Tabela III: Przykłady defektów steroidogenezy wpływających na rozwój i czynność układu płciowego.
Gen |
OMIM |
Lokalizacja chromosomowa |
Wybrane skutki kliniczne defektu genu |
SRD5A2 |
607306 |
2p23 |
M - rzekomopochwowe spodziectwo kroczowo-mosznowe (OMIM 264600); mikropenis; orientacja seksualna męska; możliwa płodność. Analizuje się znaczenie niskich poziomów enzymu w rakach prostaty; K - wzmożona aktywność aktywność 5α-reduktazy 2 w komórkach ziarnistych (GC; granulosa cells) oraz tekalnych (TC; theca cells) w zespole wielotorbielowatych jajników (PCOS). |
Steroid 5-alpha-reductase 2 |
|
||
SRD5A1 |
184753 |
5p15 |
Izoforma 5α-reduktazy; mniejsza składowa aktywności 5α-reduktazy 2; znaczenie kliniczne w eiopatogenezie łysienia u mężczyzn, trądzika, hirsutyzmu u kobiet. |
Steroid 5-alpha-reductase 1 |
|
||
STAR |
600617 |
8p11.2 |
Wpływ na szybki wzrost syntezy pregnenolonu z cholesterolu; mutacje nonsensowe w przypadkach lipidowego (lipoidowego) przerostu kory nadnerczy (OMIM 201710); najcięższa postać wrodzonego przerostu kory nadnerczy (WPKN; typI); zespół utraty soli; M - poważne wady narządów płciowych; fenotyp z reguły żeński; K - dyskutuje się udział STAR w etiopatogenezie PCOS. |
Steroidogenic acute regulatory protein |
|
||
HSD17B3 |
605573 |
9q22 |
M - obraz kliniczny podobny jak w przypadkach deficytu 5α-reduktazy; do różnic należy obecność ginekomastii i wyższy stosunek androstenedionu do testosteronu, 20-25 x od prawidłowego; rozwijają się jednak struktury narządów płciowych |
17 beta-hydroxysteroid dehydrogenase 3 |
|
||
CYP11A1 |
118485 |
15q23-q24 |
Podobnie jak w pryzpadkach mutacji STAR lipidowy (lipoidowy) przerost kory nadnerczy (OMIM 201710); najcięższa postać wrodzonego przerostu kory nadnerczy (WPKN; typ I); zespół utraty soli; M - poważne wady narządów płciowych; fenotyp z reguły żeński (XY sex reversal). K - prawidłowo leczone mogą miesiączkować; niekiedy PCOS |
Cytochrome P450, family 11; subfamily A, poly-peptide 1; CYP11A; P450SCC; 20,22-desmolase |
|
||
HSD3B2 |
201810 |
1p13.1 |
WPKN typu II; zespół utraty soli (nie musi wystąpić w postaciach lżejszych, niepełnych); M - spodziectwo z kroczowym włącznie, wnętrostwo, wady moszny; K - hirsutyzm, zaburzenia miesiączkowania, udział w etiopatogenezie PCOS. |
3 beta-hydroxysteroid dehydrogenase 2 |
|
||
CYP21A1 |
201910 |
6p21.3 |
95% przypadków WPKN; typ III; najczęstszą zmianą molekularną jest konwersja aktywnego genu w pseudogen CYP21A1P; postaci bez utraty soli i z utratą soli są formami allelicznymi o zróżnicowanej aktywności 21-hydroksylazy; nadciśnienie, nawracająca gorączka, hipoglikemia; K - janiki i wewn. narządy płciowe żeńskie, ale różny stopień maskulinizacji zewn. narządów płciowych (skala Pradera); zarówno u K jak i u M szybki początkowo wzrost, zamknięcie stref wzrostu chrząstek przynasadowych i wzrost ostateczny niski; cechy pubertas praecox |
Cytochrome P450, family 21, subfamily A, polypeptide 2; CYP21B; P450c21 |
|
||
CYP11B1 |
202010 |
8q21 |
WPKN, typ IV; nadciśnienie tętnicze; hiperkaliemia, hiponatriemia; kwasica noworodkówl przyspieszone wzrastanie w okresie wczesnego dzieciństwa; niski wzrost ostateczny; M - pubertas praecox; ginekomastia; K - cechy maskulinizacji zewnętrznych narządów płciowych tylko u części dziewcząt; w części przypadków towarzyszący hiperaldosteronism w wyniku układu chimerycznego CYP11B1/ CYP11B2 i poddaniu CYP11B1 regulacji za pośrednictwem angiotensyny II, |
cytochrome P450, family 11, subfamily B, poly-peptide 1; P450c11, Steroid 11-beta-hydroxylase |
|
||
CYP17A1 |
609300 |
10q24.3 |
Aktywacja 17-α-hydroksylazy oraz 17,20-desmolazy (17,20-liazy); |
Cytochrome P450, family 17, subfamily A, polypeptide 1; CYP17; P450c17; |
|
||
CYP19A1 |
107910 |
15q21.1 |
K - Rzadko występujący defekt prowadzący do wystąpienia cech obojnactwa rzekomego żeńskiego; do maskulinizacji dochodzi w wyniku nadmiaru androgenów C19 nie przetwarzanych do estrogenów; późnym powikłaniem może być pierwotny brak miesiączki i PCOS; M - ginekomastia, przyspieszony wiek kostny, przyspieszone dojrzewanie. |
cytochrome P450, family 19, subfamily A, polypeptide 1; CYP19; P450AROM; Estrogen synthetase |
|
||
DHCR7 |
602858 |
11q12-q13 |
Zespół Smith-Lemli-Opitz (SLOS; OMIM 270400); szereg wad rozwojowych, w tym u chłopców także wady rozwojowe narządów płciowych pod postacią wnętrostwa i cech obojnactwa rzekomego męskiego, niekiedy z dwudzielną moszną I spodziectwem kroczowym (u noworodka podejmowana niejednokrotnie decyzja o ustaleniu płci fenotypowej żeńskiej). Możliwa diagnostyka przedurodzeniowa |
7-dehydrocholesterol reductase; Sterol delta-7-reductase |
|
M - mężczyźni (chłopcy); K - kobiety (dziewczęta); WPKN - wrodzony przerost kory nadnerczy