GRUPY R.12
Grupa - składa się z dwóch lub więcej jednostek, które nawzajem na siebie wpływają.
Facylitacja społeczna- pan Zajonc zauważył, że obecność innych ludzi wpływa na nas pobudzająco( pod względem fizjologicznym). Pobudzenie to prowadzi do ujawnienia się reakcji dominującej. Tym samym obecność innych wpływa pozytywnie na wykonanie zadań łatwych, negatywnie na wykonanie zadań trudnych (jeśli dobrze robisz jajecznicę to w obecności cioci Krysi i jej nowego chłopaka wyjdzie Ci on wręcz znakomita, ale jeśli nie jesteś zbyt dobrym organistą to lepiej nie graj dziewczynie na pierwszej randce, a poza tym po pamięci facylitacja nie ma dla nas tajemnic;)
obecność ludzi wywołuje u nas:
lęk przed oceną
rozproszenie uwagi ( ludzie jako dystraktory)
Deindywiduacja - poczucie utraty własnej tożsamości,w dużym tłumie, które prowadzi do zachowań sprzecznych z naszymi wartościami.
Przebiega on na dwa sposoby:
tłum maskuje tożsamość swoich członków, przez co stają się oni anonimowi i nie ponoszą odpowiedzialności za własne czyny.
Następuje osłabienie własne tożsamości (można temu zaradzić poprzez poproszenie o podanie danych, jak również prze .. pokazanie lustra- zwiększa sie tym samym przedmiotowa samoświadomość.
Bardzo duże znaczenie ma zachowanie pierwszego członka grupy, nawet w przypadkowym zbiorowisku ludzi można w ten sposób wykształcić normy zachowania.
Grupy jako system dynamiczny- system składający sie z wielu wzajemnie powiązanych elementów, zmieniających sie i ewoluujących. Prowadzono badania programem komputerowym, który przewidywał jak na osiedlu 1oo domkowym, ludzie będą zmieniać zdania w zależności od poglądów sąsiadów. (nawet ciekawe, ale nie sądzę, żeby coś na egzamin).
Cechy „rzeczywistych” grup:
współzależność- członkowie gr zależą od siebie- jedni potrzebują drugich do osiągnięcia swoich celów.
tożsamość grupowa - członkowie grupy muszą się za grupę uważać
struktura - stabilna grupa tworzy:
>:) normy nakazowe - oczekiwania, ustalenia dotyczące tego jak członek gr ma sie
zachowywać, aby zyskać aprobatę lub uniknąć wykluczenia z gr; stanowią o tym jak
powinni zachowywać sie wszyscy członkowie gr
>:) role - dotyczą zachowania poszczególnych członków, zajmujących w gr określone
stanowisko
>:) hierarchie pozycji społecznych - członkowie gr są uszeregowani w zależności od swoje
władzy, oraz wpływu jaki maja na innych
>:) sieć komunikacji - wzorzec przepływu inf w gr; może mieć charakter scentralizowany-
inf płyną od jednego członka do wszystkich jednocześnie lub zdecentralizowany- inf
rozchodzą się miedzy członkami, nie muszą przechodzić prze żadną określoną osobę.
>:) spójność - siła więzi między członkami gr; wyróżnia sie spójność interpersonalną- gdy
członkowie lubią przebywać ze sobą oraz spójność zadaniową, gdy wszyscy są
zaangażowani w wypełnianie wspólnych zadań. Spójność może do syndromu myślenia
grupowego oraz ( interpersonalna) oderwać od zadania.
Dlaczego ludzie należą do grup?
istnieje fundamentalna potrzeba przynależności, potwierdzona badaniami międzykulturowymi
przyłączenie sie do gr umożliwia głoszenie własnych poglądów (np. marsz równości)
gr dostarcza wsparcia emocjonalnego
gr umożliwia wykonanie zadania, niewykonalnego samemu
- wywodzi sie to od naszych prababek (będę feministką- dlaczego mają być pradziadkowie?!;), one już wiedziały, że łatwiej jest przeżyć, kiedy dział sie razem
- „co dwie głowy, to nie jedna” - w gr większa ilość osób niesie ten sam ciężar
- ludzie w gr dzielą sie pracą, a tym samym każdy ma mniej do zrobienia, dodatkowo w ten sposób powstają specjalizacje
- im mniej prawdopodobny jest sukces indywidualny, tym większa skłonność do pracy w zespole
- trochę kultury: społ indywidualistyczne- ludzie częściej przyłączają sie do gr, ale są z nimi płycej i krócej niż społ kolektywistyczne ( os z tych społ rzadziej przyłączają się do organizacji społecznych)
- liczebność grup- zależy od rodzaju zadania:
* zad. addytywne- każdy członek gr robi to samo, efektywność zależy od sumy pracy wszystkich os, jest więc tym większa im więcej członków ma gr (ale uwaga na
próżniactwo społ)
* zad. dysjunktywne - produkt działań gr zostaje wybrany spośród rezultatów wszystkich jej członków, sukces zależy od efektywności najlepszego jej członka; w tym wypadku większa gr= większe szanse na znalezienie najlepszego pomysłu
* zad. koniunktywne - efekt zależy od dobrze wykonanej pracy wszystkich członków gr, sukces zależy więc od pracy najsłabszego członka gr, w takim wypadku najlepiej aby gr była niewielka
większa gr = większa różnorodność; duża różnorodność przydaje się przy zad dysjunktywnych, gorzej przy zad koniunktywnych (brak wspólnego dośw)
- ale, ale.. bez zbytniego entuzjazmu- istnieje przecież - próżniactwo społeczne!- czyli zmniejszenie wysiłku jednostki wkładanego w prace zespołową. Im większa liczba osób, tym mniejsza ilość praca wkładana w wykonanie zadania. (niewielki wpływ ma na to również trudność ze skoordynowaniem pracy).
Z większym próżniactwem mamy wtedy do czynienia, gdy nie daje sie rozróżnić pracy pojedynczego człowieka.
Wielkość próżniactwa spada:
* gdy jednostka uważa, że może wnieść niepowtarzalny wkład w pracę ( tylko ja
potrafię tak ładnie wycierać szklanki pracując w pubie)
* gdy inni członkowie gr potrafią ocenić wkład pracy jednostki
* gdy pracownicy mają świadomość wagi i doniosłości wykonywanego zadania
( pracując przy taśmie w fabryce z zupkami chińskimi pamiętaj, że zaspakajasz
głód tysięcy ludzi- bez Ciebie nie mieli by szans przetrwać!)
* gdy praca każdego z członków gr jest nieco inna (trudniej ukryć, że nic nie
robiłeś, jeśli pracując w piekarni tylko twoim zadaniem jest formowanie chleba,
trudno będzie nie zauważyć, że bochenków nie ma wcale;)
gr gwarantuje skuteczne przekazywanie inf- podejmowanie słusznych decyzji:
- gr ma dostęp do większej ilości inf, gdy członkowie dzielą się inf, mogą podjąć bardziej wyważone i rozsądne decyzje
- gr dysponuje pamięcią transakcyjną- wiedzą poszczególnych członków gr oraz siecią komunikacji umożliwiającą dzielenie się ta wiedzą z pozostałymi członkami gr
- wiedza całej grupy przewyższa wiedzę każdego z jej członków
- decyzje zbiorowe nie zawsze są najlepsze, a nie są takie, gdy:
* gr nie ma odpowiednich info
* info potrzebne nie zawsze są skutecznie upowszechniane, nawet jeśli
ktoś z gr nimi dysponuje
* określone info mogą być podawane tendencyjnie, co deformuje całość
* gr faworyzuje info, które potwierdzają jej dotychczasowe poglądy
- ludzie, gdy potrzebują info kontaktują się z innymi ( kółka zainteresowań, gr wsparcia)
- każda niepewność aktywizuję potrzebę wiedzy ( ludzie , których czeka taki sam
niepewny los, zły los, łączą się - Schachter „niedola nie lubi jakiegokolwiek
towarzystwa, lecz pragnie towarzystw innej niedoli” - ludzie zbierają w ten sposób
niezbędne info
- wpływ większości na podejmowanie decyzji - większość w grupie ma lepsza pozycję,
inni, aby nie stracić ich sympatii podporządkują się im;
*polaryzacja grupy - po przedyskutowaniu problemu stanowisko gr staje sie bardziej
radykalne niż przed dyskusja
*członkowie gr są skłonni podejmować bardziej ryzykowne decyzje niż, te które podjęli
w pojedynkę, ale tylko wtedy, gdy juz na wstępie gr przychylała się do ryzykownej
decyzji - jest to tzw ryzykowny zwrot.
*dlaczego tak sie dzieje?
Członkowie gr z większą przychylnością słuchają potwierdzających ich stanowisko argumentów
niektóre argumenty są nowe i wzmacniają poglądy - jest to skutek przetwarzania argumentów
dyskusja ujawnia normy gr - członkowie gr, mający inne poglądy, nie chcą zostać odtrąceni, radykalizm jest więc mile widziany , aby przypodobać się reszcie gr- porównania społeczne
-wpływ mniejszości, mniejszości jest zawsze trudniej, gdyż nie jest w tanie wywierać
silnej presji na innych, bo to opinia wyrażona przez wielu jest wiarygodna i zyskuje na
znaczeniu.
jak ma sobie mniejszość radzić, aby coś osiągnąć?
- musi być stała w poglądach, trzymać sie ich wytrwałe
- początkowo podzielać poglądy większości a następnie je zmienić _ znaczy to, że zna dobrze stanowisko przeciwne i dostrzega jego wady
- jest gotowa na pewne kompromisy- wszak żaden pogląd nie jest doskonały
- musi mieć przynajmniej pewne poparcie ze strony innych
- nie może mieć na celu osobistych korzyści- ideologia gorą
- przedstawia swoje poglądy jako „w zasadzie „ zgodne z poglądami większości, tylko nieco je wyprzedzające.
-odbiorcom zależy na podjęciu słusznej decyzji- wtedy odbiorca zwraca uwagę na jakość argumentów
- czasami ludzie głośno głoszą poglądy większości chociaż prywatnie zgadzają sie z
mniejszością- robią tak, gdyż nie chcą się spotkać z potępieniem otoczenia
-syndrom myślenia grupowego - Janis- styl gr podejmowania decyzji, polegający na
tym, że członkom gr bardziej zależy na dobrych wewnętrznych stosunkach i zgodzie niż
na krytycznej ocenie odmiennych poglądów i punktów widzenia. Jeśli gr jest silnie
powiązana to ryzyko podjęcia zlej decyzji jest większe. (rys na str 631 dobrze to
tłumaczy)
Syndromu myślenia gr można uniknąć:
gdy, członkom gr b zależy na rozwiązaniu problemu niż na wew zgodności
kiedy liderzy zachęcają do swobodnego wyrażania opinii
kiedy istnieją procedury zapewniające krytyczną ocenę każdej propozycji oraz dopływ info ze świata zewnętrznego
umożliwia zdobycie wysokiej pozycji i dóbr materialnych:
-lider ma ciężkie zadanie ( presja toczenia, duża odpowiedzialność etc) a jednak jego pozycja zapewnia pewne profity - osobista satysfakcja, wysoka pozycja i uznanie społeczne oraz dobra materialne- jest więc o co się „bić”. Wniosek (wcale nie oczywisty;P): ludzie garną się do władzy bo to daje pieniądze oraz prestiż
-do władzy ciągnie ludzi o dużych ambicjach, oraz ogromnej energii
*potrzebie władzy - chęci osiągania prestiżu, wysokiej pozycji społ oraz
wywierania silnego wpływu na innych.
* potrzebie osiągnięć - pragnienie bardzo dobrego wykonywania swoich zadań
-dobry lider = duża ambicja + gotowość do ciężkiej pracy
-mężczyźni częściej są liderami, gdyż bardzie niż kobiety zainteresowani władza i samorealizacją (kobiety kładą nacisk na jakość życia i relacje między ludźmi).
-a poza tym faceci mają testosteronu dużo więcej, co skłania ich do walki o wysoka pozycję
-kiedy łatwiej zostać liderem?
* kiedy pojawiają sie wolne miejsca na szczycie, ujawniają się ambicje
niektórych ludzi. Dzieję się to np. gdy lider wcześniejszy umiera lub odchodzi,
lub gdy powiększa sie grupa.
* potrzeba przywództwa jest silniejsza w trakcie kryzysu, niż podczas pokoju
* kiedy ma sie koneksje prywatne i rodzinne; znajduje w odpowiednim czasie i
w odpowiednim miejscu
-grupa sama decyduje jakiego lidera potrzebuje, maja wizję dobrego lidera i szukają kandydatów, którzy do niej pasują. Są to następujące cechy:
* duże umiejętności, pełna fachowość
* pewność siebie
* zaangażowanie w sprawy swojej społeczności
* określony wygląd ( np. w USA jest to odpowiednio wysoki wzrost - bardzo
fachowe:)
* w/w cechy- stereotypy wyjaśniają również dlaczego kobiety rzadziej są
przywódcami - po prostu mniej do tych stereotypów pasują
-kiedy przywódcy działają skuteczniej?
* skuteczność przywódcy jest związana z potrzebami gr- np. zawody
konwencjonalne (księgowa) wolą przywódców narzucających konkretne
rozwiązani, zawody twórcze ( reklama) wolą szefów dających dużą swobodę
działania
* gdy zmienia się działanie gr działanie lidera również powinno się zmienić -
np. nowy pracownik potrzebuje konkretnych wytycznych co powinie robić,
pracownik doświadczony nie szuka juz takiego „prowadzenia za rączkę”
* czy przywódca jest skuteczny , czy nie zależy od jego możliwości
np. badania wykazały, ze grupa pracująca pod kontrola przywódcy
autokratycznego, była bardziej wydajna niż gr pod kontrolą
demokratycznego. Ale działo się to tylko podczas obecności lidera. Gdy
przywódcy nie było, w gr autokratycznej wydajność bardzo spadła, w gr
demokratycznej tak sie nie stało. Autokratyczne metody sprawowania władzy
są lepsze tylko wtedy, gdy przywódca ściśle kontroluje członków swojej gr
-coś o płci- kobiety są też dobrymi przywódcami, ale w zawodach kobiecych (np. dyrektorka szkoły), gdzie nacisk jest na talent interpersonalny, mężczyźni są lepsi w zawodach męskich ( np. komendant), które wymagają zdecydowanych posunięć
- Niektórzy przywódcy są skuteczni nie dlatego, że się dostosowują, ale dlatego, że przekształcają swoje gr - są to przywódcy transformacyjni- tacy, którzy zmieniają motywy, poglądy i zachowania ludzi, umożliwiającą lepsze osiągnięcia gr . Pracownicy takich szefów odczuwają ogromna satysfakcje i zwiększają swoją efektywność. Sukces gr staje się osobistym sukcesem każdego jej członka.
Cechy przywództwa transformacyjnego:
*duchowy wpływ, charyzma- lider przekazuje członkom gr poczucie misji, deklaruje
więź ze swoimi zwolennikami, jest gotów poświęcić własną korzyść dla dobra gr
*stymulacja intelektualna- lider otwiera nowe sposoby myślenia, łączy różne poglądy
w spójna całość, jest gotów rozważać nawet niedorzeczne pomysły
*inspirowanie motywacji- lider stanowi przykład dla innych, optymistycznie patrzy
w przyszłość, przekonuje członków gr,że są w stanie osiągnąć więcej niż
podejrzewają
*troska o ludzi- lider umie dostrzec silne i słabe strony innych, interesuje się
samopoczuciem innych, wspiera wysiłki podwładnych
( jak dla mnie to taka, jedna kochająca sie rodzina, z dobrym tatusiem” - troszkę
sekciarskie- ale ponoć skuteczne- więc polecam na przyszłość ;)