TYFLOPEDAGOGIKA - wybrane z Z.Sękowskiej
OSTROŚĆ WZROKU
Wzrok normalny(pow. 0,3) -> słabowzroczność (0,3-0,05) -> ślepota (0,05-nic)
-normalny - umiarkowana - całkowita
-prawie normalny - znaczna - poczucie światła(słabowzroczność głęboka)
- ostrość 0,02-0,05 (ślepota umiarkowana)
WIDZENIE OBWODOWE
Przy częściowym nakładaniu się pole widzenia człowieka wynosi około 200 stopni
Koncentryczne
niewielkie - 120 i mniej
umiarkowane - 60 i mniej
znaczne - 20 i mniej
głębokie - 5 i mniej
lunetowe - jak przez dziurkę od klucza
Połowiczne (ślepota połowiczna) - ubytek połowy pola widzenia po prawej lub po lewej
Inne, w tym:
wysepkowe ubytki w postaci „mroczków”
ćwiartkowe wypadnięcie pola
WIDZENIE BARW, STEREOSKOPOWE I NOCNE jeszcze też może być zaburzone.
W przypadku ślepoty(szczególnie całkowitej) wszystkie wymienione czynności są zniesione.
W przypadku słabowzroczność bardziej złożone, przybiera różnorodne formy, więc utrudnia życie w rozmaity sposób.
OSOBY NIEWIDOME
całkowicie - ostrość wzroku 0,00
ostrość nie większa niż 0,05 - ślepota umiarkowana lub słabowzroczność głęboka
ograniczenie pola widzenia nie większe niż 20 stopni, niezależnie od ostrości wzroku!
OSOBY SŁABOWIDZĄCE
ostrość wzroku 0,05-0,3
także osoby ze słabowzrocznością głęboką(zaliczane też do osób niewidomych)
ograniczenie pola widzenia tak samo jak u niewidomych
Granica między niewidomymi a słabowidzącymi jest płynna, dlatego lepsza jest klasyfikacja na praktycznych kryteriach zawodowych i pedagogicznych. Osoby niewidome to te, których sprawność wzroku zbyt niska do wypełniania pracy pod różnymi względami, a osoby słabowidzące to te które pomimo znacznego uszkodzenia czynności wzrokowej wykorzystują je dla orientacji, kierowania i kontrolowania przebiegu pracy.
2 podgrupy słabowidzących:
aktualny stan jest trwały
aktualny stan wzroku nieustabilizowany, moze nastąpić pogorszenie
Ze względu na jakościowe róznice w poznawaniu świata przez dzieci w aspekcie pedagogicznym wyróżnia się:
niewidomych - nic nie widzą
szczątkowo widzących - zarysy kształtów i ruch, mieszczą się w definicji ślepoty(do 0,05; 20*)
słabowidzących- ostrość 0,06-0,25, przy poznawaniu świata dominuje wzrok, inne zmysły uzupełniają tylko.
Polska terminologia pedagogiczna wyróżnia tylko 2 grupy dzieci. Niewidome to te posługujące się pismem Braila, a słabowidzące mogą posługiwać się pismem drukowanym.
PRZYCZYNY INWALIDZTWA WZROKU
czynniki genetyczne (bywa ślepota dziedziczna!)
wady wrodzone i uszkodzenia okołoporodowe
choroby analizatora wzrokowego (jaskra[skłonność do niej dziedziczna], jaglica, nowotwory oczu i mózgu)
choroby zakaźne z wysoką temperaturą oraz nowotwory(ospa, zapalenie opon mózgowych i mózgu, szkarlatyna, itd)
zatrucia, cukrzyca(alkoholem, jadem kiełbasianym, grzybami)
urazy (mechaniczne, termiczne, chemiczne, itd)
awitaminoza
zmiany starcze
Bardzo ważna profilaktyka, która wyraźnie zmniejsza ryzyko wczesnego uszkodzenia wzroku.
Może wystąpić pozorny niedorozwój umysłowy wskutek zaniedbań wychowawczych.
Im dłużej dziecko widziało w tym lepszej jest sytuacji, adekwatnie rozumie różne pojecia i wyrażenia.
Ociemnienie traumatycznym przeżyciem dla dziecka, trudne przezwyciężenie depresji z tym związanej i akceptacji kalectwa niż u dziecka niewidomego(nie uświadamia sobie ono wartości wzroku, z inności zdaje sobie sporawę po 7 roku życia ze względu na problemy integracji i przystosowania społecznego).
WPŁYW BRAKU WZROKU NA ROZWÓJ PSYCHICZNY
Szereg utrudnień w procesach adaptacyjnych i poznawczych(szczególnie gdy niewidomy od urodzenia)
niemożność odbierania wrażeń wizualnych, będących podstawą spostrzeżeń i przebiegu myśli
ograniczenie możliwości uczestniczenia w powszednich możliwościach i przyjemnościach życiowych
ograniczenie samodzielności oraz w osiągnięciu celu własnych upodobań i umiłowań
zawężenie możliwości rozwoju własnej osobowości w życiu zawodowym i społecznym
Uświadamianie rodziców, wczesne wyrównywanie braków, wczesne przyjmowanie do odpowiednich szkół i ulepszone metody nauczania zmniejszają możliwość opóźnienia umysłowego u dzieci niewidomych.
Cechy zabawy i stosunki z rówieśnikami
cechy wodzostwa i zaradności takie same u dzieci niewidomych i widzących
większa niechęć ustępowania rówieśnikom u dzieci niewidomych
zabawa dzieci niewidomych bardziej monotonna i mniej konstruktywna niż widzących
U dzieci niewidomych występują(badania eksperymentalne osobowości):
wysoki stopień składnika neurotycznego
mały stopień samowystarczalności
skłonności do braku wiary w siebie
tendencja do trzymania się własnego zdania
zdolności do życia społecznego
REHABILITACJA PEDAGOGICZNA
Formy i metody kształcenia dzieci słabowidzących:
oparte na współpracy z nauczycielem: nie uczy się dziecko w ogólnodostępnej klasie publicznej, korzystanie z pomoca nauczyciela z różnych pomocy tyflodydaktycznych
prowadzenie gabinetów wyrównawczych: uczy się w ogólnodostępnej klasie publicznej, a w miarę potrzeb korzysta ze specjalnie wyposażonego gabinetu
klasy specjalne: część lekcji wspólnych z widzącymi, a część - potrzeba specjalnych technik - oddzielnie
szkoły specjalne
kształcenie zintegrowane z dziećmi widzącymi
W Polsce system częściowej integracji, czyli dostępne sa szkoły specjalne i ogólnodostępne szkoły publiczne.
Zakład dla słabowidzacych placówką leczniczo-wychowawczą, powinna zapewnić dostęp do szkoł zwykłych, średnich i zawodowych(w przypadku poprawy wzroku) lub odpowiedniego rodzaju szkół specjalnych.
Oprócz diagnozy medycznej przy kierowaniu uczniów do odpowiednich placówek rolę odgrywa:
stopień korzystania ze wzroku jak głownego kanału informacji podczas uczenia się
możliwośc zastosowaniania w praktyce wyników specjalnego kształcenia
poziom ogólnej sprawności oraz ewentualne częściowe deficyty rozwojowe
trwały lub postępujący charakter uszkodzenia wzroku
Problematyka rehabilitacji dzieci z brakiem wzroku dotyczy:
skutków w procesie poznawania rzeczywistości w orientacji przestrzennej i społecznej
procesów kompensacyjnych, struktury wyobrażeń surogatywnych oraz uczenia się
czynników wpływających na rozwój psychospołeczny
mechanizmów regulujących zachowanie i przystosowanie społeczne
psychologiczne aspekty integracji z widzącymi w toku kształcenia i pracy
diagnozy i prognozy pedagogicznej
Potrzeby ograniczone przez utratę wzroku:
postawy poznawcze i estetyczne - wizualne poznanie świata, kszatłcenie się, znajomosc literatury, wypowiedź pisemna, orientacja przestrzenna, doznania estetyczne
potrzeby uczuciowe, osobiste i orientacyjne - swoboda ruchu, możliwość uniknięcia bólu i cierpienia, poczucie wartości, siły i zdrowia; aktywizacja pragnień i predyspozycji
potrzeby społeczne - współżycie społeczne, potrzeba szacunku, potrzeba samodzielności i niezależności, wybór drogi życiowej i zawodu, potrzeby miłości o kontaktu osobistego
ELEMENTY SPECJALNE KSZTAŁCENIA
pismo punktowe Braille'a
zasada poglądowości (praca na wielu zmysłach + wyjaśnienia słowne)
konieczność powtarzania
konieczność porównywania
konieczność wzmacniania wiadomości (łączenie z wieloma konkretami)
ćwiczenia kompensacyjne, korekcyjne i orientacyjne
Reszty mi się nie chce :P