1. Ped. społ. jako subdyscyplina pedagogiki - Pedagogika społeczna- zajmuje się społecznymi uwarunkowaniami procesu wychowania.
2.Przedmiot ped. społ. - środowisko społeczne
3. Podstawowe cele i zadania ped. społ. -
- natury etiologicznej ( przyczyny zaburzeń)
- diagnostycznej ( struktura społeczna czy owa struktura zaspokaja potrzeby)
- prognostyczna, ( w jaki sposób należy przekształcając środowisko społeczne, aby ulepszyć działanie instytucji)
4. Metoda sondażu diagnostycznego jako tradycyjna forma badań - SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY - to metoda charakterystyczna dla grupy nauk społecznych (psychologii, socjologii), w pedagogice obejmuje wszelkiego rodzaju zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla procesu wychowania. Ponadto bada stan świadomości społecznej, opinii i poglądów określonych zbiorowości na problemy dotyczące przede wszystkim zjawisk edukacyjnych.
5. Podstawowe techniki wykorzystywane w metodach sondażu (obserwacji, wywiadu, rozmowy, ankiety, analizy dokumentów, tehcniki projekcyjne, socjometria) - Ankieta - to szczególny przypadek wywiadu. Jest techniką gromadzenia informacji polegającą na wypełnianiu samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub najczęściej bez obecności ankietera. Jest ona zbiorem specjalnie sformułowanych pytań, na które osoba badana powinna dać odpowiedź. Ankieta jest użyteczna w badaniach pedagogicznych jako metoda poznawania cech zbiorowości, zjawisk, opinii o wydarzeniach. Jest pomocnicza w początkowym etapie badań. Wyniki zebrane przy pomocy ankiety wymagają porównania z materiałem zebranym przy pomocy innych metod badawczych.
Analiza dokumentów osobistych- np. listy, pamiętniki, kroniki, autobiografie, rysunki, fotografie, analiza wytworów i prac dziecięcych. Obserwacja- to uniwersalny sposób badań. Polega na gromadzeniu danych drogą spostrzeżeń. Jest to prosta, nieplanowana rejestracja zdarzeń i faktów, ale także złożony proces kontrolowanej obserwacji systematycznej z użyciem skomplikowanych technik pomocniczych z użyciem filmu, magnetofonu i kwestionariuszy. Obserwacja może występować pod postacią obserwacji otwartej i obserwacji swobodnej. Szczególnym przypadkiem jest obserwacja uczestnicząca, gdy badający staje się uczestnikiem badanej zbiorowości i jest przez nią akceptowany. Może mieć 2 postacie:- jawna- polega na poinformowaniu grupy o roli badającego, wymaga akceptacji badającego jako obserwatora. - ukryta- gdy badana grupa nie jest świadoma roli jaką spełnia nowy jej członek, wymaga akceptacji badającego jako nowego członka grupy, spełniającego określoną rolę. Techniki projekcyjne- Polegają na wprowadzeniu między badającego, a badanego czynnika celowo dobranego, co, do którego można żywić nadzieję, że wywoła w badanym określone reakcje i postawy emocjonalne. - Werbalne- polegają na kojarzeniu słów, kończeniu zdań lub odpowiadaniu na specjalne pytania, badany wyraża swoje uczucia, refleksje - obrazkowe- opisywanie treści podsuniętych obrazków, konsekwencji przedstawionych scen
6. Ped. społ. w kontekście zmian cywilizacyjnych - Zmiany w zakresie technosfery ( premodernizm), epoka ta charakteryzowała się symbioza człowieka ze światem naturalnym, korzystano z bogactw odnawialnych, prosumpcja- jednostka była zarazem producentem i bezpośrednim konsumentem tego co wytworzyła, socjosfera: życie społeczne to wielopokoleniowosc, wspólnota- więzy krwi, rodzinne, normy wewnętrzne i tradycyjne, sankcje za nieprzestrzeganie norm, maja wymiar dyscyplinarny, edukacja char zindywidualizowany i pragmatyczny, logosfera- racjonalny sposób interpretacji rzeczywistości. Racjonalność zdroworozsądkowa, metafizyczna- poszukuje niezmiennych podstaw tego, co zmienne MODERNIZM- technosfera- gaz, ropa, węgiel, oderwanie człowieka od świata natury, niejako oderwanie od samego siebie, rozerwanie osobowości w wymiarze pragmatycznym, atomizacja ludzi, alienacja, SocjosferA- edukacja, kształcenie zawodowe, standaryzacja i specjalizacja szkolnictwa. Racjonalność naukowa, zredukowanie człowieka do świata rzeczy, naturalizm, odrzucenie Boga, logosfera- gwałtowny rozwój nauk przyrodniczych, to pociąga za sobą gwałtowny rozwój nauk szczegółowych, zredukowanie rzeczywistości człowieka do sfery materialnej
POSTMODERNIZM- technosfera- podstawowy element to informacja, socjosfera- indywidualizacja i relatywizacja zachowań społecznych, rodzina nowe formy rodziny, wielopokoleniowa, edukacja: bardzo silnie zindywidualizowany, Logosfera: racjonalność wirtualna, medialna, dosiwadeczenie zapośredniczone
7. Podstawowe cechy ponowoczesności w ujęciu Giddensa, Fukujamy Tylora, Delosna : GIDDENS w pracy „Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i posłeczeństwo w epoce późnej nowoczesności” dokomuje próby udzielenia odpowiedzi na pytanie o relacje między współczesnym podmiotem a sferą życia społeczno-kulturowego, w której owo JA uczestniczy. Giddens opisuje tak zjawisko nowoczesności: Określenia/cechy - opis .... Systemy zakumulowanej wiedzy specjalizacyjnej - reprezentują wielorakie, często zwalczające się i różne w swoich implikacjach źródla autorytetu.... Kultura ryzyka - zmianhy przekraczające wyobrażenia człowieka i wymykają się spod jego kontroli.... Nowe formy uspołecznienia - państwo występuje jako struktura nadrzędna wobec jednostki.... Nowoczesne instytucje i organizacje - charakteryzują się regularną kontrolą stosunków społecznych na nieograniczonym obszarze czasu i przestrzeni.... Dynamika zmian - a). Rozdzielenie czasu i przestrzeni, b). zjawisko wykorzenienia instytucji społecznych - poprzez środki symboliczne i systemy eksperckie, c). Refleksyjność instytucjonalna,.... Dialektyka globalności i lokalności /żyjemy globalnie-im więcej chcemy tym bardziej chcemy indywidualności własnej(inter. Własna)/- powoduje, że wydarzenia na jednym biegunie rozsuniętej relacji często powodują wystąpienie odmiennych czy wręcz odwrotnych zjawisk na drugim biegunie.... Doświadczenie zapośrednioczne /np. poprzez media - ktoś coś przekazuje i np. dziecko o tym mówi ale tego nie przeżywa(własna interpretacja)/- oznacza wtargnięcie odległych wydarzeń do sfery codziennych doświadczeń jednostki ;;;;; O ile człowiek w premodernizmie czerpał swoją wiedzę z bezpośredniego kontaktu z otaczającą do rzeczywstością, to w modernizmie pomagała mu w tym zadaniu wyspecjalizowana nauka o tyle dziś może czerpać tę wiedzę będąc całkowicie oderwanym od rzeczywistości (doświadczenie zapośredniczone). Spoglądając na wyższe zestawienia zawierające mechanizmy kreowania współczesnej rzeczywistości, można dostrzec coraz większą złożoność i wielowymiarowość wszelkiego rodzaju bodźców stymulujacych ludzkie JA. Im bardziej człowiek deklaruje i podkreśla ważność oraz wielkość własnego JA, tym bardziej go brakuje. Patrząc na to widzimy że wspołczeny podmiot coraz bardziej traci równowagę a linia zdaje się bardziej rozhuśtana niż kiedykolwiek. Zauważają to między innymi tacy myśliciele jak Taylor, Delsol, Fukuyama
TAYLOR
W „Etyce autentyczności” dostrzega trzy zasadnicze problemy współczesnej kultury i dzisiejszego społeczeństwa. Pierwsza to INDYWIDUALIZM - prowadzi on do indywidualnego i społecznego zagubienia się jednostki. Drugi- PRYMAT ROZUMU INSTRUMENTALNEGO - charakteryzuje się jak najbardziej ekonomicznym sposobem wykorzystywania środków prowadzących do danego celu, Trzecia dolegliwośc współczesnego człowieka tkwi w swoistych konsekwencjach używania przez silnie zindywidualizowany podmiot PRAGMATYCZNEGO SPOSOBU ROZUMIENIA RZECZYWISTOŚCI - prowadzi to zarówno poszczególne jednostki, jak i całe grupy społeczne do podejmowania takich decyzji i realizowania takich działań, których nigdy nie zaakcpetowaliby w ramach posługiwania się racjonalnością choćby zdroworozsądkową, w koncekwencji prowadzi to do utraty autentycznej wolności. (3 typy refleksyjności:zdroworozsądkowa,metafizyczna, religijna)
DELSOL
W „Eseju o człowieku późnej nowoczesności” przeprowadza diagnozę stanu współczesnego podmiotu. Doszukuje się paraleli między okresem późnej starożytności a późnej nowoczesności i zarysowuje ramy myślenia o tym ostatnim: Linearny i progresywny ruch czasu ustępuje miejsca rojeniom o czasie cyklicznym (moja int.-jest początek nie ma końca),; projekty społeczne zamierają wraz z ideą przyszłości, która stała się zwykłym czasem przyszłym, a jednostka czepia się ulotnej chwili, nie chcąc lun nie mogąc wyznaczyć celów, którym mogłaby się poświęcić; praca jako działanie prometejskie ustępuje miejsca apologii czasu wolnego, a nawet bezczynności; Wspólny projekt rodzinny jest wspierany przez organizację rodzicielstwa plemiennego, pozbawionego hierarchii i ważnych trwałych więzi; prymat miejsca w przyrodzie ustępuje miejsca jednakowemu wartościowaniu wszystkich istot żywych, a nawet nieożywionej ziemi jako przestrzeni i miejsca. W tym samym eseju Delsol formułuje inne twórcze spostrzeżenia: 1. „Kultura europejska rozwinęła się w czasach nowożytnych w autonomiczny podmiot, zdolny do własnego projektu i do niezależności duchowej. Jednak pojawiające się w naszych społeczeństwach nowe sposoby bycia i myślenia kwestionują właśnie taką figurę antropologiczną: osoba wyparowuje w mętnym panteizmie, podmiot tonie w nowych formach podporządkowania (do kultury europ. heteronomia - postawa zewnętrzna), 2. Człowiek dwóch ostatnich stuleci przypomina zdeterminowanego króla: zrozumiał, że jego planeta nie jest środkiem świata, że on sam pojawił się późno i zniknie wcześnie we wszechświecie, który obywał się i obejdzie bez niego, 3. Nowoczesność przez długi czas wierzyła iż rozwój nauki sprawi, że religie staną się niepotrzebne. Jest inaczej. Bez tego godność wyparowuje zewsząd, gdzie ujawnia się jakaś słabość. 4. Człowiek zdolny do poznania świata samym tylko obiektywnym rozumem byłby pozbawiony wszelkiej myśli osobistej. Przez swoją racjonalizację nowoczesność depersonalizuje.
FUKUYAMA
Obraz zagubienia podmiotu w otaczającym go świecie zostaje współcześnie podkreślony w jego pracach: „Koniec historii”, „Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej”. W Tej drugiej pracy zawarta jest próba odpowiedzi na pytanie ważne dla każdej epoki, a dla nowoczesności chyba fundamentalne, o źródła sądów i działań o charakterze molarnym. Sugeruje on, że jeżeli kryterium oceny tego co dobre i złe będzie opierało się jedynie na liberalnej koncepcji umowy społecznej, czy zostanie pozostawione samej jednostce, wówczas tytuł pracy może stać się rzeczywistością. Autor wskazuje na zagrożenie ze strony inżynierii genetycznej jest już dizś tak duże, że powinniśmy sięgnąc po koncepcję natury ludzkiej. Przytacza on wiele argumentów, które wg niego pozwoliłyby oddalić czarne scenariusze innych autorów a równocześnie umożliwiłyby odbudowanie humanizmu.
8. Podstawowe środowiska wychowawcze: Rodzina- dysfunkcje w zakresie opiekuńczym: alkoholizm, narkomania, nadopiekuńczość, w wychowawczym: narkomania, alkoholizm Szkoła- za duża ilość wychowanków na jednego wychowawcę, nie maja możliwości wychować każdego dziecka z osobna. Środowisko lokalne- dzieci często wychowują się na ulicach gdzie nie maja dobrego przykładu Media- nie rozumieją, co jest dobre a co złe, często utożsamiają się z negatywnym bohaterem, Rodzina - funkcje rodziny:*prokreacyjna; zawiera się nie tylko w powoływaniu nowych członków rodziny, ale też w zaspokajaniu emocjonalnych potrzeb rodziców.*seksualna; służy zaspokajaniu seksualnych potrzeb członków *materialna; zaspokajanie materialnych (aktualnych i przyszłych) potrzeb rodzin, prowadzenie gospodarstwa domowego, zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych rodzinie, gromadzenie trwałych dóbr materialnych, zapewnienie startu życiowego dzieciom. * opiekuńczo; zabezpieczająca; obejmuje działania materialne i fizyczne mające na celu pomoc tym członkom rodziny, którzy nie s± w stanie samodzielnie tych potrzeb zaspokoić np. sprawowanie nadzoru nad małymi dziećmi, pomoc osobom starszym , chorym, socjalizacyjno; wychowawcza; rodzina przekazuje podstawowe wzory zachowań, zwyczajów i obyczajów, określone wartości moralne, społeczne, polityczne, poglądy, opinie, przekazywanie dziedzictwa kulturowego, uczenie języka ojczystego itp.*kulturalna; zapoznanie młodego człowieka z dorobkiem kulturalnym społeczeństwa, uczeniu wrażliwości estetycznej i umiejętności korzystania z dóbr kultury. *emocjonalno; ekspresyjna; zaspokajanie potrzeb emocjonalnych członków rodziny: potrzeba bezpieczeństwa., bliskiego kontaktu, akceptacji, bycia kochanym, samorealizacji, kontaktu intelektualnego.
5 podstawowych metod:
Wywiad środowiskowy, obserwacja uczestnicząca, studium indywidualnych przypadków, sondaż diagnostyczny, monografia instytucji,,,, Diagnoza- poznajemy rzeczywistość poprzez dzielenie, rozpoznanie pewnego stanu rzeczy jako całości na podstawie jego objawów zw wskaźnikami. Rodzaje: przyporządkowująca stawia pytanie, do jakiego znanego typu należy stan rzeczy, genetyczno- etiologiczna przyczyny powstania badanego przez nas stanu rzeczy, celosciowo- teleologiczna, jakie znaczenie dla badanej przeze mnie całości ma badany pojedynczy przypadek, fazy, w jakim etapie rozwoju znajduje się badany stan rzeczy, prognostyczna
9. Problematyka metodologiczna (z Hetki) Paradygmat- kategoria wyjaśniająca zmiany w nauce, wynikające ze społecznego procesu tworzenia wiedzy, stanowienia nauki przez wspólnotę uczonych. Jest pewnym systemem przekonań, który funkcjonuje w badaniach na mocy zgody, a nie z powodu przekonującego uzasadnienia.
b). podstawowe paradygmaty filozoficzne (realiz, hermeneutyka ) c). paradygmaty socjologiczne (czyli strukturalizm, funkcjonalizm itd.)
10. Przedstaw paradygmaty procedur badawczych : Podejście pluridyscyplinarne- wszystkie czynności badawcze i działaniowe ( analiza pola, działanie w nim, ewaluacja, transformacja) realizuje się z punktu widzenia różnych dyscyplin, które się spotykają w tym polu. W tym podejściu stosuje się zróżnicowane, właściwe danym dyscyplinom koncepcje teoretyczne, kategorie pojęciowe, przesłanki ontologiczne.
Interdyscyplinarne- wszystkie czynności badawcze i działaniowe realizuje się z punktu widzenia koncepcji, opracowanej wspólnie przez przedstawicieli różnych dyscyplin, która dzięki temu ma walor miedzydyscyplinarnosci. Istotnym wymogiem jest to żeby każdy członek zespołu uczestniczył od początku prac koncepcyjnych i miał prawo wyboru przyjmowanych stanowisk.
Transwersalne- daje sposobność oglądania złożoności rzeczywsitosci społecznej z punktu widzenia wielu dyscyplin i jej wyrażenie w jednym, uniwersalnym przekazie. Jak, co bada?
11. Teoria działań ugruntowanych - Metoda teorii ugruntowanej
Obejmuje wieloaspektowość, ugruntowuje nasz wiedze, umożliwia łączenie materiału zebranego różnymi, głównie swobodnymi technikami. To w zasadzie zbiór specyficznych procedur i kanonów zbierania oraz analizowania materiału: zbieranie danych i ich analiza, podstawowe jednostki analizy to pojęcia, po drugie odrzucając zarówno determinizm jak i jego przeciwieństwo stoi na stanowisku ze społeczne działania oparte są na interaktywnym oddziaływaniu aktorów i uwarunkowań, do których musza się oni odnosić.
Socjologia interpretatywna- Weber, należy rozumieć postępowanie, motywy działania jednostek, które funkcjonują w strukturach. Motyw tradycjonalny, afektywny, pragmatyczny, wartościowo- racjonalny
Fenomenologia- ludzki świat przezywany, ludzka świadomość