Wykład 1.

Podział wpółczesnego świata:

• PKB-miernik efektów / sytuacji ekonomicznej

• Na świecie: PKB=100% suma dóbr finalnych towarów i usług wytworzonych w określonym czasie ; przynależność terytorialna

• USA co najmniej 40 mln ludzi nielegalnie

• PNB- przez obywateli zalegalizowanych

USA ≈ 26-27 % PKB

UE ≈ 22-23 % PKB ≈66% →1/6 obywateli świata

Japonia ≈ 10% PKB

Tygrysy Azjatyckie ≈ 5-6% PKB

Reszta świata ≈ 34% PKB

Reszta świata = Australia i Nowa Zelandia

Afryka

Chiny

Indie

........

byłe kraje socjalistyczne ≈4,5 - 5 % PKB (Polska ≈ 0,55% PKB )

Ameryka Łacińska

Z punktu widzenia globalnego- Polski nie widać w świecie gospodarczym ( wszystko co < od 1 stanowi granicę błędu statystycznego)

Na świecie jest ok. 8 razy więcej aktywów finansowych niż aktywów rzeczowych. Bardzo dużo wolnych kapitałów. Paradoks-w Polsce jest brak kapitału.

Nadpłynność:nadwyżka kapitału : USA, Japonia(gospodarka uśpiona, stopy % - niewiele > 0, pokrywaja jedynie koszty administracyjne), UE

Kapitał nie wpływa do Polski , bo:

• Problemy z absorbcją

• Nie widać na mapie gospodarczej

• Musi być zaufanie , że się rozwinie

Skąd tyle środków finansowych ?

• Rozbicie systemu z Bretton woods : 1972-zawieszenie wymienialności dolarów na złoto

• Do 1.wojny światowej-waluta złota-po wojnie-wyprodukowano więcej pieniadza papierowego → za dużo. Żeby pozbyć się takiej ilości papierów→nabywanie sztabek złota za odpowiednie ilościpapierów

• 2.wojna światowa : produkcja pieniądza na uzbrojenie

1943- Bretto Woods : złota tylko tyle , że może zabezpieczać tylko $ amerykańsie. Dolary-

jedyna waluta wymienialna na złoto (dopiero $ → na inne waluty)

Kurs stały 1$ = 4 DM

4 franki

etc.

• Samochód →benzyna →ropa naftowa : USA, Europa - mało złóż

Ropa z byłych kolonii→ OPEC →tylko dolary

Mechanizm kursów krzyżowych : cena zakupu i cena sprzedaży (patrz str.16)

Pertrodolary →dodatkowa produkcja dolarów

• Francja : nadwyżka $ →do USA po złoto. By nie utracic płynności finansowej →zawieszenie wymienialności na złoto

• Wprowadzenie płynnych kursów walutowych

• Pozwolono na operacje walutowe instytucjom innym niż banki komercyjne (fundusze emerytalne , inwestycyjne)

• Instrumenty finansowe zabezpieczające

• Koniec lat 90-tych : bardzo dużo instrumentów:

z nadmiaru kapitału :

Stopa %

t Świat

St %

t USA

USA : 0k 65 % walut wpółczesnego świata

Ok. 95% dolarów - poza USA

USA : najwiekszy dłuznik świata

Wierzyciel-ten kto posiada śr.finansowe

Malejaca stopa % → (Europa Zach, Azja, USA) spadek inflacji

Oczekiwano , że w 2003 roku : inflacja = 0

Teoretycznie dobrze, ale: groziło bezrobociem, spadałaby wydajność pracy, przyzwyczajenie do odwrotnej sytuacji.

• Wzrost ceny ropy naftowej i czynników energetycznych→wzrost inflacji

Wykład 2.

1.Δdoch. z oper. Finansowych

2.ΔPKB

3.t

4.Δdoch. ze sprzedaży towarów i usług

5.Δ doch. Z pracy

To zjawisko łączone jest z 2 efektami:najwięcej zarabia się operując instrumantami finansowymi (waluty, opcje - właściwie na rynkach nierzeczywistych)

Największe operacje finansowe- USA.

Relacje we wpółczesnym świecie- kształtuja się nie tylko na rynku, polityka z gopodarka się przenikają.

Unia Europejska:

• Przyczyna powstania:

→ militarno-polityczne : ucywilizowanie Niemiec (silni w produkcji stali i węgla) . Powstała Europejska Wpólnota Węgla i Stali → wpłynięcie n a ograniczenie produkcji.

→ ZSRR : silny po wojnie, obawa pochodu żolnierzy radzieckich ze wschodu na zachód, obawa kontroli przez armię czerwoną

→ konkurencja z USA

• Procesy dezintegracyjne:

→ od lat 80-tych poglądy: po co ponosic dodatkowe koszty?

→ profesorzy uniwersyteccy : przez kilkadziesiąt lat istnienia Unii nie było wojny : SUKCES →rozwój pokojowy.

→ przyspieszenie integracji po wprowadzeniu euro.

USA-filozofia finansowa

Niemcy, Japonia-filozofia inżynierska

USA-nie musi nic produkować, wszystko może kupić za dolary.

RFN-der deutsche Bundesbank - chcieli tez umocnić DM.

Wprowadzenie euro powoduje :

• Zmniejszenie kosztów transakcyjnych

• Łatwiejsze porównywanie cen

• Kwestie polityczne-zacieśnienie, integracja.

Dyskusja nad przyjęciem 6.kryterium przyjmowania do UE : bezrobocie

t

t

scenariusz optymistyczny scenariusz pesymistyczny

Wprowadzenie scenariusza optymistycznego:

• problemy ze sprzedażą towarów i uług w i z UE →pertutbacje w słabszych krajach (nie byłyby w stanie spłacić kredytów), naciski na wycofanie euro i wprowadzenie z powrotem walut krajowych.

• Z punktu widzenia Polski:70 % towarów produkowanych w Polsce-sprzedawanych na rynkach UE→byłyby tanie, kupowaliby - rozliczenia przy pomocy dolara →poprawa terms of trade → hossa → większe tampo wzrostu gospodarczego.

Wprowadzenie scenariusza pesymistycznego:

• Z punktu widzenia świata: nikt nie jest zainteresowany zamiana dolara na inne waluty (np. euro) , brak zagrożenia kryzysu (czyli : napływ dolarów do USA z powrotem→dewaluacja→kryzys)

• Dla świata-scenariusz dobry, dla Europy ( UE) korzystny : towary i usługi nabywane za dolary-względnie tanie →wyższe tempo wzrostu gosp. niż prognozowano

• Dla Polski: najgorszy scenariusz z możliwych: towary i usługi nasze, które transportujemy sa wzglednie drogie (gdyby był gwałtowny wzrost wydajności mogłyby stanieć, ale: nakłady na inwestycje, edukację→brak wzrostu wadajności) Niska inflacja na rynku konsumentów, na rynkach inwestycyjnych- ujemna inflacja- nie opłacaja się inwestycje: dziś więcej zapłacę niż jutro zyskam. Import tow i usług za dolary (głównie surowce)→ja dolar wzrasta-płacimy więcej, jak euro spada-mniej zyskujemy.. Pogarsza się terms of trade-wpływ na bilans płatniczy.(pogarszanie pozycji finansowej danego kraju na arenie międzynarodowej)

Wkład 3.

Parytet-okr.przez siłę nabywcza danej jednostki pieniężnej.

Kryteria z Maastricht: poziom inflacji

poziom st.%

kryterium monetarne

swobodne kształtowaniesię kursów walut

Kryt.monetarne: →deficyt budżetowy ≤ 3 % PKB (Przychody/wydatki) x 100%

Polska = 5,5 % PKB

→dług publiczny < 60 % PKB

Polska = 55 % ale wzrasta.

Jeżeli gosp.Polski będzie się rozwijać średnio 3-5% rocznie to perspektywa za 15 lat- dobra.

Myślenie na krótki dystans:Polska wypada źle

Szanse pokojowego rozwoju,względy polityczne, wzgledy społeczne(zapał do pracy)

Wysoki poziom inflacji:

• nadmierna ilość pieniądza w obiegu: zmniejszenie: równanie Fishera:

MV = PT (V-szybkość obiegu pieniądza, P-ceny, M-ilość pieniądza, zał: T=const)

• Kotwica walutowa(lata 90-te)podwiązanie waluty krajowej do waluty zagranicznej (u nas do dolara : 1 $= 9500 zł)

• Nic nie było w sklepach→rosła ilość pieniądza→presja na cenę

• Kupowanie dolarów lub DM-bo ich cena też rośnie

• Ocena na świecie kotwicy walutowej-zła

• Obniżenie inflacji ale : wypływ kapitału

• Podaż pieniądza : Zmniejszenie ilości pieniądza przez nie zwiększanie jego ilości i przez wykupywanie tego co jest na rynku przez podniesienie stóp % (zmniejszenie pieniądza bankowego : kredytu nie chcę)→zwiększają się depozyty gosp.domowych.

Deficyt budżetowy:

• Zmniejszenie : przez podniesienie podatków (zasadnicza część wpływów do budżetu)

• Przed 1990 rokiem : 1-szczeblowy system bankowy (BC + 4 quasi banki-by prowadzic wymiane z zagranicą) Po roku 1990-utworzono banki komercyjne-sytuacja z deficytem budżetowym pogorszyła się. Ściąganie podatków od przedsiębiorstw: słabe, znikoma część→do budżetu.Zwrócenie ok. 85% kredytów do banków komercyjnych.

• W bankach komercyjnych : nadpłynność finansowa, gosp.domowe: oszczędności do banków. Nikt nie chciał brać kredytów przy 90-cio % stopie. Budżet-pustka, banki komercyjne-pękały w szwach od pieniędzy.

• Państwo: zebranie środków na pokrycie deficytu : zaciągnięcie długu publicznego: emisja bonów skarbowych : BC→do banków komercyjnych→złotówki do budżetu przez BC.-

Bony(0 stopień inflacji) : 5% powyżej oficjalnego poz.inflacji(oprocentowanie) → po 3 tyg.żadnych zmian: źle przeszacowano ilość pieniądza.Początkowo nie spowodowało to zmniejszenia deficytu, przeszacowano ilość pieniądza na rynku, głównie przez wprowadzenie równocześnie liberalizacji cen. Nikktóre towary i usługi, które za komuny nie miały cen , dostały je (np.usługi dydaktyczne). Nowe bony-nowe złotówki-tak przez kilka lat.

• W wyniku tego na rynku kapitałowym nastąpiła deformacja aktywów finansowych( za dużo było gotówki i kapitału w papierach wartościowych)

	Świat	Polska
Pieniądz gotówkowy	5%	25%
Papiery wartościowe	5-7%	50%
Kredyty dla sektora niefinans.	70-80%	12-14%

(Jeśli system bankowy ma zbyt dużą władzę : będzie działac jak KGB.)

• W takiej sytuacji zagraniczny kapitał finansowy jest zainteresowany inwestycjami w polski rynek finansowy, aby na tym zarobić :kupuja od naszych banków złotówki , aby je zainwestowac w bony skarbowe:

• Zagraniczne instytucje finansowe-nadmiar środków finansowych→za $ kupowanie złotówek ($ do banków komercyjnych), za złotowki: bony skarbowe ( złotówki do budżetu przez BC, bony do zagranicznych inst.finans.)

• Spadająca stopa % na świecie, bony : wysoka stopa %→popyt na złotówki wzrasta : złotówka ma się dobrze. To powoduje wzrost wartości złotówki→silna waluta : spowodowane to jest nie dobra syt.gospodarczą, ale:wysokim poziomem stopy % ustalonym odgórnie.. Władza ustaliła : kurs walutowy nie kształtuje się swobodnie (ok. 90-95%), ukształtowane w wyniku walki z inflacja a nie walki popytu z podazą.

• Część dolarów , zdeponowane w bankach komercyjnych, mogą służyc do obsługi kont i rachunków przedsiębiorstw, część zużyta na kredyty dewizowe (niewiele)

• Postanowiono skupować te dolary do BC(bo będą zwiększały ilość piweniądza w obiegu) będą tworzyły rezerwy dewizowe. (pomysł absurdalny!)

• Do banków komercyjnych : złotówki.Złotówki w bankach k.mogłyby spowodowac wzrost inflacji

• BC-walka z inflacją przy pomocy stopy % (albo nie obniżanie), BC ostrożny - boi się inflacji, chce utrzymac stabilna złotówke

• To powoduje duże koszty obsługi długu wewnetrznego, droższe operacje w bankach k. Ok. 50%deficytu-obsługa.

• Dolary w BC-możnaby zainwestować, ale byłoby to ryzykowne (interes bardzo potrzebny ale niepewny), ale utrzymanie gotówki przynosiloby straty(inflacja) , więc-inwestycje w instrumenty finansowe o wysokiej płynności (o podobnych terminach wymagalności lub zapadalności), środki , które możnha w kazdym momencie zbyć : bony skarbowe innych krajów (np.USA, Wielka Brytania, Francja)

• jest to sytuacja niekorzystna:realne oprocentowanie naszych bonów (10-15%) a kupowanych (2,25-0,75%)

• Mało środków finansowych : eksportujemy śr.finansowe zamiast importować-jak temu zaradzić ?

• Obniżanie stopy % -to spowoduje wypływ kapitału zagranicznego, osłabienie waluty krajowej. Gdy wszyscy uwierzą , że w Polsce będzie się działo źle: zamiana depozytów na instrumenty finansowe lub waluty , do których mamy najwieksze zaufanie→ucieczka kapitału zagranicznego: ok.8 mld $→wzrost inflacji

• Prawdopodobieństwo takiego scenariusza jest 20-40%, możliwość ucieczki całego kapitału w ciągu 1 dnia=0% , ponieważ systematyczny wzrost waluty będzie stopniowo ograniczał na nia popyt.

• Zyskuja tylko ci pierwsi, którzy uciekli, bo z dnia na dzień cena $ będzie malala.

Wykład 4.

Podtawowe mankamenty dotychczasowej polityki gosp.w Polsce:

• Zbyt wysoki poziom stopy % zarówno w ujęciu nominalnym jak i realnym.

• Wysokie koszty obsługi długu wewnetrznego spowodowane m.in. wysokimi stopami %.

• Stosunkowo duży udział kapitału nomadycznego na rynku paierów wartościowych.

• Znaczny deficyt w handlu zagranicznym

• Nieprawidłowa struktura aktywów systemu bankowego.

• Wysokie zadłużenie sektora przedsiebiorstw za granicą.

• Wysokie wzajemne zadłużanie się przediębiorstw

Pozycje Inwestycyjna Kraju = (Absorbcja / Y) x 100%

Y=konsumpcja indywidualna + inwestycje + wydatki rynkowe + eksport netto.

Y=C + I + G + ExN

A idealnie, gdyby PIK= 1, gdy A=Y

System anglosaski: oparty na założenie , że w gospodarce istnieje nieograniczona ilość kapitału (pieniądze, złoto),więc wystarczy stworzyc tylko system przepływu tych kapitałów → rynki kapitałowe.

W systemie niemieckim było odwrotnie: założenie , że ie ma wolnych kapitałów, działalność gospodarczą może finansowac kapitał kreowany przez bank.

SYSTEM NIEMIECKI	SYSTEM ANGLOSASKI
Finansowanie działalności przedsiębiorstw produkcyjnych
Duże znaczenie finansowania zewnetrznego	Duże znaczenie finansowania wewnętrznego
Finansowanie zewnetrzne oparte na indywidualnie negocjowanych kredytach bankowych o stałym oprocentowaniu	Finansowanie zewnętrzne za pośrednictwem anonimowych rynków kapitałowych
Udziały banków w kapitałach przedsiebiorstw	Brak udziałów banków w kapitałach przediębiorstw
Charakter banków
Banki uniwersalne	Banki specjalistyczne
Polityka pieniężna
Nacisk na kontrolę akcji kredytowej banków	Nacisk na kontrolę podaży pieniądza
Kredyt refinansowy	Operacje otwartego rynku
Mechanizm płatniczy
Transfer kredytowy (giro) Poczta	Transfer debetowy Izby rozliczeniowe

Merkentynizm (XVI-XVII w) :

• Zał: o co idzie w świecie ekonomistom? By uszczęśliwic swój kraj

• Bogactwo narodowe wynika z nadwyżki w handlu międzynarodowym

• 
  Kraj bogaty - ten co ma dużo złota.

• Odpowiednia polityka handlowa: wspierac eksport podejście protekcjonistyczne

ograniczać import

• Kolonizacja

• Pogorszenie się kosztem innych : gra o sumie 0→ jedni traca inni zyskują

• Krytyka : →Nigdy nie można założyc , że jest 0 importu lub eksportu.

→Kraj bogaty→nie tylko złoto, są tez inne przyczyny bogacenia się

→trzeba szukać argumentów zachęcających inne narody do prowadzenia wymiany międzynarodowej-wszyscy mogą się bogacić.

Teoria korzyści absolutnych:

A.Smith-kraje powinny się specjalizować w produkcji tych towarów i usług , w których koszty absolutne są niższe.

Założenia modelu:

• 2 kraje, 2 towary

• nie uwzględniono kosztów transportu , nie uwzględniono różnic cenowych surowców występujących w różnych krajach

• brak informacji dotyczących kursów walutowych

• brak mobilności czynników wytwórczych na arenie międzynarodowej - w rzeczywistości jest przeciwnie , w szczególności w odniesieniu do kapitału , mniej w odniesieniu do pracy.

• Skala produkcji nie ma wpływu na koszty wytwarzania - w rzeczywistości ma to duży wpływ

• Każy kraj ma stałą wielkość czynników wytwórczych a wymiana międzynarodowa nie ma wpływu na nie.

Wykład 5.

Korea - K

Ghana - G

Kakao - K

Ryż - R

Czynnik wytwórczy : praca 200 jednostek

I.przypadek-różnica w kosztach wytwarzania:

Wydajność:

	Kakao	Ryż
Ghana	10	20
Korea	40	10

W Korei na wyprodukowanie 1 jedn.kakao potrzeba 40 jedn. Pracy ,

W rezultacie : wykorzystanie czynnika wytwórczego :

	Kakao	Ryż
Ghana	20	10
Korea	5	20

Produkcja kakao LUB ryżu

Np.:Ghana , prod tylko ryżu : 200j/20 = 10j , produkcja tylko kakao : 200j / 10 = 20j

1)Zał: zobaczymy co będzie się działo jeśli oba kraje zdecydują się podzielic ten czynnik na pół.

Brak wymiany międzynarodowej.

Produkcja obu produktów

Zał : nie zmienia się wydajność pracy , brak specjalizacji

200 = 100 + 100

	K	R
G	10	5
K	2,5	10
Prod.światowa	12,5	15

Produkcja światowa bez specjalizacji

Produkcja kakao I ryżu
2)Kraj decyduje się na specjalizację tych tow. w których prod ich koszty bezwzględne sa najniższe:

Korea - produkcja ryżu-rezygnacja z prod.kakao.

	K	R
G	20	0
K	0	20
Prod.światowa	20	20

Smith : Jakie powinny być proporcje? Jak wymiemiać?

Kraje : rozpoczęcie wymiany

3)Ghana : pod warunkiem , że będzie konsumawała przynajmniej o 1 jednostkę więcej jednego towaru

Zał : Ghana przynajmniej o 6 jednostek (o 1 jedn.więcej). Obupólne korzyści.

	K	R
G	14	6
K	6	14
Prod.światowa	20	20

Wymiana międzynarodowa + specjalizacja

4)Co z krajami ? Co w skali mikro? Świat zyskał a czy kraje też zyskały?

Ile Ghana konsumowała i produkowała kakao zanim wprowadzono wymianę międzynarodową i specjalizację? 10j

Ile zyskują kraje? :

	K	R
G	4	1
K	3,5	4
Prod.światowa	7,5	5

Teraz Ghana prod i konsumuje 14 , więc zysk = 14-10 = 4:

Efekt: w sytuacji , gdy w krajach jest różnica bezwzględna w kosztach wytwarzania , kraj powinien specjalizować się w prod.tego , który ma niższe koszty.Powinny otworzyć się granice. W rezultacie : wzrasta dobrobyt.

II.przypadek: brak różnicy kosztów wytwarzania:

Nie zawsze jest róznicaw kosztach wytwarzania. Może być tak, że jeden kraj ma oba koszty wytwarzania niższe a drugi - wyższe.

Mozliwości specjalizacji i rozwoju w sytuacji braku różnic :

Wydajność:

	K	R
G	10	13,33
K	40	20

Korea : powinna być „wycofana” :m ogólne koszty wytwarzania - wyższe.

W rezultacie:wykorzystanie czynnika wytwórczego:

	K	R
G	20	15
K	5	10

Przewaga w bezwzględnej produkcji : Ghana.

1)decyzja o wykorzystaniu czynnika produkcji : 200 = 100 + 100

	K	R
G	10	7,5
K	2,5	5
Prod.światowa	12,5	12,5

Oba kraje mogą tak funkcjonować : Ghana -przewaga nad Koreą,

Ghana-wyraźna przewaga w produkcji kakao, Korea-wyraźnie odstaje w produkcji kakao.

Wniosek : Korea-kompletna rezygnacja z prod.kakao.

Ghana : 50 jedn.przeniesienie na produkcję kakao.

2)Wprowadzenie specjalizacji:

	K	R
G	15	3,75
K	0	10
Prod.światowa	15	13,75

Ghana : taniej wytwarzane kakao niż ryż.

Produkcja kakao : wzrost i wzrost produkcji ryżu:

Z punktu widzenia prod.światowej : opłacało się wprowadzić specjalizację.

3)wymiana międzynarodowa:

Zał: Ghana zdecyduje się pod warunkiem , że będzie mogła konsumować o 1 jednostkę więcej po wprowadzeniu specjalizacji i wymiany międzynarodowej.

	K	R
G	11	7,75
K	4	6
Prod.światowa	15	13,75

Prod.światowa - bez zmian, ale inaczej konsumowana

4)Korzyści:

	K	R
G	1	0,25
K	1,5	1
Prod.światowa	2,5	1,25

Wzrost produkcji światowej przy produkcji kakao o 2,5 jednostki

Ile produkuje i konsumuje Ghana przed wprowadzeniem specjalizacji i wymiany międzynarodowej : 10

Po : produkuje 15 jednostek, konsumuje 11 jednoistek (o 1 jedn . więcej)

Opłaca się wprowadzić specjalizację i wymianę międzynarodową.

Wykład 6.

Czy i dlaczego opłaca się prowadzić wymianę międzynarodową?

Y = C + I + G + ExN

A

1)Teoria Heckshela-Ohlina

Przyczyną handlu międzynarodowego nie jest różnica w wydajności czynników wytwórczych , ale różne wyposażenie w czynniki wytwórcze.

Przyczyną jest obfitość lub brak czynnika wytwórczego → w rezultacie rośnie lub spada cena czynnika wytwórczego → konkurencyjność.

Kraj powinien specjalizować się wprodukcji tych towarów i usług , w których wykorzystanie posiadanego przez niego w dużej obfitości czynnika jest największe.

2)Paradoks Leonfielda:

USA w latach 25-70 - głównie importer dóbr kapitałowych , a ekporter towarów o dużej zawartości czynnika pracy. (głównie rolnej)

Przeciwieństwo do teorii Hechshela-Ohlina , więc dlatego paradoks.

3)Teoria cyklu życia produktu R.Vernan

Dla obu grup kryteriów wymiana międzynarodowa jest teoretycznie zjawiskiem korzystnym.

4)Koncepcja luki technpologicznej → nierównomierny rozwój technologiczny → rozwój wymiany międzynarodowej. Luka technologiczna : nie powoduje rozwarstwiania się między krajami.

W rzeczywistości : luka technologiczna pogłębia się

5)Nowa teoria handlu : A.Chandler

Odejście od ekonomii klasycznej. Wspieranie pozycji firmy przez np.udzielanie tańszych kredytów , zamówienia publiczne.

6)Teoria konkurencji (koncepcja neoczynnikowa M.Portera ?)

Strategia firmy i nastawienie na konkurencję

Wyposażenie w czynniki wytwórcze

Odpowiednie warunki popytowe

Wspierające inne sektory

Odpowiednie warunki popytu - związane głównie z koniunkturą gospodarczą.

Najlepszym testerem na produkty na rynki zagraniczne jest rynek krajowy.

Test : gdy wysoki PKB.

Kraj , który chce osiągnąć sukces na arenie międzynarodowej musi mieć dobrą koniunkturę w kraju.

Wspierające inne sektory : silne współpraca.

2 filozofie: →finansowa : USA nastawione na inwazję finansową

→przemysłowa : odwrotnie jest w Japonii (politechniki)

Wykład 7.

Światowy system handlu - rozwój systemu światowego handlu :

• Od A.Smitha do wielkiej depresji

• Lata 47-79 : GATT : liberalizacja handlu a wzrost ekonomiczny (obniżenie ceł)

• Lata 1980-93 : presja protekcjonistyczna

• Runda urugwajska ( liberalizacja handlu, globalizacja, integracja) i światowa organizacja handlu (WTO)

Interwencjonizm państwowy:

Argumenty polityki przemawiające za polityką interwencjonizmu :

• Ochrona miejsc pracy

• Ochrona rodzimego przemysłu

• Bezpieczeństwo narodowe

• Odwet

Argumenty ekonomiczne:

• Niedojrzały przemysł krajowy

• Srategia gospodarcza

Polityka handlowa:

Umiejętność stosowania instrumentówmających na celu polepszenie pozycji kraju względem innych krajów.

Cele polityki :

• Ilościowe : związany jest z kształtowaniem odpowiedniej iliści eksportu i importu towarów , usług i kapitału.

• Jakościowe : związane z odpowiednim kształtowaniem relacji cen towarów eksportowanych do towarów importowanych (terms of trade)

• Ochrona własnego przemysłu

Instrumenty polityki handlowej :

1. instrumenty , które oddziaływują na wszystkie podmioty gospodarcze :

• 
  
  pieniądz i polityka pieniężna

• kurs walutowy

• stopa procentowa

• budżet państwa

• podatki i polityka fiskalna

• ceny

2. instrumenty , które oddziaływują tylko na te podmioty , którew biorą udział w wymianie międzynarodowej:

• cła i opłaty celne

• ograniczenia parataryfowe

• ograniczenia pozataryfowe

Pieniądz i polityka pieniężna:

Pieniądz - instrument finansowy spełniający 4 kryteria :

• 
  miernik wartości Jeżeli pieniądz spełnia te wszystkie

• środek cyrkulacji kryteria poza 1 krajem→staje się

• środek gromadzenia rezerw pieniądzem światowym.

• środek płatniczy

Kryteria pieniądza światowego :

• gdy kraj emisji ma odpowiednio duży PKB ,

• duży udział w handlu międzynarodowym ,

• odpowiednio stabilną cenę (inflacja ) ,

• odpowiednio duże i rozwinięte rynki finansowe

Pieniądzem światowym jest kraj , którego saldo obrotów bieżących jest ujemne.Jest to Dolar. Na tej podstawie nie można uznać Euro - przyjmując łącznie saldo wszystkich 12 państw, gdyż mają one w sumie saldo dodatnie.

Szwajcaria ma walutę międzynarodową- mimi że nie spełnia tych 4 kryteriów , gdyż nie tylko względy ekonomiczne decydują o tym , czy dana waluta jest międzynarodowym pieniądzem. Duże znaczenie : mogą odgrywać względy polityczne (Chiny przyjęły franka szwajcarskiego jako walute rozliczeniową)

Nie udało się stworzyć waluty międzynarodowej Japonii mimo iż spełniała te 4 kryteria.

Środki pieniężne:

Środki pieniężne

Pieniądz rzeczywisty Pieniądz formalny

Kruszce monety waluty metalowe papierowe pieniądz ban-

szlachetne złote wymienialne znaki znaki -kowy na złoto pieniężne pieniężne

Bank - instytucja finansowa zamieniająca jeden środek finansowy na inny ( a w przeszłości : zamiana instrumentów pieniężnych )

Banknot - bezterminowe , nieoprocentowane , bezwarunkowe zobowiązanie banku do uregulowania zobowiązań.

Wszystkie środki pieniężne znajdujące się u klientów banków (gosp.domowe) to ilość pieniądza w obiegu. Banki kreują ilość pieniądza na podstawie otrzymanych depozytów . Gospodarstwa domowe są więc wierzycielem netto systemu bankowego.

Wykład 8.

Popyt na pieniądz : 3koncepcje :

1. 
   J.Fishera :

MxV = PxT Md-popyt na pieniądz P x T

V-szybkość obiegu pieniądza Md = ilościowe

P-ceny V równanie

T-transakcje Fishera

M x V (= const)

P= wtedy P zależy od M

T (= const)

• Jak rośnie popyt na pieniądz→rośnie inflacja

V = const - kotwica walutowa - podwiązywanie waluty do waluty innego kraju (np. $)

T = cons - w krótkim okresie jest stałe

M - zmniejsza się przez wzrost stóp procentowych i podatkowych

• Wzrost stóp % → wzrost depozytów , maleją kredyty.

• Obecnie ocena tej koncepcji - raczej negatywna. Ta polityka destabilizuje koniunkturę gospodarczą.

2. Koncepcja Marshalla (neoklasyczna szkoła ekonomii)

Md= K x Y x P

K - skłonność do utrzymywania pieniądza K = 1 / V

Y -- dochód narodowy

Liczenie Y : 2 sposoby

• SWAS - wlicznie do PKB wszystkich tow i usług , które kiedykolwiek były wytworzone

• MPS - gospodarka centralnie planowana - tylko sfera towarów i usług materialnych (większy wynik)

W Polsce w gosp.centralnie planowanej PKB liczyło się następująco :

PKB = Co + CA + V + M

Co - wartość zużytych surowców

CA - wartość towarów odtworzonych i amortyzacja

V - płace

M - wartość dodana

Przy CA , V , M = const PKB zależy tylko od Co. Czyli wzrost zużycia surowców powoduje wzrost PKB , co powodowało nieefektywne wykorzystanie surowców przy pozornie wysokim PKB.

3. Koncepcja Keynesa:

3 motywy popytu na pieniądz :

• Motyw transakcyjny Md= f(Y)

• Motyw spekulacyjny Md= f(i) zależy od rozwinięcia rynków

finansowych

• Motyw przezornościowy

4. Koncepcja Friedmana :

Md = f( Y , i , Df )

Md1 - popyt na pieniądz t....... (?)

Md2- popyt na pieniądz spekulacyjny

Niewykorzystane Md jest przenoszone na popyt spekulacyjny

LM - taka kombinacja stóp procentowych i dochodu narodowego , przy której popyt na pieniądz = podaz na pieniądz.

Często popyt nie jest równy podaży ( punkty A i B )

Punkty A i B - sytuacja niestabilności : może to powodować albo wzrost inflacji albo jej spadek

Punkt A - wszystkie towary i usługi zostały wykupione , podaz na pieniądz jest większa od popytu czyli występuje presja inflacyjna.

Punkt B - popyt na pieniądz przewyższa podaż - pozycja deflacyjna (powinna następować liberalizacja :np.spadek stóp procentowych)

Kurs walutowy :

Waluta - prawny środek płatniczy obowiazujący w danym kraju

Dewizy - zagraniczne należności-weksle , czeki , polecenia przelewu

Rynek walutowy - (po 85 roku) zespół związków należności i norm prawnych według których dokonuje się wymiany środków płatniczych.

Data waluty - termin przedtawienia środka płatniczego nabywcy (spot , forward)

Parytet - ustalony poprzez siłę nabywcza danej waluty - oznacza ilość towarów i usłuk , którew można nabyć za wielokrotność jednostki pieniężnej.

Kurs walutowy - cena jesnej waluty wyrażona w drugiej walucie

Kwotowanie waluty - sposób podawania ceny waluty - 2 rodzaje :

• 
  Kwotowanie bezpośrednie - podawanie ceny dolara amerykańskiego w innej walucie 1USD = 1,6000 DM 1,60 00

5 cyfr figury pestki

Gdy zmiana pestki powoduje zmiane figuty BC powinien interweniować , gdyż taka zmiana powoduje już, iż wielu może zyskac lub stracić w wyniku takiej zmiany kursu (głównie chodzi o to , by nie bankrutowały banki komercyjne)

• Kwotowanie pośrednie - podawanie ceny danej waluty w dolarach amerykańskich 1DM = 1/ 1,60 USD

Rodzaje kursów walutowych :

• Kursy sztywne : ustalone przez BC → kotwice walutowe → sposób walki z inflacją :

• Kursy stałe : kurs centralny z możliwościa pewnych odchyleń

Powszechnie obowiązujący kurs ( w tym w Polsce)

• Kurs zmienny : bez ograniczeń , stosowany na rynkach międzynarodowych (po 1973r)

Wykład 9.

Ustalanie kursu walutowego :

• Metoda podwójnej ceny : two-way price- z jedne strony cena zaku[u , z drugiej strony cena sprzedaży

• Zasada 5 cyfr ;

• Kursy krzyżowe :

Cena zakupu(1) cena sprzedaży(2)

Zał,że : 1USD = 1,8351 1,8358 DM

1USD = 5,7632 5,7683 FR

Patrzymy z punktu widzenia banku : (2)cena zakupu dla klienta , sprzedaży dla banku ,

Różnica 2-1 : marża

Np.mamy DM → chcę kupić franki - zgodnie z definicja kursu krzyżowego : muszę kupić USD a następnie za USD kupić franki . Operacje te wyglądają tak:

Kupując 1 USD zapłacę za niego 1,8358 DM , 2 razy strata : kupując USD →płacę więcej

Kupuje franki za USD→ dostaję mniej

Kurs natychmiastowy - ustalony przez porównanie cen koszyka dóbr i usług , które stanowią podst.wyżywienia społeczeństwa.

Kurs terminowy - parytet stopy % (tendencja do wyrównywania się dochodów z posiadanej waluty )

-- waluta dostarczana odbiorcy po kilku dniach roboczych (po 3.)

--k.forward

parytet stopy %-w któryms momencie te waluty będą przynosiły jednakowe dochody.

Waluta , która ma dziś wyższą siłę nabywczą będzie miała w przyszłości wyższy kurs

Waluta , która ma niższą siłę nabywczą będzie miała wyższe oprocentowanie

Kt = Kn ± M (marża)

W zależności od tego , czego dotyczy Kt można :

Kt dla waluty słabszej → kurs w przyszłości niższy → marża→dyskonto (odjęcie od rachunku)

Kt dla waluty silniejszej → kurs w przyszłości wyższy →marża→premia

Mf - zależy od różnicy stóp% (x2-x1)

-x2-oprocentowanie wyższe (waluty słabszej)

-x1-oprocentowanie niższe (waluty silniejszej)

(x2-x1) x t

Mf= x Kn T-czas w stosunku rocznym

T

Zad.1.

Zał , że USD / DM = 1,4800. Zał.tez , że oprocentowanie 3-miesięcznych depozytów markowych = 10% w skali roku a oprocentowanie 3-miesięcznych depozytów dolarowych ......... (?) Przedstaw prognoze 3-miesięcznego kursu USD/DM.

Wykład 10.

Stopa %:

• główny instrument polityki pieniężnej

• przez stope % kraj , władza monetarna wpływa lub stara się wpływac na poziom inflacji

• 
  z reguły gdy mamy do czynienia z inflacja monetarną→stopy zwyżkują a, a gdy z dezinflacja : stopy % sa obniżane.

Kapitał oczekiwany

Cena nominalna akcji = koszt emitenta

Pi

D (potencjalna dywidenda)

Cena emisyjna akcji = koszt inwestora

St % banku

Cena emisyjna > cena nominalna →zysk

Wpływ wysokości stopy % :

5 spółek ; cena n = 40000

cena e = 80000

r pkoBP = 70 %

Odsetki = Dochód z kapitału = 80000 x 0,7 x 1 (1 rok) = 56000

Jakie warunki musza być spełnione by firma wypłaciła mi dywidendę = 56000?

56000

Stopa zysku T = x 100 % = 1,4 x 100% = 140 %

40000

nie strace jeśli firma T wypłaci mi dywidendeę = 56000 jeśli jego stopa zysku = 140% w ciagu < 1 rok.

Przecietne stopy zysku z kapitału przeciętnie wyższe w stosunku do stóp %. Czas zwrotu :7-12 lat.

Dywidendy muszą być na poziomie stopy zysku

Dywidenda - najczęściej - w następnym roku , po 1.kwartale

Zysk z zadania-niemożliwy

Sprzedaż masowa-14000 (maj) , czerwiec/lipiec - wzrost ceny akcji do 28000, obecnie ≈ 0,14 , w przeliczeniu na stare 1400 . ktos kupił za 80000 teraz może sprzedać za 1400.

Wzięcie pod uwagę inflacji.

Mało kapitału - nie opłaca się inwestować - zachwiana struktura między parametrami finansowymi a ekonomicznymi.

Podatki :

• świadczenia pobierane przez państwo w oparciu o stosowane przpisy prawne

• przymusowe świadczenia pieniężne

• funkcje

• fiskalna : dochodowa - źródło doch. Budżetu

• redystrybucyjna : umożliwia odpowiednią redystrybucje dochodów : jednym zabierają innym dają.

• Stymulacyjna : podatki bądż ulgi podatkowe stymulują lub ograniczają rozwój niektórych branż , sektorów

• Stabilizacyjna : stabilizacja rozwoju gosp. przez wpływanie na popyt globalny i jego kształtowanie : wyższe - ograniczają popyt globalny

Wykład 11. - dotyczy subsydiów,ceł itp.

Wykład 12.

Bilans płatniczy : BH + BU + BOM + KK + KD + BOD = 0

Rach.obrotów bieżących rach.kapitałów

Bilans - zestawienie sald będących rezultatem zestawień poszczególnych wpływów i wydatków prowadzonych z zagranicą.

-- korzystamy tylko z zasobowej częsci - strumienie zostają

BH-bilans handlowy ; saldo wynikające z płatności związanych z towarami sprzedanymi i kupionymi za granicą

BU-bilans usług ;saldo wynikające z płatności związanych z usługami sprzedanymi i kupionymi za granicą

BOM-bilans obrotów majątkowych ; saldo dochodów uzyskanych z pracy za granicą , z kapitałów ulokowanych za granicą , z transferów , z z wydatków poniesionych na prace za granicą

KK-kapitały krótkoterminowe

KD-kapitały długoterminowe

Transakcje autonomiczne : rach. Obrotów bieżących i rach. Kapitałów

Równowaga-suma sald na rach.bieżącym i na rach kapitałowym = 0

Rzeczywista równowaga bilansu płatniczego : prawie nigdy

BOD-bilans operacji dewizowych - część pomocnicza- bilans obrotów wyrównawczych - operacji tych dokonuje BC.

Bilans obrotów bieżących - 70-80% bilansu płatniczego - dlatego instrukcje regulujące relacje z zagraniczą wymagają by rezultat na tej części bilansu płatniczego wynosił 5% ( a nawet -5%)

SALDO DODATNIE

Saldo dodatnie : wzrost kursu pieniądza krajowego → wzrost rezerw dewizowych , wzrost ilości pieniądza → impuls inflacyjny

Saldo dodatnie : Eksport tow. i usług >> niż import →kraje zewnętrzne importuja te towary i usługi

Wzrost ceny pieniądza → tow. i usługi droższe → impuls inflacyjny

I.

DM - popyt na pieniądz

SM - podaz pieniądza

P - cena pieniądza

II.

Banki zagraniczne kupuja środki na rynkach krajowych → euro → do banków krajowych,złotówki → w świat.

Wzrost - w zalezności od polityki monetarnej

Wzrost rezerw dewizowych

Należy potępiać saldo dodatnie → bo powoduje presje inflacyjną (ale lepiej mieć saldo + → napęd dla gopodarki → lekka presja inflacyjna →poprawa )

SALDO UJEMNE:

Saldo ujemne : spadek kursu pieniądza krajowego → ubytek rezerw dewizowych , zmniejszenie się ilości pieniądza → deflacja

Większość krajów bardziej boi się deflacji niż inflacji

Saldo ujemne : Exp towarów i usług << import

Zwiekszenie popytu na walute zagraniczną → spadek ceny pieniądza krajowego

Istnieje obawa ucieczki od pieniądza krajowego → droga do kryzysu walutowego → dwuwalutowości

Ratunek : przez dostarczenie środków → wzrost podaży pieniądza

Interwencja : ubytek rezerw dewizowych → zmniejszenie się ilości pieniądza krajowego → apatia → zmniejszający się popyt globalny → na towary konsumpcyjne → na towary inwestycyjne

Gospodarki powinny dążyc do równowagi - odchylenia od równowagi nie powinny być duże a bilans płatniczy powinien = 0 →sprzeczność

Przyczyny nierównowagi bilansu płatniczego :

• Terms of trade -warunki wymiany , relacja cen towarów eksportowanych do cen towarów importowanych:

• Wzrost cen tow. ekportowanych (CP) → zmniejszenie komponentności towarów importowanych → pogorszenie terms of trade

• Ograniczenie towarów i usług - przy zachowaniu importu → deficyt

• Wzrost cen tow. importowanych (CP) → poprawa salda budżetowego

• PKB → tempo jego wzrostu : wysokie tempo wzrostu PKB → wzrost importu

→ stagnacja gosp. → prowadzi do nadwyżki bilansu płatniczego

• Kurs walutowy : wysoki kurs walutowy krajowych środków płatniczych → pogorszenie salda bilansu płatniczego, (niski kurs - poprawa)

W sytuacji deficytu powinno się dążyć do dewaluacji waluty.

Porównanie kryteriów : kraje na tej mapie :

Wzrost PKB 3%

Deficyt w bilansie płatniczym 0

Wzrost inflacji 3%

Poziom deficytu budżetowego 0 Poziom bezrobocia 2-3 %

Polska : Wzrost PKB = 1% , wzrost inflacji = 1 % , poziom bezrobocia = 18% , poziom deficytu budżetowego = 5% , poziom deficytu w bilansie płatniczym = 5%

Kraj blisko wzoru : Japonia ale i tak nic z tego nie wyszło

Bardzo trudno utrzymac te parametry na poziomie optymalnym

Szansa dla Polski byłby 7 % wzrost gopodarczy (mamy 1%)

Mechanizm przywracania równowagi w bilansie płatniczym w systemie waluty złotej:

spadek wyd.globalnych spadek zmniejszenie importu

DN

Nadwyżka bilansu

Deficyt wzrost eksportu płatniczego

Budżetu państwa

poprawa wzrost eksp

Zmniejszenie spadek cen koniunktury zmniejszenie

Podaży pieniądza importu

PKB = C + I + G + ExN →dotyczy „górnej” drogi

8

---