ROMANTYZM
Ramy czasowe:
1818-1822 rok Wydanie tomiku poezji Adama Mickiewicza. Faza wstępna 1822-1830r., faza szczytowa 1830-1848r., faza schyłkowa 1848-1863r. Romantyzm zwano czasem burzy i naporu. Tak postrzegano ferment twórczy, buntowniczą postawę i aktywna nastawienie młodzieży. Nie rozum lecz dusza i serce, nie wiedza lecz gorące uczucia, nie księgi są autorytetem, lecz intuicje gwałtowne przeżycia.
Romantyzm - pochodzi od Rzymskiego romanus, związek z Rzymskością XV wieku, później od niego romantyzm - powieści opowiadające o niezwykłych, fantastycznych przygodach, później romantyzmowi przypisano poezję zrodzoną z form i idei średniowiecznych. Romantyzm w pierwszej połowie XIX wieku objął niemal wszystkie dziedziny twórczości(plastyka, muzyka). Wartości romantyzmu ukształtowane zostały również przez przewrót jakim była Wielka Rewolucja Francuska w 1789r.
Cechy epoki
Mesjanizm - przypisanie jednostce lub całemu społeczeństwa misje posłannictwa przez swoje cierpienie jednostka lub naród ma odkupić ludzkość lub inne narody. ( Polska mesjaszem - Dziady III część Polska winkerlidem narodów)
Mistycyzm - prąd religijno-filozoficzny uznający możliwość ponad-zmysłowego, bezpośredniego kontaktu dusz człowieka z Bogiem lub bóstwem i kontakt możliwy za pomocą intuicji, objawienia. (np. Widzenie księdza Piotra - Dziady III).
Ludowość - pogląd lansowany przez romantyków głosi przekonanie, że w kulturze ludowej tkwią istotne dla literatury wzorce i tematy. Wplatane do utworów literackich wątków i motywów zaczerpniętych z baśni ludowych, wprowadzenie z ludu problem winy i kary.
Indywidualizm - poczucie niezależności i odrębności osobistej postępowanie odbiegające od ogólnie przyjętych norm i wzorców postać stojąca ponad tłumem.
Irracjonalizm - pogląd filozoficzny, przeciwny racjonalizmowi głoszący, że nie można poznać świata jedynie za pomocą rozumu istotne są tradycje intuicje, wiara, instynkt, środki pozarozumowe.
Historyzm - zawarcie w utworach tematów zaczerpniętych z historii
Orientalizm - zainteresowanie kulturą wschodu.
Postawy romantyczne:
Wallenrodyzm - typowe cechy romantyka, droga życiowa, podstęp i zdrada polega na działaniu w fałszywej masce. Jest przyczyną konfliktu wewnętrznego prowadzi bohatera do klęski. Działanie podyktowane wyższymi wartościami, dobrem ogółu.
Dzieje i tragizm Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza - Bohater ten miał się stać żywym przykładem płomiennej ,ofiarnej i bohaterskiej miłości do ojczyzny, miał uczyć ,że sprawa wolności narodu jest najważniejszą sprawa w życiu człowieka. Nawet ponad jego życie prywatne, bowiem Wallenrod zrezygnował z własnego szczęścia rodzinnego na rzecz ojczyzny. W ten sposób porzuca żonę ,którą bardzo kochał. Stwierdza wypowiadając słowa: "Jesteś wolna ,jesteś wdową po wielkim człowieku, który dla dobra ojczyzny wyrzekł się-nawet i ciebie." Cytat ten świadczy o odwadze i bezkompromisowym poświęceniu się dla dobra własnego kraju. Autor prezentuje nam tu nieetyczny rodzaj walki. Konrad porwany w dzieciństwie przez Krzyżaków ,zostaje ich wychowankiem. Zwrócić należy uwagę ,iż ogromną rolę w zapobiegnięciu jego wynarodowieniu odegrał Halban, który wyjawił chłopcu całą prawdę o jego pochodzeniu. Wallenrod chcąc ratować Litwę pod przybranym nazwiskiem dostał się do zakonu Znał ,bowiem jego słabe strony i to umożliwiło mu poprowadzenie wojsk Krzyżackich na pewną przegraną. Odtąd ciążył na nim ogromny balast winy. Nieustanne odgrywanie kogoś kim właściwie nie był-przyczyniło Się do klęski bohatera. Dramat duszy i rozdarcie psychiczne było następstwem tragicznego końca. Punktem kulminacyjnym był fakt ,uświadomienia sobie ,że jest mordercą i to popchnęło go do samobójstwa:" Nie wiem jaki jest mój ród i nazwisko .Bo dzieckiem od Niemców byłem w niewolę schwytanym. Pomnę tylko ,że kiedyś na Litwie wśród miast wielkiego stał dom moich rodziców, było to miasto drewniane..."Ten sposób walki z wrogiem zniszczył psychikę bohatera, postać ta stała się wewnętrznie skomplikowana. Nie wiedział kim jest i skąd pochodzi. To bohater godny naszej uwagi, bowiem w walce należy być lwem i lisem, mieć odwagę i spryt ,by zwyciężyć wroga." Szczęścia w domu nie zaznał ,bo go nie było w ojczyźnie" -słowa te wypowiedział sam autor o bohaterze. Lad w państwie ma być gwarancją harmonii w życiu prywatnym .Szczęście rodzinne nie jest w stanie zagłuszyć poczucia obowiązku wobec kraju. Bohater nasz staje na rozdrożu między miłością do kobiety a szlachetną ideą ratowania ojczyzny. Wybór pomiędzy wolnością a koniecznością ,to prawo do stanowienia i decydowania o własnym losie. Wallenrod podejmując decyzję służby ojczyźnie świadomie rezygnuje z wolności, przestaje być panem swojego losu lecz bojownikiem o wolności kraju. To postać dla której bezkompromisowa jest miłość do ojczyzny nawet za cenę własnej rodziny czy życia.
Byronizm - postawa na wzór Bayrona. Typ człowieka dumnie odwróconego od świata, samotny, niepospolity, nie rozumiany przez tłumy, bogate życie wewnętrzne.
Omów Giaura Byrona - tytułowy bohater to innowierca w oczach Turków cała historia rozgrywa się w okupowanej Grecji. To historia miłosna Giaura i Leili branki Hassana. Zakochani zamierzali uciec lecz Hassan ukarał niewierną żonę topiąc ją w morzu. Giaur z zemsty zabija Hassana. Ukrywa się w klasztorze w chwili śmierci na spowiedzi przyznaje się kim jest.
Powieść poetycka - akcja nie chronologiczna, kompozycja otwarta, atmosfera grozy i tajemniczości, bohater romantyczny.
Werteryzm - człowiek pełen emocji, wręcz nadwrażliwy, odrzuca ból świata, nieszczęśliwie zakochany, ukojenie odnajduje w bliskości natury, rozczarowany światem jego bezdusznością, popełnia samobójstwo.
Omów Cierpienia młodego Wertera W.Goethego -historia Wertere, który na wsi poznaje Lottę narzeczoną Alberta. Między kochankami krążą listy, podarunki, potajemnie spotykają się. Niestety Werter nie jest w stanie przezwyciężyć konwenansów i wybiera śmierć.
Adama Mickiewicza twórczość i życie:
I etap Wileńsko -kowieński -
1807 -1814r. - Nauka w szkole dominikanów w Wilnie.
1815-1819r. - Studia w Wilnie (filozofia klasyczna, literatura ojczysta i historia). W tym czasie założył z przyjaciółmi mający spiskowy charakter Towarzystwo Filomatów (miłośników wiedzy)
1819-1823r. - Praca nauczyciela w Kownie
1823-1824r. - aresztowanie i pobyt w więzieniu za utrzymywanie ścisłego kontaktu z działającym w Wilnie Towarzystwem Filomatów
II etap rosyjski -
1824r. - zesłanie w głąb Rosji
1824-1829r. - pobyt w Rosji (Petersburg, Odessa, Moskwa ). Podczas pracy w Odessie i w szkole organizował wycieczki na Krym, z których powstały „Sonety krymskie”. Później przymusowo pracuje jak urzędnik w administracji carskiej, a więc niejako na rzecz zaborcy co znajdzie swoje odbicie w „Konradzie Wallenrodzie”.
1829r.- wyjazd z Rosji (dzięki pomocy przyjaciół)
1829-1830r. - podróże (Niemcy, Szwajcaria, Włochy)
1831-1832r. - Próby przyłączenia się do powstania styczniowego
III etap drezdeński
1832r. - wyjazd do Drezna- początek Wielkiej Emigracji powstaje III część „Dziadów”
IV etap paryski
1832-1838r.- Wielka Emigracja - Paryż
1839r.- pisze „Pana Tadeusza”. Ślub z Celiną Szymanowską.
Oda do młodości - 1820 rok stała się manifestem programowym, zaprezentowane zostały w niej założenia romantyzmu. Poeta przedstawił ludzi starych w domyśle klasyków i młodych zafascynowanych ideałami romantycznymi. Starych określił jako egoistów zgorzkniałych i nie czułych. Młodzi zostali przedstawieni w jak najlepszym świetle to ludzie którzy służą idei równości, wolności, głoszą hasła altruizmu i jedności. Wierzą w istnienie świata irracjonalnego, chcą zmiany w panującym świecie.
Cechy romantyczne |
Cechy klasyczne |
Romantyczne, nieprzeciętne „ja” poety |
Gatunek Oda |
poeta romantycznym wieszczem |
Sposób obrazowania nawiązuje do tradycji (odwołanie do Heraklesa, bogini Hebe) |
Apoteza miłości |
Ideały przyjaźni |
kult uczucia |
Konieczność podporządkowania się jednostki zbiorowości |
bunt przeciw zastanej rzeczywistości |
Paralelizm zestawienie wątków młodości i starości |
Funkcja natchnienia poetyckiego (motyw lotu skrzydeł) |
styl podniosły, patetyczny |
Idea przebudowy świata, różne struktury wersów |
poezja terteńska |
Solidarność w działaniu, altruizm jedności |
|
Ballada - gatunek literacki wierszowany fabularny o niezwykłej często fantstycznej tematyce zaczerpniętej z legend i podań ludowych. Charakterystyczną cechą ballad jest występowanie dwóch światów: realnego i fantastycznego ( duchy, zjawy, nastrojowość). Bohater z ludu natura ściśle zespolona z bohaterem.
Romantyczność - to utwór programowy jego cechą jest to, że przedstawia świat dwoisty złożony z tego co realne i irracjonalne. Główna bohaterka Karusia widzi swojego zmarłego kochanka rozmawia z nim. Przez ogół uważana jest za obłąkaną. Starzec, który występuje w balladzie szkiełkiem i okiem próbuje ujrzeć ukochanego dziewczyny nic nie widzi, jedynie podmiot liryczny wierzy dziewczynie „ Miej serce i patrzaj w serce”.
Omów balladę Lilie - ballada opowiada o kobiecie, która zabiła swojego męża po jakimś czasie postanowiła wyjść za mąż za jednego z jego braci. Nakazała im upleść wianki, a kwiaty pochodziły z grobu jej męża. Do ślubu jednak nie dochodzi bowiem zjawia się widmo męża i morzy wszystkich śmiercią (kaplica zapada się pod ziemię ).
Omów balladę Świtezianka -opowiada o kochankach spotykających się co noc nad jeziorem. Młodzieniec, który złożył dziewczynie przysięgę miłości, wierności. Zobaczył na jeziorze piękną nimfe i zapomniał o swej ukochanej, za karę ginie w wodach jeziora. (za winę trzeba ponieść karę - śmierć).
Sonety Krymskie
Stepy akermańskie - utwór wprowadzający do sonetów, narzuca im swoją formę, podmiot liryczny jest pielgrzymem wygnańcem. Obserwuje przyrodę porównuje step do ocean, ukazuje w ten sposób ruch w przestrzeni.
Burza - utwór pełen dynamiki i ruchu opisujący burzę morską, nagromadzenie czasowników ukazuje potęgę żywiołu.
Cisza morska - refleksyjny opis ciszy panującej na morzu.
Żegluga - poetycki obraz żeglugi morskiej daje poecie poczucie radości, wolności siły.
Cztyrdach - poeta opisuje piękno szczytu, mówi o nim w sposób pośrednie ustami Miry - człowieka wschodu.
Ajudah - szczyt zostaje porównany do wnętrza podmiotu lirycznego. Ze szczytu rozciąga się widok na morze, które wynurza na brzeg perły, muszle i korale. Symbolizują one natchnienie poetyckie, którego owocem jest liryka (nieśmiertelności poezji).
Bakczysaraj - wyraz zainteresowanie poety orientalizmem. Zwrot ku tradycji i kulturze wschodu. Wprowadzenie wyrazu w języku arabskim.
Liryki lozańskie:
Snuć miłość - utwór będący pochwałą romantycznej miłości ma być ona źródłem siły i mocy, źródłem poetyckiego natchnienia porównanego do siły kreatorskiej twórcy.
Nad wodą wielką i czystą - wiersz o charakterze refleksyjnym, poeta rozmyśla nad swoim życiem i przemijaniem. Do tych przemyśleń pretekstem stał się widok płynącego potoku, w którym poeta widzi swoje życie.
Polały się łzy - refleksja poety nad dzieciństwem sielskim, angielskim, młodością pełną ideałów (durną i chmurną) oraz wielkim męskim, czas klęski.
Liryki patriotyczne:
Reduta Ordona - utwór napisany pod wpływem opowiadań oficerów opisuje obronę twierdzy na Woli w czasie powstania listopadowego. Utwór podkreśla bohaterską postawę obrońców i ich komendanta Ordona. Wiersz jest wyrazem hołdu złożonego powstańcom. Arcydzieło polskiej poezji patriotycznej.
Do matki Polki - zwraca się do polskich matek by wychowały swoich synów na patriotów, którzy oddadzą życie za Polskę. Obrońca to także spiskowiec na wzór Wallenroda, który od dzieciństwa musi mieć świadomość walki o wolność ojczyzny.
Pana Tadeusza epopeja narodowa :
rozpoczyna się inwokacją
sceny batalistyczne (mają na celu wstrzymać akcję)opis stroju Zosi, walki
reterdacja (cofnięcie w czasie)
porównanie homeryckie (styl podmiotowy, patetyczny)
zróżnicowane społeczeństwo
obyczajowość
historia (automatyczne daty i wydarzenia)
pamiętniki np. obrazy, Reitana i Kościuszki, stary zegar, serwis Sopliców
Charakterystyka społeczeństwa w Panu Tadeuszu:
Arystokracja :
Hrabia - młody magnat spokrewniony z Horeszkami, zwolennik cudzoziemszczyzny, interesował się sztuką europejską, lekkoduch - postać komiczna.
Stolnik Horeszko brał udział w życiu politycznym kochał córkę Ewę ale oddał ja za mąż wbrew jej woli.
Średnia szlachta:
Sędzia Soplica dobry gospodarz sympatyk Napoleona i walki narodowo-wyzwoleńczej, zwolennik staropolskich obyczajów.
Podkomorzy - przybył do Soplicowa nie tolerował bezmyślnego naśladowania cudzoziemszczyzny
Tadeusz - syn Soplicy patriota, prezentuje poglądy uwłaszczenia chłopów.
Szlachta zaściankowa:
Dobrzyńscy - zalety patriotyzm, wtedy odwaga, kult tradycji, szacunek, uczciwość i wady, brak wykształcenia, porywczość, pijaństwo, lekkomyślność, słomienny zapał.
Szlachta gołota :
Rezydanci, Wojski u Sopliców
Gerwazy - klucznik Horeszków
Protazy - woźny trybunału
Obyczajowość w Panu Tadeuszu :
staropolska gościnność
brama w Soplicowie
przechadzki, zasiadanie przy stole według kolejności
grzybobranie
obyczaje myśliwskie „spór o Sokoła i Kusego”
obyczaje militarne ( pojedynki, zajazdy)
Jacek Soplica nowy tym Bohatera romantycznego:
Szlachcic zbrodniarz - awanturnik, popierany przez okoliczne zaścianki, zakochany w Ewie córce Horeszki, załamany po odmowie małżeństwa, żeni się z przypadkową dziewczyną, ma z nią syna Tadeusza, o którego nie dba, doprowadza żonę do śmierci ( zabija Horeszkę)pijaństwo, rozpacz, gorycz. Ucieczka z kraju.
Szlachcic pokutnik - ksiądz Robak walka u boku Napoleona, wstępuje do zakonu, działalność polityczna, agituje wśród szlachty, przygotowanie do wystąpienia zbrojnego w czasie kampanii Napoleona przeciw Moskalom. Działalność jego emisariusz osłania ciałem ostatniego z rodu Horeszków zostaje ranny na spowiedzi przyznaje się kim jest.
Geneza Pana Tadeusza:
- tęsknota za krajem dzieciństwa - Litwą
- pragnienie i obudzenia i przypomnienia nadziei która towarzyszyła uczestnikom kampanii napoleońskiej
- utrwalenie i rozsławienie obyczajów życia wiejskiego, ideałów Polski szlacheckiej
II część Dziadów jako dramat romantyczny (ludowość, mistycyzm - Lud zbiera się w Cerkwi wokół trumny na rozkaz Guślarza zamknięte zostają drzwi i okna, zgaszone światło, rozpoczyna się obrzęd wywoływania duchów. Jako pierwsi pojawiają się widma dzieci Józia i Rózi proszą o ziarnko gorczycy. „Kto nie zaznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie”. O północy guślarz podpala kocioł z wódka pojawia się Widmo złego pana , który był człowiekiem bez serca, nie miał litości „Kto nie był człowiekiem ni razu temu człowiek nic nie pomoże”. Po północy ukazuje się dziewczyna, która nigdy nie kochała ziemską miłością „Kto nie dotknął ziemi ni razu nigdy nie znajdzie się w niebie”. Nad samym ranem pojawia się Widmo, które nie reaguje na modlitwy ludzi.
IV część Dziadów
Godzina miłości - rozgrywa się w Plebani w noc zaduszoną. Do domu księdza przybywa dziwna postać to pustelnik, przypomina upiora, twierdzi że jest umarły dla świata. „Kto miłości nie zna ten żyje szczęśliwy ma noc spokojną i dzionek nie tęskliwy”. Jest on ofiarą miłości, przeżył pożar uczuć, doświadczył raju, ale poczuł się strącony do piekieł bo ukochana wyszła za innego.
Godzina rozpaczy - ma charakter sporu światopoglądowego pustelnik przyznaje się, że jest Gustawem byłym uczniem ksiądz „Pan Bóg daje, Pan Bóg bierze niechaj dzieje się według jego woli”.
Godzina przestrogi - monolog Gustawa przybiera ton refleksyjny, obserwuje on rój krążących motyli i ciem, odbiera je jako znak metafizyczny, to dusze zmarłych ludzi, którzy nie dostąpili zbawienia. W rezultacie powraca w głąb siebie, ponownie analizuje uczucie postrzega je jako coś niebiańsko piekielnego. „Kto za życia choć raz był w niebie ten po śmierci nie trafia od razu”.
III część Dziadów przedstawia martyrologię narodu polskiego - obraz cierpień narodu uciemiężonego przez carat przedstawia scena pierwsza, która rozgrywa się w Wilnie w celi więziennej. Jej przedstawiciele to związek literatów i filomatów rozbitego przez Nowosilcowa 1823r. Więźniowie rozmawiają i podtrzymują się na duchu. Bajka opowiadana przez Żegotę ma charakter alegoryczny ukazuje trwałość o wolność i wiarę w zwycięstwo. Ojczyzna podniesiona do rangi narodowego sakrum stała się czymś najważniejszym, Świętym Martyrologia ukazuje także scena siódma w której jeden z młodych ludzi opowiada o Cichowskim.(Wymienione sceny mówią o martyrologii w sposób pośredni, bezpośrednio ukazane jest to w scenie ósmej kiedy do Nowosilcowa przychodzi pani Rolinson i prosi o uwolnienie syna. Senator zgadza się chociaż wie że chłopak już nie żyje).
Mistycyzm, mesjanizm, pokora ks. Piotra - to przeciwieństwo Konrada cichy pokorny sługa nazywa siebie prochem i niczym. To jego Bóg obdarzył mocą prorokowania pozwolił ujrzeć mu dzieje Polski. Dzieje męczeńskiej Polski są realizacją mitu Chrystusowego po to by zbawić inne narody walczące o wolność. Wizję rozpoczyna opis przestrzeni widzianej z lotu ptaka oraz kibitki wiozące Polaków na Sybir.
Centralnym motywem jest Polska rozpięta na krzyżu między trzech zaborców. U nóg krzyża spoczywa matka wolności i płacze. Polska przez swoją śmierć ma zbawić inne narody.
Improwizacja, bunt Konrada -poeta samotnik wielki indywidualista przekonany o swojej wyjątkowości i sile poznajemy go w scenie prologu rozgrywa się we śnie. Śpiewa pieśń szatańską z Bogiem i choć mimo Boga próbuje wedrzeć się w świat wielkiej tajemnicy. Przeniknąć sferę metafizyki. Próbuje odnaleźć odpowiedzi dotyczących dobra i zła. Wygłasza bluźnierczy monolog walkę improwizuje. Zło wszechobecne w świecie staje się powodem monologu pełnego rozpaczy, dumy, pychy. Równa się z Bogiem, żąda zuchwale rządu dusz uważa, że stworzyłby lepszy świat od tego który istnieje. „Nazywam się milion bo za miliony cierpię katusze”. Odnajduje w sobie Prometeusza, nazywa Boga nie ojcem a carem w efekcie mdleje.
Juliusz Słowacki
Liryka
Testament mój - poeta określa swój stosunek do społeczeństwa pokazuje własną drogę życiową jako służbę wobec narodu, kieruje do potomnych pewne nakazy. Czuje się nie rozumiany przez społeczeństwo. Chce być wieszczem narodowym przywódcą mówi o wielkości poezji to nakaz czynnej walki zbrojnej. Naród powinien pamiętać o nim i jego twórczości. Nakaz rozpowszechniania kultury i oświaty.
Grób Agamemnona - utwór ma charakter dziennika z podróży przedstawia perypetie wędrowca jest zapisem jego refleksji. Początkowo ma charakter uniesienia, zachwytu, zmienia się ton goryczy, rozpaczy, kpiny i sarkazmu. Uświadamia sobie małość wobec poezji Homera. Polska ukazana krytycznie jako kraj słaby doprowadzony do upadku przez wady narodu. Wiersz wyraża nadzieję, że Polska odzyska niepodległość.
Rozłączenie -bezpośrednie wyznanie poety, zwraca się do bliskiej osoby (matki) sytuacja rozstania jest wyrazem smutku, cierpienia. Przedstawia obrazy w jakich przywołuje postać matki.
Hymn Smutno mi Boże - poeta pielgrzym rozmawia z Bogiem wyraża własne uczucie pomimo że Bóg daje mu piękny świat nie potrafi ukoić smutku. Tułaczka jest źródłem cierpienia pielgrzyma , którego nie ukoi nawet modlitwa dziecka. Nie wierzy w możliwość do kraju zazdrości tym którzy spoczywają w ojczystej ziemi.
Kordian
Przygotowanie jako krytyka powstania listopadowego - jest to krytyka przywódców powstania listopadowego i ocena samego powstania. W noc sylwestrową w 1799r. Z kotła w którym mieszają czarownice i diabły wychodzą później przywódcy i ideolodzy powstania Chłopicki i Skrzynecki którym autor zarzuca brak zdolności i umiejętności strategicznych. Brak odwagi i energii Książe Adam Jerzy Czartoryski ostrożny Niemcewicz gen. Kurkowiecki który podpisał akt kapitulacji.
Typ bohatera romantycznego - 15 letni chłopiec nie potrafi odnaleźć się w otaczającym się świecie zawiedziona miłość sentymentalna choroba powoduje zagubienie bohatera, który próbuje popełnić samobójstwo. Z kulą w piersi podróżuje po Europie to czas dojrzewania bohatera. W Anglii - pieniądz, we Włoszech - nie ma prawdziwej miłości ( Wioletta - demon fałszu), w Rzymie - Papieża nie obchodzi los Polski.
Polska winkierlidem narodów - scena kluczowa to Montc Blanc tu w bohaterze dokonuje się kompletna przemiana odnalazł idee w życiu będzie walczył o wolność i niepodległość narodu. Polska winkierlidem narodów postanawia zabić cara jednak strach i imaginacje wytwory wyobraźni biorą górę nad rozsądkiem. Bohater mdleje nie odnosi sukcesu. Nie wiemy czy zostaje skazany bowiem dramat ma kompozycję otwartą.
Nie -Boska komedia Krasińskiego
Akt I i II dramat rodzinny - elementem sprzyjającym jest hrabia Henryk 36 - letni mężczyzna, arystokrata uważa się za poetę geniusza. Marzy o sławie chce być wieszczem. Nie potrafi odróżnić fałszu od prawdy nie realizuje się ani jako mąż ani jako ojciec. Uwiedziony przez widmo dziewicy wysłanej przez złe duchy zapomina o rodzinie, żonę doprowadza do obłędu, a ich syn Orcjo traci wzrok.
Akt III dramat społeczny - to obraz rewolucji jest ona wyrazem walki o władzę arystokrację, a lud demokracja. Rewolucja to czynnik niszczący, rewolucjoniści są żądni krwi to bezwzględni burzyciele tradycyjnego ładu nie mają ideałów są chętni mordowania panów za lata więzienia i ucisku. Pochodzą z niższych warstw są brudni, głodni i zaniedbani. Głównym przeciwnikiem Hrabiego jest pan Kracy przywódca rewolucjonistów. Ginie porażony wizją Chrystusa Orcjo zostaje zastrzelony a Hrabia rzuca się w przepaść.
Poezja Cyprian Kamil Norwid
Bema pamięci żałobny rapsod - utwór poświęcony pamięci Józefa Bema bohatera powstania listopadowego. Dla Norwida był on symbolem największych wartości moralnych i cnót wojskowych. Utwór poetycki, który w podniosłych pełnych patosu słowach słowo wielkiego bohatera. Występują skojarzenia z dawnym słowiańskim. Obrzęd grzebania zwłok towarzyszą temu lamenty, łkania, dowód ogromnego szacunku i przywiązania jakim cieszył się zmarły. Wiersz jest przekonaniem że pamięć o zmarłych nigdy nie przeminie.
Śluby panieńskie A. Fredry jako polemika z miłością romantyczną - jest to komedia salonowa, która ostro sprzecza się z modelem miłości romantycznej oparta o dialog, scenkę między Anielą i Klarą oraz Albina i Wacława. Dziewczyny przysięgają sobie śluby panieńskie, czyli że nigdy nie wyjdą za mąż natomiast szereg intryg zabawnych Wacława powoduje iż w rezultacie komedia kończy się potajemnym ślubem czyli jest to miłość sprzeczna, szczęśliwa. Komizm płaczliwy Albin którego odrzuca Klara to ironia ośmieszanie bohatera romantycznego ( aluzje).
2