Przedsiębiorczość - charakterystyka
Istnieje wiele definicji przedsiębiorczości.
Wg Petera Druckera przedsiębiorczość jest cechą, sposobem zachowania się przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa, pod którą rozumie się gotowość i zdolność do podejmowania i rozwiązywania w sposób twórczy i nowatorski nowych problemów, umiejętność wykorzystywania pojawiających się szans i okazji oraz elastycznego przystosowywania się do zmieniających się warunków. Przedsiębiorczość może się wyrażać we wszystkich dziedzinach działalności przedsiębiorstwa.
W pojęciu przedsiębiorczości mieści się pojecie ekspansywności tj. stawiania sobie ambitnych zadań, których realizacja prowadzi w krótkim czasie do szybkiego rozwoju i znacznej poprawy sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa. Ekspansywność to silne dążenie do dorównania najlepszym a nawet do prześcignięcia ich.
Wg J.Reykowskiego celem instytucji zbudowanych na zasadach przedsiębiorczości jest przekształcać rzeczywistość, wytwarzać coś nowego, otwierać nowe możliwości, wykraczać poza istniejący stan rzeczy; instytucje przedsiębiorcze nastawione są na działania transgresyjne tzn. takie, które zawierają pierwiastki ekspansji, innowacji, twórczości
Należy jeszcze wspomnieć o innowacjach, które obok ekspansywności uważa się za charakterystyczne cechy nowoczesnego przedsiębiorstwa. Innowacyjność czyli wprowadzanie nowoczesnych zmian może wiązać się ze wszystkimi dziedzinami działalności przedsiębiorstwa, wiąże się d to z ponoszeniem pewnego ryzyka.
Ujawnienie cech przedsiębiorczości wiąże się z wieloma czynnikami jak:
system ekonomiczny kraju (system rynkowy pobudza przedsiębiorczość a system gospodarki scentralizowanej hamuje) i system zarządzania w przedsiębiorstwie
osobiste predyspozycje ludności
wykształcenie pracowników
uwarunkowania kulturowe
Wg C.Kenta przedsiębiorczość jest procesem samoniszczącym; nowe pomysły przyciągają olbrzymie stado imitatorów, którzy nasycają rynek, eliminując wszelkie krótkookresowe zyski. Nowa fala przedsiębiorczego geniuszu zmiata stare produkty i technologie, niszcząc stare rynki i firmy, które je dostarczają. Ten właśnie proces twórczej destrukcji leży u podstaw postępu gospodarki.
Wielu autorów (J.Machaczka) zwraca uwagę, że wysoka przedsiębiorczość w okresie zakładania przedsiębiorstwa i w okresie jego młodości często obniża się w miarę jego starzenia się. Stwierdzono (S.Kwiatkowski, L.Wasilewski), że przedsiębiorstwa młodsze charakteryzują się większą dynamiką procesów innowacyjnych niż starsze. Przedsiębiorstwo starsze, zajęte doskonaleniem swoich struktur i procedur. osłabia zainteresowanie otoczeniem, wykorzystywaniem pojawiających się okazji. Grozi mu mała elastyczność, sformalizowanie i zbiurokratyzowanie. Zarządzający przedsiębiorstwem muszą mieć stałą świadomość tych zagrożeń, skazujących je na niebezpieczeństwo zagłady w walce konkurencyjnej.
Z definicją przedsiębiorczości wiąże się osoba przedsiębiorcy
wg A.Smitha przedsiębiorcę cechuje przede wszystkim umiejętność oszczędzania i mobilizowania kapitału
wg J.B.Saya przedsiębiorca umiejętnie łączy czynniki produkcji przenosząc zasoby ekonomiczne z obszaru niższej do obszaru wyższej efektywności.
wg J.Schumpetera przedsiębiorca dynamizuje gospodarkę przez ciągłe wprowadzanie innowacji, które są siłą napędową poruszającą mechanizm gospodarczy.
Przedsiębiorca stoi przed przedsiębiorstwem. Kierując się motywem zysku (zakłada je angażując swoje lub powierzone środki) prowadzi je podejmując decyzje w warunkach niepewności a także poznosi ryzyko ekonomiczne. Przedsiębiorca to kluczowa postać w przedsiębiorstwie, bo jest on głównym czynnikiem sprawczym (bez niego nic się nie dzieje) i motorem postępu ekonomicznego.
wg Schumpetera funkcja przedsiębiorcy polega na reformowaniu lub rewolucjonizowaniu wzorca produkcji poprzez wykorzystanie nowych pomysłów lub nie rozpoznanej dotąd technicznej możliwości produkcji nowego towaru albo wytwarzania znanego towaru za pomocą nowych metod, przez udostępnienie nowych źródeł produkcji lub nowych rynków zbytu.
wg J.Lisaka (okres przedwojenny) przedsiębiorca powinien wyczuwać, odkrywać i pobudzać potrzeby ludzkie, stawiać do dyspozycji nowe środki zaspokojenia starych potrzeb, powinien być pionierem i zdobywcą łączącym ryzyko z ostrożnością we właściwym stosunku, powinien być dobrym organizatorem, który potrafi pozyskać właściwych ludzi oraz zapewnić sobie potrzebne i odpowiednie środki materialne; całością powinien kierować tak, aby generować finansową nadwyżkę.
wg C.A.Kenta przedsiębiorcy spełniają pięć funkcji:
wprowadzają nowe produkty na rynek
tworzą nowe rynki, które poprzednio nie istniały
odkrywają nowe zasoby albo nowe sposoby rozszerzania podaży istniejących zasobów
mogą odkrywać i rozwijać nowe technologie
mogą reorganizować istniejące przedsiębiorstwa w nowy twórczy sposób
wg H.Bienioka cechy przedsiębiorcy to:
silna potrzeba osiągnięć
wytrwałość i determinacja
potrzeba autonomii (niezależności)
umiarkowana skłonność do ryzyka
zaufanie do własnych zdolności kontrolowania zdarzeń, zorientowanie na różne okazje
umiejętność pryzmowania porażki i wyciągania z niej wniosków
optymizm życiowy i entuzjazm pracy
kreatywność i innowacyjność
zdolności przywódcze
Funkcję zbiorowego przedsiębiorcy pełnią menedżerowie, będący często członkami zarządu firmy. określa się ich jako przedsiębiorców nowego typu, upełnomocnionych do zarządzania przedsiębiorstwem przez jego właścicieli
Wg Ricky Gryffina przedsiębiorczość jest procesem organizowania, prowadzenia działalności gospodarczej oraz podejmowania związanego z nią ryzyka. Przedsiębiorcą jest ktoś, kto podejmuje działania określone mianem przedsiębiorczości. Tak więc właściciel przedsiębiorstwa, który zatrudnia zawodowego menedżera do jego prowadzenia, sam zaś oddaje się innym zainteresowaniom, nie jest przedsiębiorcą. Mimo, że podejmuje ryzyko związane z danym przedsięwzięciem, nie uczestniczy aktywnie w jego organizowaniu i prowadzeniu. Podobnie też nie jest przedsiębiorcą zawodowy menedżer, którego praca polega na prowadzeniu czyjegoś przedsiębiorstwa. Może on je organizować i prowadzić, ale nie ponosi osobistej odpowiedzialności za jego sukces lub porażkę.
Przedsiębiorczość oznacza uruchomienie przedsięwzięcia gospodarczego i wykonanie aktywnej roli w jego zarządzaniu