89. Miejsce romantyzmu polskiego w kulturze europejskiej.
Romantyzm europejski powstał w latach 90-tych XVII wieku i trwał do lat 40-tych XIX wieku, ukształtował się w wyniku przemian społeczno- politycznych, spowodowanych przez Rewolucję Francuską i wojny napoleońskie. Natomiast granice powstania romantyzmu w Polsce wyznaczają rok 1822 (data wydania „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza) oraz 1863 (data wybuchu powstania styczniowego). Idee romantyzmu zaczęły przenikać do kraju dzięki utworom literatury angielskiej (George Byron, Walter Scott) i niemieckiej (Johann Wolfgang Goethe, Friedrich Schiller). Romantyzm Polski powstał w czasach narodowej niewoli, carskiej represji, zrywów niepodległościowych i związanej z osobą Napoleona nadziei na odzyskanie niepodległości (wciąż żywa była legenda Polaków walczących u boku króla Francuzów i nadanej przez niego namiastki niepodległości – Księstwa Warszawskiego). Coraz więcej zwolenników zyskiwały hasła obalenia dawnych reguł, uznania prymatu uczucia nad rozumem. Młodzież pragnąca przemian chętnie aprobowała romantyczny bunt szlachetnej jednostki przeciw niesprawiedliwym normom społecznym. Epoka w dużym stopniu odmienna od poprzednich, pod względem filozofii, rozumienia świata i poszukiwania prawd o nim. Romantycy nie ufali wiedzy i jej twierdzeniom, zaufali za to bez granic przeczuciom, snom, można powiedzieć, że funkcjonowali w uduchowionym, idealnym świecie.
Epoka romantyzmu w całej Europie nie przebiegała tak samo. Romantyzm europejski był epoką krótkotrwałą, w dziedzinie polityki oznaczał bunt mieszczaństwa przeciw systemowi feudalnemu. Uczeni umieszczają epokę tą pomiędzy dwoma „burzami” historycznymi: w czasie Rewolucji Francuskiej do Wiosny Ludów. Natomiast wszystkie wcześniejsze tendencje o podobnym „romantycznym” charakterze nazywamy ogólnie preromantyzmem.
W Polsce sytuacja miała się trochę inaczej. U nas romantyzm trafił na bardzo podatny grunt. Do ideałów natury filozoficznej w Polsce dołączył się ważny czynnik polityczny. Przecież Polska XIX wieku była rozdarta pomiędzy trzech zaborców, upadły też wszelkie nadzieje na niepodległość związane z epoką Napoleona. Kongres Wiedeński 1815 r. rozczarował Polaków - Królestwo Kongresowe nie było samodzielnym państwem. Młode pokolenie XIX wieku rozpoczęło działania antyzaborcze, czemu bardzo sprzyjała ideologia romantyzmu. Dlatego tak silny w owym czasie był pierwiastek patriotyczny i tak bardzo wycisnął się w literaturze epoki. Dlatego też romantyzm w Polsce jest jedną z najbogatszych epok i najbardziej oddziałujących na późniejsze pokolenia.
O specyfice polskiego romantyzmu świadczy przede wszystkim pojawiająca się w nim problematyka narodowa, zaangażowanie literatury w stawianie i rozstrzyganie kwestii dotyczących bytu narodu. Trzeba wszakże pamiętać, że romantyzm ten wyrastał z indywidualnego doświadczenia historii, nie gubił więc perspektywy egzystencjalnej, ukazując, jak człowiek kształtuje siebie przez kulturę narodową, w dziejach narodu. Romantyzm polski odznacza się ponadto zainteresowaniem problematyką czynu i związanymi z nim kwestiami etycznymi. Kreśli wizję człowieka jako aktywnego podmiotu historii.