• Wstęp

Funkcję, rolę i zadania pracownika socjalnego w ośrodku pomocy społecznej reguluje Ustawa o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 roku ( rozdział 2, art. 49, 49a, 49b, 50, 50a, 51, 51a, 52).

Zgodnie z art.49 Ustawy pracownikiem socjalnym może być osoba, która ukończyła studia wyższe na kierunku pedagogika.

Do zadań pracownika socjalnego należy:

1. wspomaganie osób i rodzin wymagających pomocy w osiągnięciu możliwie pełnej aktywności społecznej,

2. współdziałanie z grupami i społecznościami lokalnymi, mające na celu rozwijanie w nich zdolności do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów,

3. organizowanie różnorodnych form pomocy, a także udział w rozwijaniu infrastruktury odpowiadającej zmieniającym się potrzebom społecznym,

4. zapobieganie procesowi marginalizacji osób i grup, a także przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom w środowisku lokalnym

Pracownik socjalny ma obowiązek:

1. kierować się zasadą dobra osób i rodzin, którym służy, poszanowania ich godności i prawa tych osób do samostanowienia,

2. przeciwdziałania praktykom niehumanitarnym i dyskryminującym osobę, rodzinę lub grupę,

3. udzielać osobom, którym służy, pełnej informacji o przysługujących im świadczeniach i dostępnych formach pomocy,

4. zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych w toku czynności zawodowych, także po ustaniu zatrudnienia, chyba że działa to przeciwko dobru osoby lub rodziny.

• I. Cele i zadania praktyki pedagogicznej

Praktyka dyplomowa, organizowana przez Uniwersytet Kazimierza Wielkiego jest integralną częścią procesu kształcenia. Umożliwia ona szeroki i bezpośredni kontakt z rzeczywistym funkcjonowaniem ośrodków pomocy społecznej, a w szczególności z warsztatem pracy pracownika socjalnego. Ponadto pozwala zdobyć informacje o tym, komu i w jakich sytuacjach przysługuje prawo do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej oraz jak wygląda procedura przyznawania poszczególnych świadczeń społecznych. Praktyka ta pozwala również skonfrontować twierdzenia teoretyczne z rzeczywistością ośrodka pomocy społecznej i zweryfikować własne sądy na temat struktury systemu pomocy społecznej w Polsce.

II. Program praktyki dyplomowej realizowanej w ośrodku pomocy społecznej u pracownika socjalnego

Udział studentów w pracy pracownika socjalnego powinien pozwolić na wniknięcie w całokształt zadań i obowiązków, jakie stoją przed nim oraz umożliwić poznanie struktury organizacyjnej pomocy społecznej.

• ZADANIA DO REALIZACJI

Termin wykonania	Lp.	Rodzaj zadania	Rodzaj dokumentacji gromadzonej w teczce metodycznej praktykanta
I TYDZIEŃ PRAKTYKI	1. 2. 3.	Narada początkowa Dyrekcji, Kierownictwa, opiekunów prak-tyki i praktykantów. Poznanie placówki, w której odbywa się praktyka poprzez: a) zaprezentowanie przez opiekuna praktyki struktury organizacyjnej danego ośrodka pomocy społecznej; b) przedstawienie dokumentacji danego ośrodka pomocy społecznej, a w tym: - Regulaminu Ośrodka Pomocy Społecznej, - Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej, - przepisów bhp i ppoż obowiązujących w Ośrodku. Szczegółowe poznanie dokumentacji pracownika socjalnego: a) zapoznanie się z dokumentacją pracownika socjalnego (druki, kwestionariusze wywiadu, oświadczenia itp.), b) zapoznanie się z zakresem obowiązków i zadań pracownika socjalnego, c) zapoznanie się z tekstem ustawy o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 r. (Dz.U.z 1998r. Nr 64,poz. 414; ze zmianami), d) zapoznanie sie z zasadami przyznawania pomocy społecznej.	- - - Zał.nr 1 - powinien zawierać kserokopię dokumentacji wymienionej w pkt. 2b. - - - Zał.nr 2 - powinien zawierac tekst ustawy o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990r.
II i III TYDZIEŃ PRAKTYKI	1. 2. 3.	Współuczestnictwo studanta w pracach sekcji metodycznej danego ośrodka pomocy społecz-nej. Student wraz z opiekunem praktyk przygląda się zakresowi działań sekcji metodycznej da-nego ośrodka pomocy społecznej, do którego należy: a) przyjmowanie wniosków osób ubiegających się o pomoc, b) przeprowadzanie wywiadów środowiskowych i prowadzenie związanej z tym dokumentacji, c) organizowanie różnorodnych form pomocy, d) przyjmowanie wniosków i prowadzenie postępowania admi-nistracyjnego w sprawach za-siłków rodzinnych oraz zasiłków pielęgnacyjnych, e) współdziałanie z różnymi instytucjami w zakresie pomocy społecznej. Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych - praca w tere-nie. Student zapoznaje się z dokumen-tacją służącą do przeprowadzania wywiadów środowiskowych, a następnie udaje się z pracow-nikiem socjalnym w teren celem zebrania obserwacji z technik prowadzenia wywiadu środowis-kowego. DIAGNOZA Zapoznanie studenta z rodzajami diagnozy prowadzonej w ośrodku pomocy społecznej dotyczącej potrzeb podopiecznych ośrodka pomocy społecznej; a) zapoznanie z diagnozą in-dywidualną: - rozmowa z podopiecznym - obserwacja bezpośrednia i uczestnicząca - wywiad środowiskowy.	- - - - - - Zał.nr 3 - powinien zawierać wzór kwestionariusza wywiadu środowiskowego stosowanego w danym ośrodku. Zał.nr 4 - powinien zawierać wzór narzędzi stosowanych do diagnozy potrzeb podopiecznych ośrodka.
IV i V TYDZIEŃ PRAKTYKI	1. 2. 3.	Student przeprowadza pod kontrolą pracownika socjalnego kilka wywiadów środowiskowych z podopiecznymi ośrodka pomo-cy społecznej i prowadzi związa-ną z tym dokumentację. Samodzielne rozwiązywanie bie-żących spraw wynikających z zadań i obowiązków. Narad końcowa - podsumowanie praktyki.	Zal.nr 5 - powinien zawierać sprawozdanie z przebiegu wywiadów środowiskowych prowadzonych przez studenta wraz z uwagami opiekuna praktyki. Zał.nr 6 - powinien zawierać potwierdzenie przez opiekuna praktyki faktu odbycia praktyki przez studenta w danym ośrodku pomocy społecznej oraz sprawozdanie opiekuna praktyki dotyczące rodzaju zadań wykonywanych przez praktykanta oraz oceny ich wykonania. Zał.nr 7 - powinien zawierać sprawozdanie z rodzaju zadań wykonywanych przez praktykanta wraz z potwierdzeniem opiekuna praktyki.

III. Obowiązki studenta

1. Zapoznanie się z programem praktyki.

2. Zgłoszenie się do ośrodka pomocy społecznej i wskazanego przez kierownika ośrodka pracownika socjalnego w terminie wyznaczonym przez uczelnię.

3. Sumienne wykonywanie zadań wynikających z programu praktyki.

4. Przebywanie w placówce (ośrodku pomocy społecznej) u pracownika socjalnego i realizowanie zadań programu praktyki w wymiarze godzin realizowanych przez pracownika socjalnego.

5. Założenie i prowadzenie teczki metodycznej - gromadzenie kolejnych załączników wyszczególnionych w programie praktyki.

6. Przestrzeganie dyscypliny pracy obowiązującej wszystkich pracowników placówki.

IV. Prowadzenie dokumentacji

Teczka metodyczna praktykanta zawiera załączniki od 1 do 7, które są wyszczególnione w części II programu praktyki przedmiotowo-metodycznej realizowanej u pracownika socjalnego. Każdy załącznik jest szczegółowo opisany przy przedstawianiu rodzaju zadania do wykonania w ramach 5-tygodniowej praktyki.

---