu nerwowego niosąc informacje o otaczającym nas świecie, pozwalają poznawać go i uczyć się właściwego reagowania na cechy i wymagania środowiska, w którym żyjemy.

Poszczególne zmysły: wzrok, słuch, smak, powonienie, dotyk i narząd równowagi bardzo różnią się od siebie. Mają one charakterystyczne receptory, które są wrażliwe na określony typ bodźców. Bodźce dochodzące z nich do kory mózgowej, odczuwane są jako specyficzne wrażenia: światła, dźwięku, zapachu, dotyku czy położenia ciała i ruchów przez nie wykonywanych.

Aby dziecko mogło prawidłowo funkcjonować, wszystkie zmysły muszą prawidłowo działać i harmonijnie ze sobą współpracować. Mózg musi sobie radzić z napływem bodźców, w prawidłowy sposób je integrować i przetwarzać, dostarczając człowiekowi dokładnej informacji o nim samym i otaczającym świecie.

Wg Ayres u podstaw rozwoju integracji zmysłowej leżą trzy najwcześniej dojrzewające, podstawowe układy zmysłów: przedsionkowy, proprioceptywny (czucia głębokiego) i dotykowy. To one stanowią bazę, która wraz z rozwojem nadaje kształt rozwojowi dziecka.

  1. Układ przedsionkowy (inaczej zmysł równowagi)

Narząd przedsionkowy znajduje się w uchu wewnętrznym i dostarcza nam informacji na temat siły grawitacji oraz ruchu. Pomaga w prawidłowym odbiorze wrażeń przez inne systemy sensoryczne (wzrokowy, słuchowy, proprioceptywny).

Układ przedsionkowy odpowiada za:

II. Układ proprioceptywny

Propriocepcja dostarcza wrażeń z mięśni i stawów. Informuje mózg o położeniu ciała, , jego poszczególnych części oraz tym jakie ruchy wykonuje. Zmysł propriocepcji ściśle związany jest ze zmysłem dotyku i układem przedsionkowym.

Układ proprioceptywny odpowiada za:

III. Układ dotykowy

Ma receptory umiejscowione na skórze i na jej powierzchni, odbierające wrażenia lekkiego i głębokiego dotyku, nacisku, ciepła, zimna, bólu.

Zmysł dotyku ma wpływ na:

U większości osób proces integracji sensorycznej przebiega automatycznie umożliwiając  odpowiednie reakcje do wymogów otoczenia i warunkuje prawidłowy rozwój sensomotoryczny.

ZABURZENIA SENSORYCZNEJ INTEGRACJI

U osób, które mają Zaburzenia Przetwarzania Sensorycznego proces ten przebiega inaczej. Najczęściej zaburzenia układów zmysłowych wiążą się ze złą modulacją wrażeń, zwłaszcza dotykowych, proprioceptywnych i przedsionkowych. Dzieci mogą reagować na bodźce w sposób nadwrażliwy lub niedowrażliwy. Skutkiem takich dysfunkcji może być m.in. unikanie pewnych sytuacji i brak doświadczeń niezbędnych w procesie uczenia.

Objawy zauważane przez rodziców lub nauczycieli :

Należy pamiętać, że objawy te w ramach poszczególnych zespołów klinicznych mogą występować w różnych kombinacjach i w różnym nasileniu. Ich pojawienie się nasuwa podejrzenie zaburzeń SI. Aby wykluczyć inne przyczyny, konieczna jest dokładna diagnoza.

TERAPIA

Głównym zadaniem jest dostarczanie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych, głównie przedsionkowych, dotykowych i proprioceptywnych w taki sposób, aby dziecko odpowiedziało reakcją (czynnością) poprawiającą integrację tych bodźców. Ćwiczenia sprawiają, że poprawia się koordynacja wzrokowo - ruchowa, sprawność manualna, orientacja w schemacie ciała i percepcja wzrokowo - przestrzenna. Dzieci zaczynają lepiej skupiać uwagę, rozwija się ich samodzielność, poczucie pewności siebie i własnej wartości.

Terapia integracji sensorycznej prowadzona jest w formie zabawowej. Odbywa się w sali wyposażonej w odpowiedni sprzęt.

TERAPIA SI NIE ZASTĄPI EDUKACJI. STOSOWANIE ODPOWIEDNIEJ TERAPII MOŻE ZMNIEJSZYĆ TRUDNOŚCI DZIECKA W WIELU SFERACH JEGO ROZWOJU. MOŻE POMÓC OSOBIE LEPIEJ FUNKCJONOWAĆ (W SZKOLE, W AKTYWNOŚCIACH SPORTOWYCH, W SPOŁECZEŃSTWIE).

LITERATURA:

  1. Violet F. Maas „Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej”. WSIP, Warszawa 1998.

  2. Violet F. Maas „Integracja sensoryczna a neuronauka - od narodzin do starości”. Fundacja Innowacja i Wyższa Szkoła Społeczno - Ekonomiczna, Warszawa 2007.

  3. M. Kastory - Bronowska „Materiały konferencyjne wydane przez Wyższą Szkołę Społeczno - Ekonomiczną w Warszawie”

Opracowała

Iwona Olejarz

MAAS Violet F. : Uczenie się przez zmysły : wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej dla rodziców i specjalistów / tł. [z ang.] Ewa Grzybowska, Zbigniew Przyrowski, Marta Ślifirska. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998. - 160 s. : rys. ; 21 cm

Termin integracja sensoryczna określa procesy percepcji zmysłowej wrażeń docierających do naszego ciała i zintegrowanych w układzie nerwowym tak, by mogły być użyte do powstania odpowiednich reakcji. Zrozumienie terminu integracja sensoryczna jest równoznaczne ze zrozumieniem tego jak funkcjonuje mózg i cały układ nerwowy. Dr Ayres definiuje integrację sensoryczna jako proces, w którym następuje organizacja dostarczanych do naszego organizmu wrażeń, tak by mogły być wykorzystane w celowym, zakończonym sukcesem działaniu.

Dziecko musi wykorzystywać doświadczenia zmysłowe tak, by mogło właściwie odpowiadać na życiowe wymagania płynące z otoczenia. Nazywamy to reakcją adaptacyjną -celowym, ukierunkowanym na określony cel działaniem lub reakcją na bodziec zmysłowy. Zanim dziecko zacznie przejawiać reakcje adaptacyjne, jego układ nerwowy musi nauczyć się „rozumieć i organizować" wrażenia zarówno na poziomie odruchowym, podświadomym, jak i wyższym, „korowym" (świadomym). Możemy reagować adekwatnie do sytuacji jedynie wtedy, gdy mózg wie i rozumie, co się wydarzyło.

Książka prezentuje jeszcze jedną naukową metodę patrzenia na łudzi:

Czy terapia SI to tylko zabawa?

Terapia SI ma wzmóc rozwojowe funkcje dziecka, poprawić uczenie się szkolne, sprawić, by mogło cieszyć się z wykonywanych w okresie dorastania zadań, ułatwić funkcjonowanie przez całe życie.

Toczenie się po podłodze w ręczniku lub nadmuchiwanej beczce, kręcenie się i huśtanie w hamaku, jazda na deskorolce, wąchanie zapachów lub balansowanie na dużej piłce - to zabawa, ale przecież zabawa jest dla dziecka „działalnością naukową", dlatego też terapia SI określana jest „naukowa zabawą." Zabawa dla dziecka jest tym czym interesująca i przyjemna praca dla dorosłych.

Poprzez zabawę mózg i cały układ nerwowy integruje bodźce zmysłowej doświadczenia w taki sposób, by móc je wykorzystać w celowym działaniu i procesach uczenia się.

Co to są dysfunkcje SI

Deficyty w zakresie integracji sensorycznej nie oznaczaj ą bardzo rozległych zaburzeń. W zależności od rodzaj u zaburzeń mogą one utrudniać proces czytania, pisania, samoobsługi czy wykonywania ćwiczeń sportowych, objawiają się także impulsywnością, nadpobudliwością, nadwrażliwością na dotyk - mylnie utożsamiane z zaburzeniami emocjonalnymi. Rolą terapii integracji sensorycznej jest poprawa funkcjonowania podstawowych układów zmysłowych. Integracja poprawia funkcjonowanie wyższych ośrodków korowych poprzez usuwanie blokad zakłócających ich prawidłowe działanie. SI nie uczy specyficznych zdolności, a jedynie sprawia, by uczenie się było coraz łatwiejsze.

Dlaczego terapia SI jest skuteczniejsza niż inne programy percepcyjno-motoryczne?

Ponieważ:

Dlaczego ważne jest wczesne rozpoznanie i wprowadzenie terapii SI?

Skąd wiemy, że terapia SI działa skutecznie?

Bo jeśli jest odpowiednio dobrana po kilku tygodniach lub miesiącach obserwuje się następujące pozytywne zmiany:

 

Beata Morżkowska

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

w Lubsku



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
TEORIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
Metoda Integracji Sensorycznej (SI), praca, Metoda Integracji Sensorycznej
Teoria integracji i dezintegracji społecznej, ☺ Inne Przydatne
kolokwium UE1, Teoria integracji europejskiej
Teoria integracji europejskiej, STUDIA-Administracja, 2 semestr, Integracja Europejska
Teoria integracji
Alford, Terapia poznawcza jako teoria integrująca psychoterapię rozdz 2, 5, 7
Teoria integracji i dezintegracji społecznej, ☺ Inne Przydatne
kolokwium UE1, Teoria integracji europejskiej
Teoria integracji
Teoria integracji
Historia i teoria integracji europejskiej WYK
Neofunkcjonalistyczna teoria integracji politycznej Ernsta Haasa i Leona Lindberga
Alford, Terapia poznawcza jako teoria integrująca psychoterapię rozdz 2, 5, 7
Badania dzieci z zaburzeniem uczenia się i SI Zbigniew Przyrowski
SI – Sensory Integration
Objawy zaburzeń integracji sensorycznej u niemowlaka

więcej podobnych podstron