łac. „cultura” - uprawa.
Antonina Kłoskowska : „Kultura - względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiegające wg wspólnych dla zbiorowości społecznej wzorów wykształconych i przyswajanych w toku interakcji oraz zawierające wytwory takich zachowań”.
Relacje/opozycje: kultura - natura.
a) Natura jest stanem charakteryzującym się chaotycznym niezróżnicowaniem, kultura jest czymś uporządkowanym i można ją zrozumieć.
b)Natura jest tym, co pierwotne i bezpośrednie, kultura to przede wszystkim społeczna organizacja, coś, co się „nadbudowuje” na porządku naturalnym.
c) Natura jest ciągła, kultura nieciągła.
d)W naturze istnieje „wolność”, kultura to człowieczeństwo.
e) Natura to rzeczywistość, kultura to reguły i normy ;
f) Natura to zjawiska biologiczne, kultura jest mentalna;
g) Natura jest światem nieprzetworzonym, kultura przetworzonym (np. potrawy surowe, a gotowane i smażone).
Do natury należy wszystko, co jest w ludziach obecne zawsze i wszędzie, do kultury zaś to, co występuje tylko niekiedy i w niektórych miejscach;
Do natury należy to, co spontaniczne, a do kultury to, co podyktowane przez normę;
Natura stanowi całość samowystarczalną, zrozumiałą bez uwzględniania kultury, kultura natomiast nie może być zrozumiana bez odniesienia do natury - zarówno wtedy, kiedy uważamy, że jest jej przedłużeniem, jak i wtedy, kiedy traktujemy ją jako zupełnie nowy jakościowy etap w życiu człowieka.
Relacje/opozycje: kultura - cywilizacja.
Przez CYWILIZACJĘ rozumiemy całość dorobku kulturalnego, organizacyjnego i technicznego człowieka, a mianem KULTURY określić możemy religię, moralność, ideologię i sztuki piękne.”.
Cywilizacja - zespół rzeczy, które ludzie wytworzyli, czynności, organizację, ustrój kraju i system zarządzania nim, prawo, moralność, wyznawana religia, zdobywana i utrwalona wiedza, formułowany przez artystów i krytyków smak artystyczny i przede wszystkim ideologia.
Kultura - bogactwo duchowe człowieka, wyższa forma ludzkiego bytowania, stan subiektywny, psychiczny, wewnętrzny, indywidualny, dla każdego różny, choć bardzo podobny u ludzi żyjących jednocześnie i blisko siebie. Kultura to właściwość osoby wykształconej, która rozwinęła swój smak, zmysł krytyczny i sąd.
Ludzie żyją w tym samym czasie, w tym samym kraju, w tej samej cywilizacji, ale każdy ma swoją kulturę, wyższą lub niższą.
Współcześnie jednak coraz rzadziej rozdziela się te pojęcia i coraz częściej używa się ogólnego terminu KULTURA, który obejmuje także zjawiska określane mianem cywilizacji. Również termin CYWILIZACJA używany jest dla określenia pewnego etapu rozwoju kultury, np. w znaczeniu cywilizacji miejsko - przemysłowej.
Cechy kultury (Burszta)
- „..sztuczny świat, w którym żyjemy jako członkowie społeczeństwa”'
- „..rzeczywistość myślowa albo ideacyjna”
- „..pewien wyróżniony sposób życia człowieka”
- kultury się uczymy
- kultura wywodzi się z biologicznych środowisk, psychicznych i historycznych elementów ludzkiej egzystencji,
- kultura jest zorganizowana
- kultura jest wieloaspektowa
- kultura jest dynamiczna
- kultura jest zmienna
- w kulturze występują pewne prawidłowości, które pozwalają analizować ją metodami naukowymi;
- kultura jest instrumentem przystosowania jednostki do całokształtu otoczenia oraz zdobycia środków dla twórczej ekspresji.
-amerykanizacja
-wzrost postaw fundamentalnych
9. Funkcje kultury (Gajda)
Funkcja integrująca-polega na zespalaniu uczestników zajęć, przynajmniej na okres ich trwania. Grupa odbierająca te same treści poddawana jest tym samym wpływom bez względu na wiek ,zawód, wykształcenie ,pochodzenie społeczne i zawodowe
Funkcja socjalizująca-kształtowanie form kulturalnego współżycia zbiorowości polegające na uspołecznianiu poszczególnych jednostek przez włączanie ich do grupy , ma angażowaniu do podejmowania różnych form wspólnej działalności , na korygowaniu zachowań i zjawisk z ogólnie akceptowanymi wzorami wartości.
Funkcja uniformizująca- to ujednolicenie zachowań a nawet reakcji. Uczestnicy zajęć zbiorowych i zespołowych upodobniają się do siebie niekiedy nie tylko zainteresowaniami ale także strojem i zachowaniem.
Funkcja indywidualizująca- polega _nawet w zajęciach zbiorowych i zespołowych) na stworzeniu sytuacji do pokazania się jednostki ,podkreślenia swej rangi ,walorów zewnętrznych, i duchowych. Jednostka obdarzona autorytetem może narzucić innym własne wzory zachowania , może tez animować grupę.
Funkcja aktywizująca-to przede wszystkim wzajemne pobudzanie się do działań wspólnych , to przypominanie i poddawanie się uznanym wartościom, przygotowanie do uczestnictwa, wzmożone wspólne przezywanie go.
Funkcja inspirująca-polega na wyzwalaniu aktów ekspresji twórczej , budzeniu do sprawdzania nowych treści i form niemalże we wszystkich dziedzinach twórczości , to wyzwalanie pomysłowości, inicjatyw, stymulowanie działalności .