Ibsen - Dom Lalki (Nora)
Dom lalki jest jednym z najbardziej znanych dramatów norweskiego dramatopisarza Henryka Ibsena. Premiera sztuki odbyła się w Kopenhadze, 21 grudnia 1879 roku i odniosła ogromny sukces. W ciągu dwóch miesięcy sztuka została wystawiona we wszystkich najważniejszych teatrach skandynawskich, zawsze przy pełnej publiczności. Bohaterką dramatu jest Nora Helmer, kobieta szczęśliwa i spełniona. Jej mąż Torvald jest prawnikiem, mężczyzną przystojnym i zdolnym. Otwiera się przed nim droga kariery w bankowości, bowiem niedługo ma objąć stanowisko dyrektora Banku Akcyjnego. Małżeństwo ma trójkę zdrowych, ładnych dzieci. Ale szczęście Nory nie jest pełne, bowiem nie zawsze wszystko układało się tak pomyślnie. Kiedyś Torvald poważnie zachorował, a leczenie było kosztowne. Potrzebne były pieniądze na leczenie na południu, w ciepłym klimacie. Nora postanowiła ratować męża. Pożyczyła pieniądze od jego kolegi ze studiów Krogstada. Sfałszowała podpis umierającego ojca, jako gwarancję spłaty. Nora skrzętnie wywiązywała się z zobowiązania , oszczędzała na wydatkach domowych, podejmowała się drobnych prac. Krogstad nie żądał natychmiastowego uregulowania długu, powodziło mu się dobrze, pracował w banku razem z Torvaldem. Ale sprawy się komplikują. Dawna przyjaciółka Nory pani Linde błaga Norę, aby jej mąż załatwił jej pracę w Banku. Okazuje się to możliwe, ale wtedy pracę straci Krogstadt. Mężczyzna jest zrozpaczony. W desperacji grozi Norze, że jeśli utraci stanowisko, powie o wszystkim jej mężowi. Nora ufa mężowi, pragnie oszczędzić mu zmartwień, ale wierzy, że ją zrozumie i wybaczy fałszerstwo podpisu, weźmie to na siebie. Jakże się myli. Gdy Torvald o wszystkim się dowiaduje jest wściekły, nie ma zamiaru jej chronić, pomóc wyjść z trudnej sytuacji. Tymczasem Krogstadt wycofuje pogróżki, robi to na prośbę pani Linde, jego dawnej kochanki. Czy w małżeństwie Nory znów zapanuje miłość? Przecież już nic im nie grozi. Nie jest to takie proste, bowiem Nora widzi, że jej małżeństwo nie jest takie jak myślała. Podejmuje dramatyczny, niełatwy krok. Odchodzi od męża i dzieci. Sztuka miała być wystawiana w Niemczech. W obawie, że zakończenie dramatu może razić tradycyjnych Niemców Ibsen napisał zakończenie alternatywne, w którym Nora podchodzi do drzwi pokoju dzieci, nie jest w stanie ich opuścić, usuwa się w rozpaczy na podłogę, co kończy sztukę. Treść Domu lalki nie jest fikcją. Podobny przypadek zdarzył się, dramaturg go doskonale znał i wykorzystał w swojej sztuce. Nora jest jedną z najbardziej znanych kobiecych postaci z dramatów Ibsena i nie tylko. Jest niewątpliwie ofiarą ówczesnych małżeńskich stosunków majątkowych i brakiem równości praw wśród płci. Na uwagę zasługuje przy tym fakt, że Ibsen to mistrz w kreowaniu postaci kobiecych, którym mężczyźni nie dorównują, choć to nie jest ich winą. To wychowanie sprawiło, że są słabi i małostkowi, natomiast kobiety w trudnych warunkach zahartowały się i stać je na podejmowanie trudnych, czasem kontrowersyjnych wyzwań.