Wybrane ideały i systemy wychowania
Benedyktyński, ignacjański, salezjański
Ideał a system
Ideał
Możliwe urzeczywistnieni idei, według której oceniamy rzeczy nie jakimi one są, ale jakimi być powinny
System
Synteza poszczególnych działów danej umiejętności
Ideał a system wychowawczy
Ideał wychowawczy - możliwe urzeczywistnienie idei wychowawczych, czyli tych cech, którymi byśmy chcieli obdarzyć naszych wychowanków
Ideał wychowania - jest to opis integralnych cech człowieka mających wartość z perspektywy społeczeństwa jako całości a także jego poszczególnych odłamów i grup.
Ideał wychowania - zakładany obraz osobowości dojrzałej społecznie tzn. takiej osobowości, która posiada cechy mające znaczącą wartość i spełniającą potrzeby danego społeczeństwa, tradycji kulturowych bądź wymagań ideologicznych. Jest to tylko konstrukt czysto teoretyczny.
System wychowawczy - synteza poszczególnych nauk pedagogicznych, oparta na jednej lub kilku podstawowych zasadach i dotycząca wszystkich albo głównych pedagogicznych zagadnień
System wychowawczy stanowi całość, którą tworzą zintegrowane, logicznie z siebie wynikające elementy, takie jak: założenia i cele wychowania (ogólne i szczegółowe, wyznaczające konkretne zadania wychowawcze i składające się na programowa część systemu), zasady, metody i techniki wychowania oraz jego formy organizacyjne.
Ideał a system wychowawczy
„W naturze ludzkiej jest wrodzona dążność do wyszukiwania coraz doskonalszych systemów i stwarzania coraz wyższych ideałów wychowawczych, które znajdują się zawsze ponad rzeczywistością. Stąd też ideał wychowawczy może być utożsamiany z celem, do którego w wychowaniu zmierzamy za pomocą odpowiednich systemów, opartych na podstawowych zasadach.” (Michał Sopoćko)
Ideał wychowania chrześcijańskiego
Ideał taki został wskazany przez Chrystusa: „Bądźcie wy tedy doskonali, jako i Ojciec wasz niebieski doskonałym jest”
System wychowania
Za podstawowy czynnik warunkujący funkcjonowanie systemu uważani są pedagodzy, którzy system ten realizują: ich osobowość, nastawienie i kwalifikacje. Dlatego też pełny obraz systemu wychowania proponowanego przez danego autora, środowisko lub instytucję obejmuje często również przewidywane wymagania wobec pedagogów. Efektywność danego systemu wychowania wyznaczają także warunki wobec niego zewnętrzne - społeczne i kulturowe, ekonomiczne i polityczne.
System wychowania
System wychowawczy ma charakter dynamiczny, jeśli przy stałych, ogólnych założeniach, celach i zasadach przewiduje, a nawet postuluje elastyczność i zmienność pozostałych elementów, wynikającą ze zmian uwarunkowań wewnętrznych, a przede wszystkim z niepowtarzalności ludzi, którzy go tworzą - wychowawców i wychowanków - oraz odmienności poszczególnych sytuacji życiowych, specyfiki wywoływanych przez te sytuacje potrzeb wychowawczych.
Św. Benedykt
Benedykt urodził się ok. roku 480 wraz ze swoją bliźniaczą siostrą, św. Scholastyką.
zmarł 21 marca 547 r. w kilka dni po śmierci swojej siostry, św. Scholastyki, założycielki żeńskiej gałęzi benedyktynów.
Podstawowe zasady systemu wychowawczego
Zasadniczą cechą reguły Św. Benedykta jest umiar.
We wszystkim: w modlitwie, uczynkach pokutnych, w pracy i w spoczynku, w posiłku i piciu zaleca umiar: "złoty środek". Celem zasadniczym, jaki Założyciel wytyczył swoim synom duchowym, jest służba Boża. Całe życie mnicha, jego wszystkie chwile i czynności winny zmierzać do tego, by głosiły chwałę Stworzyciela. Dewizą Patriarchy było: Ora et labora - Módl się i pracuj!
Podstawowe zasady systemu wychowawczego
W zjawisku pracy ludzkiej muszą występować trzy elementy, aby była ona etyczna i miała charakter działalności ludzkiej (actus humanus), tj. świadomej, wolnej i odpowiedzialnej, a nie była tylko czynem człowieka (actus hominis). Człowiek jako podmiot działający w sposób wolny nadaje pracy humanistyczny charakter. To pozwala samemu człowiekowi przez pracę rozwijać i doskonalić się przy równoczesnym doskonaleniu dzieła, czyli efektu, owocu swej pracy i sprawności w jego wykonaniu
SYSTEM WYCHOWAWCZY ŚW. JANA BOSKO
Jan Bosko urodził się we Włoszech dnia 16 sierpnia 1815 roku w miejscowości Becchi. Gdy ma 2 lata umiera mu ojciec, matka samodzielnie wychowuje dwoje dzieci. W 1824 roku podczas snu Bóg odsłania przed nim misje, które ma w życiu swoim zrealizować - zaopiekować się opuszczonymi i wchodzącymi na złą drogę chłopcami. W październiku 1835 roku wstępuje do seminarium i wybiera drogę kapłańskiego powołania. W 1841 przyjmuje święcenia i w tym samym roku zakłada pierwsze oratorium dla chłopców w Turynie. W 1854 zakłada wspólnotę salezjańską. Przyjmuje do oratorium Dominika Savio, późniejszego świętego chłopca (w 1954r. papież Pius XII uznał go za świętego) patrona dzieci i młodzieży oraz ministrantów. Od roku 1867 na polecenie papieża Piusa IX spisuje swoje wspomnienia. Rozwija zgromadzenie salezjańskie we Włoszech i na misjach. Umiera w opinii świętości 31 stycznia 1888 roku.
Podstawowe zasady systemu wychowawczego
System wychowawczy św. Jana Bosko prezentowany jest w postaci podstawowego salezjańskiego trójmianu, w zestawieniu: rozumu, religii i miłości, tworząc w ten sposób filary systemu prewencyjnego.
Podstawowe zasady systemu wychowawczego
Ksiądz Bosko pisze w swoim dziele System prewencyjny w wychowaniu młodzieży, że wychowanie opiera się przede wszystkim na rozumie, religii i miłości. Bo to właśnie, według ks. Bosko, kochające serce ( MIŁOŚĆ) wychowawcy ma prowadzić dzieło wychowania, kierując się zdrowym rozsądkiem ( ROZUM) i głęboką wiarą (RELIGIA) pozwalają wierzyć w młodego człowieka nawet wtedy, gdy wszystkie wysiłki wychowawcze są nieskuteczne. W tych trzech słowach ukryta jest cała głębia wychowawcza idei ks. Bosko.
Jezuici
Jezuici, pełna nazwa Societas Jesu (SJ) - Towarzystwo Jezusowe (TJ) jest to zakon męski kościoła rzymskokatolickiego.
Zakon Jezuitów założony w 1534 roku przez grupę baskijskich studentów studiujących na Sorbonie z Ignacym Loyolą na czele.
Jezuicki
Od samego początku podstawowymi zasadami Jezuitów, odróżniającymi go od innych zakonów, były: struktura "quasi-wojskowa" z rozbudowaną hierarchią, której należy się bezwzględnie podporządkowywać. Jak pisał sam Ignacy Loyla w swoich "Ćwiczeniach Duchowych" - "Będę wierzył z całą mocą, że kolor biały, który widzę to czarny, jeśli tak kazać mi będzie mój duchowy zwierzchnik".
Zgodnie z celem skutecznego wychowania św. Ignacy i jego następcy sformułowali ogólne wskazówki pedagogiczne.
Jezuickie wychowanie obejmuje formację całej osoby. Szkoła ma zintegrować ten pełniejszy wymiar, żeby w pełni uzdolnić uczniów do odkrywania głębszego sensu życia, co z kolei prowadzi do zrozumienia, kim jesteśmy i po co żyjemy. To może dostarczyć nam kryteriów dla ustalenia naszych priorytetów i dokonania poważnych wyborów w kluczowych chwilach naszego życia. Trzeba więc wybrać specyficzne metody, które sprzyjają poważnym badaniom, zrozumieniu i refleksji.
Zgodnie z celem skutecznego wychowania św. Ignacy i jego następcy sformułowali ogólne wskazówki pedagogiczne.
Ignacy szanuje wolność człowieka.
Jezuicka pedagogia powinna uzdolnić ucznia do badania rzeczywistości z otwartym umysłem i sercem. Powinno się go także uczciwie ostrzec przed zagrożeniami ze strony domysłów i przesądów, czy też takiego zawiłego splotu modnych wartości, który zamiast do prawdy, prowadzi człowieka w ślepą uliczkę. Dlatego jezuickie wychowanie przynagla uczniów do poznania i ukochania prawdy. Chce, by byli krytycznymi - w sensie pozytywnym i negatywnym - w stosunku do swych społeczności, przyjmując proponowane zdrowe, a odrzucając wartości pozorne.