1. Przedsiębiorczość wg Saya, Knighta, Kirznera, Schumpetera

J.B. Say jako pierwszy zdefiniował przedsiębiorczość, określając ją jako takie zachowanie przedsiębiorcy, które przenosi zasoby eko­nomiczne z obszaru o niższej do obszaru o wyższej wydajności, zwiększając ich wykorzystanie oraz zysk. Przedsiębiorca jest więc organizatorem czynników produkcji.

Według Knighta należy odróżnić ryzyko i niepewność. Różnią się one tym, że poziom ryzyka można określić miarą prawdopodobieństwa i można je ubez­pieczyć, natomiast w przypadku niepewności prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń jest nieznane i nie można jej ubezpieczyć. Możliwe do ubezpieczenia ryzyko, np. od pożaru, nie stanowi źródła zysku dla przedsiębiorcy, lecz zysk powstaje wówczas, gdy zostają podjęte działania obarczone niepewnością. Niepewność wynika z faktu, że nie jest możliwe skompletowanie całej wiedzy.

Knight dzieli osoby zaangażowane w działalność gospodarczą na ekonomi­stów i przedsiębiorców. Ekonomista czuje się sfrustrowany i ograniczo­ny niepewnością i niekompletną wiedzą, przedsiębiorca zaś czuje się wyzwolo­ny, wyposażony w możliwość wzięcia odpowiedzialności i kreacji nowej orga­nizacji.

Cechami przedsiębiorcy według Knighta są:

- podejmowanie decyzji o efektywnym sposobie realizacji celu.

- wybór celu do realizacji.

- krytyczny osąd w obliczu radykalnej niepewności, która niweluje racjonalność ekonomiczną.

- działalność biznesowa przedsiębiorcy bardziej przypomina grę niż skalkulo­wane godzenie środków i efektów.

Wg Schumpetera przedsiębiorcami są ludzie repre­zentujący wyjątkową indywidualność, podejmujący ryzyko i wprowadzający do gospodarki innowacyjne produkty i nowe technologie. Wpro­wadzają oni do gospodarki innowacje, które w przypadku powodzenia są masowo powielane przez innych, przez co nowa technologia rozprzestrze­nia się.

Innowacje stanowią źródło zysku. Przyjmują pięć różnych form:

- nowe technologie produkcyjne,

- zastąpienie czynników produkcji innymi, czyli zastosowanie nowych źródeł podaży surowców czy półfabrykantów

- nowe rynki zbytu.

• wprowadzenie nowego produktu lub produktu o nowej jakości,

• wprowadzenie nowej organizacji do przemysłu, np. poprzez stworzenie mono­polu lub też złamanie pozycji monopolistycznej.

Kirzner widzi przedsiębiorczość jako indywidualne odkrywanie informacji czy okazji. Okazje nie istnieją w sposób obiektywny, lecz najpierw muszą być dostrzeżone i zinterpretowane jako okazje dzięki „wyczuleniu przed­siębiorcy"

Możliwości rynkowe jednak nie są kreowane przez przedsiębiorców, lecz istnieją głównie dlatego, iż osoby, które nie są przedsiębiorcami, nieefektywnie alokują swoje zasoby.

Każdy rynek cechuje się możliwościami, które wynikają z wcześniejszych pomyłek, mających swój wyraz w nadwyżkach czy niedoborach rynkowych lub w złej alokacji zasobów. Pomyłki przedsiębiorców oznaczają, że źle odczytali sytuację rynkową.

2. Przedsiębiorczość indywidualna i korporacyjna

Przedsiębiorczość indywidualna zwią­zana jest z osobą, która kreuje nową organizację, natomiast przedsiębiorczość korporacyjna ma miejsce w ramach dużych organizacji, a polega na rozwoju relatywnie małych i niezależnych jednostek organizacyjnych w ramach firmy, które kreują, testują, poprawiają lub/i wprowadzają innowacje do usług, tech­nologii czy metod organizacji . Korporacje przedsiębiorcze tym różnią się od tradycyjnych, że podejmowanie w nich decyzji jest bardziej party­cypacyjne i w większym stopniu oparte na wyspecjalizowanym personelu, na­tomiast menedżerowie nie są karani w przypadku niepowodzenia ryzykownego projektu, co skłania ich do częstszego podejmowania ryzyka .

3. Wzorce przedsiębiorczości

Wyróżnia się cztery wzorce przedsiębiorczości:

Przedsiębiorczość żywiołową charakteryzuje wysoki stopień ryzyka, związany z dążeniem do osiągnięcia sukcesu i zysku. Przedsiębiorczość ewolucyjna wskazuje, że każdy pracownik może stać się przedsiębiorcą pod warunkiem rozwoju i profesjonalizacji swoich umiejętno­ści zawodowych oraz przekraczania kolejnych szczebli kariery zawodowej. Przedsiębiorczość etyczna jest powiązana z religią i filozofią, głównie prote­stancką, gdzie pracę traktuje się jako formę modlitwy, a wzrost stanu posiadania jako znak łaski bożej. Przedsiębiorczość systemowa jest charakterystyczna dla rozwiniętych gospodarek rynkowych, gdzie państwo przejmuje rolę promotora przedsiębiorczości, zgodnie z kształto­waniem filozofii społeczeństwa przedsiębiorczego jako kolejnej fazy rozwoju postindustrialnego. Promowanie przedsiębiorczości przyjmuje głównie formę wspomagania idei smali businessu.

4. Kapitał ludzki - rodzaje i istota

Wielkość produkcji w gospodarce jest uzależniona od nakładów 3 czynników produkcji: kapitału finansowego, efektywnej pracy i kapitału ludzkiego.

Rozumiejąc zdolności przedsiębiorcze jako element kapitału ludzkiego,
można doszukiwać się wpływu przedsiębiorczości na wzrost gospodarczy. „. _

Wyróżnia się trzy rodzaje kapitału ludzkiego, interpretowanego jako indy­widualna wiedza i zdolności, pozwalające na zmianę sposobu postępowania i wzrost gospodarczy. Pierwszym rodzajem jest kapitał ludzki specyficzny dla danej firmy, który obejmuje umiejętności i wiedzę wartościową tylko w ramach określonego przedsiębiorstwa. Drugim rodzajem jest kapitał ludzki specyficzny dla przemysłu, a obejmujący wiedzę wynikającą z doświadczeń danego przemysłu. Wreszcie trzecim rodzajem jest kapitał ludzki specyficzny dla osoby indy­widualnej, odpowiadający wiedzy, którą można wykorzystać w szerokiej liczbie firm i różnych gałęziach przemysłu. Kapitał ludzki specyficzny dla danej osoby zawiera w sobie ogólne doświadczenie menedżerskie, doświadczenie przedsię­biorcze, edukację ekonomiczną i szkolenia zawodowe, wiek danej osoby oraz dochody gospodarstwa domowego. Zatem w takim ujęciu przedsiębiorczość jest jednym z elementów kapitału ludzkiego specyficz­nego dla osoby indywidualnej.

5. Wpływ przedsiębiorców na rozwój gospodarczy wg Schumpetera

Schumpeter w charakterze działalności przedsiębiorców wi­dział przyczynę nierównomiernego rozwoju gospodarczego, cechującego się na­przemiennym występowaniem faz prosperity i kryzysu. Istota występowania cykli koniunkturalnych polega bowiem na tym, że nowe przedsiębiorstwa nie powstają równomiernie w czasie zgodnie z zasadą prawdopodobieństwa, co spo­wodowałoby dość płynne włączenie się ich do gospodarki. Nowe firmy powstają w pewnych okresach masowo. Wynika to z tego, że tylko niektóre osoby mają zdolności przedsiębiorcze, dzięki którym są w stanie wprowadzić innowacje, pokonując określone trudności rynkowe i uzyskując dzięki temu czysty zysk. Powodzenie przedsiębiorców zachęca kolejne firmy do naśladownictwa, a ich sukces po raz kolejny powoduje wzrost liczby naśladowców, dzięki czemu gos­podarka wchodzi w okres prosperity. Do gospodarki włączają się masowo nowe firmy tak długo, dopóki nic dojdzie do zaniku zysku (spadek cen spowodowany konkurencją- wzrostem podaży). Po tym momencie nastę­puje depresja, uważana przez Schumpetera za normalny proces wchłaniania przedsiębiorstw do gospodarki lub ich likwidowania. Jednak sytuacja ta nie do­tyczy przedsiębiorców, gdyż w okresie depresji wprowadzają oni kolejne inno­wacje rynkowe, dając ponowny impuls do wzrostu.

6. Rola naśladowców przedsiębiorców w modelu Schmitza

W modelu Schmitza aktyw­ność przedsiębiorcza stanowi kluczową determinantę wzrostu gospodarczego. Podkreśla on znaczenie naśladowców dla transformowania, wprowadzania i roz­powszechniania technologii, a co za tym idzie dla promowania wzrostu. Model ten zakłada, że istnieje wiele gałęzi przemysłu, które wprawdzie produkują te same dobra konsumpcyjne, ale używają różnej technologii. Przedsiębiorcy kreują nową wiedzą poprzez działanie, uczą się przez naśladowanie i rozprzestrzenianie technologii, a nie przez sam proces produkcyjny. Zatem nowa wiedza zależy zarówno od zasobu wiedzy w danej gałęzi przemysłu i liczby naśladowców, jak również od przepływu wiedzy z jednego przemysłu do drugiego. W tym modelu rolą przed­siębiorcy jest nie tyle tworzenie nowej wiedzy czy innowacji, lecz ich rozprze­strzenianie.

7. Model Baumola: rola przedsiębiorców w gospodarce

Zakłada, że przedsiębiorstwa wcale nie są auto­matycznie nastawione na innowacje, lecz tylko na zysk. To powoduje, że ak­tywność przedsiębiorcza może być lokowana pomiędzy działalność produktyw­ną, nieproduktywną i destruktywną. W ramach działalności produktywnej przed­siębiorczość przynosi wkład produkcyjny dla społeczeństwa w postaci np. inno­wacji, aktywność nieproduktywna związana jest z poszukiwaniem renty, a ak­tywność destruktywna ze zorganizowaną przestępczością. W tym ujęciu podaż przed­siębiorczości jest mniej więcej stała w danym społeczeństwie, ale zmienia się struktura gospodarki i zasady postępowania, a aktywność przedsiębiorcza dosto­sowuje się do bieżących reguł ekonomii poprzez swoją alokacją w aktywność produktywną, nieproduktywną czy destruktywną. Zatem aktyw­ność przedsiębiorcza dostosowuje się do zewnętrznych reguł gospodarowania.

8. Przedsiębiorczość innowacyjna i venture

Przedsiębiorczość venture - przejawia się w tworzeniu nowych przedsięwziąć, a co za tym idzie nowych firm. Przedsiębiorczość innowacyjna, polega na wprowadzaniu innowacji do istniejących firm.

Przedsiębiorczość przejawiająca się w tworzeniu nowych firm wpływa w sposób wprost proporcjonalny na wzrost gospodarczy, mierzony stopą wzrostu PKB, czyli wzrost liczby nowych przed­sięwzięć przyczynia się do wzrostu gospodarczego. Natomiast powiązania przedsiębiorczości innowacyjnej ze wzrostem gospodarczym nie są jednoznacz­ne. Może wynikać to z konieczności poniesienia wysokich nakładów finansowych na wprowadzenie innowacji, przez co zdarza się, że no­wa technologia jest droższa w użytkowaniu.

9. Przedsiębiorca w mikroekonomii

Z mikroekonomicznego punktu widzenia przedsiębiorca łączy w sobie cechy konsumenta i przedsiębiorstwa. Z jednej strony można uznać, że przedsiębiorca jest specyficznym rodzajem konsumenta- który posiadane przez siebie zasoby finansowe i ludzkie przezna­cza na założenie przedsiębiorstwa zamiast zaoferować je na rynku czynni­ków produkcji. Z drugiej strony można sądzić, że przedsiębiorca jest najważ­niejszym podmiotem w założonym i prowadzonym przez siebie przedsiębior­stwie. Perspektywa przedsiębiorczości bazująca na zasobach sugeruje, że wła­ściciele firm są kluczowym zasobem organizacji, zatem kapitał ludzki przedsiębiorców jest czynnikiem decydującym o sytu­acji firmy.

Przedsiębiorcy więc z jednej strony stanowią czynnik produkcji, z drugiej natomiast są pod­miotami, które decydują o alokacji pozostałych czynników produkcji.

10. Przedsiębiorca Liebensteina

W teorii konkurencji ze znanymi cenami czynników produkcji i produktów, a co za tym idzie określoną relacją między nakładami a efektami, nie ma miejsca dla aktywności przedsiębiorców. Jednakże, jak wskazuje Leibenstein, istnieją przynajmniej trzy główne powody, dla których w rzeczywistości nie występuje jedna zależność między nakładami a wynikami, a w konsekwencji powstaje miejsce dla aktywności przedsiębiorców;

• kontrakty na pracę nie są pełne,

• funkcja produkcji nie jest całkowicie wyspecyfikowana czy znana,

• nie wszystkie czynniki produkcji są rynkowe, np. typ zarządzania, wiedza rynkowa.

Jak dalej argumentuje Leibenstein, przedsiębiorca, którego aktywność stanowi zasób produkcji, powinien posiadać przynajmniej niektóre z następują­cych umiejętności:

- poszukiwanie i odkrywanie możliwości rynkowych.

• ocena możliwości rynkowych, |

• zdobycie zasobów finansowych koniecznych dla firmy,

• tworzenie czasowo powiązanych umów,

• branie określonej odpowiedzialności za zarządzanie,

• ponoszenie ryzyka,

• wprowadzanie i odpowiedzialność za system motywacji w firmie,

• poszukiwanie i odkrywanie nowych informacji rynkowych,

• przekształcanie nowych informacji w nowe rynki, produkty czy techniki,

• przewodzenie grupie.

11. Rola przedsiębiorcy wg R. Coase'a

Ronald Coase zauważył, że mechanizm rynkowy, działający poprzez system cen, nie pasuje do aktywności wewnątrz firmy, gdyż to nie mechanizm cenowy decyduje o zacho­waniach wewnątrz firmy, lecz kierownictwo. To przedsiębiorca koordynuje wszystkie zasoby produkcji w firmie, pełniąc dwie role. Pierwszą z nich jest podejmowanie wyborów ekonomicznych o nabyciu i zastosowaniu czynników produkcji, drugą natomiast jest koordynacja produkcji. Możliwa dzięki mecha­nizmowi rynkowemu koordynacja przez ceny pociąga za sobą koszty, np. koszty negocjacji kontraktów(koszty transakcyjne), ustalania cen czy zdobywania informacji. Stąd wewnątrz firmy przedsiębiorca dąży do zredukowania tych kosztów poprzez osobistą koordynację działalności, choć pociąga to za sobą inne koszty, np. związane z przepływem informacji czy monitoringiem.

12. Etapy wchodzenia do przedsiębiorczości

Wyróżnia się pięć etapów wchodzenia do przedsiębiorczości [Deakins, Freel]:

1. Formowanie pomysłów (idei).

2. Rozpoznanie możliwości.

3. Przygotowanie i planowanie przed rozpoczęciem działalności (w tym testo­wanie pilotażowe).

4. Wejście do przedsiębiorczości.

5. Wprowadzanie na rynek i rozwój po wejściu do przedsiębiorczości.

W formowaniu idei najważniejszą rolę odgrywają wcześniejsze doświadczenia zawodowe i pozazawodowe, praca, szkolenia, edukacja. Źródłami pomysłów mogą być zarówno bodźce wewnętrzne (wynikające z osobistych przemyśleń, obserwacji i zainteresowań) jak i zewnętrzne (wynik oddziaływania mikrosocjologicznego w postaci wpływu rodziny czy znajomych, oraz makrosocjologicznego w postaci impulsów, wynikających ze zmian ogólnospołecznych). Niezbędnym czynnikiem formowania się idei jest kreatywność przyszłego przedsiębiorcy, która pozwoli na zaobserwowanie nadarzających się możliwości utworzenia przedsięwzięcia i opracowanie jego koncepcji.

Rozpoznanie możliwości ma określić, czy stworzona idea firmy ma możliwość realnego zaistnienia. Szczególne znaczenie na tym etapie ma postrzeganie zmian otoczenia socjolo­gicznego, ekonomicznego czy technologicznego jako szansy, a nie jako zagrożenia. Ważne jest nastawienie potencjalnego przedsiębiorcy wobec ryzyka i porażki. Powinien rozważyć wszystkie zagrożenia i mimo ryzyka trakto­wać możliwość porażki jako element składowy prowadzenia przedsięwzięć.

Przygotowanie i planowanie obejmuje m.in. takie działania, jak przepro­wadzenie badań rynkowych wśród potencjalnych klientów, zdobycie źródeł finansowania czy szukanie partnera.

Wejście do przedsiębiorczości, wymaga podjęcia kilku kluczowych decyzji. Ważne jest określenie właściwego czasu rozpoczęcia działalności, gdyż zbyt wczesne wprowadzenie produktu czy usługi na rynek może stanowić źródło niepowodze­nia ze względu na brak gotowości społecznej do zaakceptowania nowości, jednak zbyt długie zwlekanie może doprowadzić do tego, że przedsiębiorca zostanie wyprzedzony przez konku­rencję.

Ostatnim etapem tworzenia przedsiębiorstwa jest wprowadzenie firmy na rynek i jej rozwój po wejściu do przedsiębiorczości. Aby ten etap pokonać, należy przezwyciężyć bariery wejścia na rynek, głównie w postaci kosztów wejścia, przyzwyczajenia klientów czy odpowiedzi istniejącej konkurencji. Wejście na rynek może nastąpić poprzez ulepszenie już istniejące­go produktu czy usługi lub też poprzez zaproponowanie nowego. Istotnym ele­mentem tego etapu jest tworzenie sieci powiązań biznesowych z dostawcami i odbiorcami, w tym w szczególności z instytucjami pożyczkowymi.

13. Organizacja przedsiębiorcza

Organizacja przedsiębiorcza charakteryzuje się następującymi właściwo­ściami:

• skłonność do podejmowania ryzyka i eksperymentowania,

• zdolność do samodzielnego działania i innowacji,

• zdolność do identyfikowania i wykorzystywania szans rynkowych wcześniej niż konkurenci,

• tworzenie nowych pojęć i znaczeń.

-gotowość do zmian wewnątrzorganizacyjnych, mających na celu podwyższe­nie efektywności funkcjonowania i rozwoju w wysoce konkurencyjnym oto­czeniu

14. Fazy rozwoju firmy

Wyróżnia się pięć wzorcowych faz rozwoju firmy:

- faza zaistnienia, w czasie której właściciel, będący jednocześnie menedżerem, jest zaangażowany we wszystkie sfery jej działalności,

• faza przetrwania, w czasie której firma musi wypracować sobie podstawową kontrolę systemu finansowego, marketingowego i produkcyjnego,

• faza wczesnego wzrostu, która wymaga pozyskania zasobów potrzebnych do wzrostu, np. pracowników; w czasie trwania tej fazy rozpoczyna się proces formalizacji struktury organizacyjnej firmy,

• faza późnego wzrostu, w czasie której pojawia się potrzeba zatrudnienia profe­sjonalnego menedżera, a kontakty w firmie stają się coraz bardziej sformali­zowane,

• faza stabilizacji, w czasie której właściciel zostaje oddzielony od firmy w sen­sie finansowym i organizacyjnym, a zastępują go wykwalifikowani profesjo­naliści.

W poszczególnych fazach rozwoju przedsiębiorstwa ulegają modyfikacji kompetencje i funkcje, stojące przed przedsiębiorcą. Np. w fazie zało­żenia firmy istotne są cechy związane z jego umiejętnością od­krywania możliwości rynkowych czy innowacyjnością, natomiast w fazach doj­rzałości firmy ważniejsze stają się jego kompetencje związane z zarządzeniem.

15. Podejście osobowościowe i behawioralne do przedsiębiorczości

W ramach podejścia osobowościowego uważa się, że przedsiębiorca jest szczególnym typem osobowościowym, a celem badań przedsiębiorczości jest określenie jego cech. Podejście behawioralne, koncentruje się na procesie kreacji przedsiębiorstwa. W tym ujęciu przedsię­biorca jest częścią procesu tworzenia firm, a ważniejsze jest jego zachowanie niż cechy osobowościowe.

W osobowościowym podejściu do przedsiębiorczości istotną rolę odgrywa szkoła psychologiczna, która w myśleniu o przedsiębiorcy wskazuje na cechy jego osobowości, sprzyjające osiąganiu przez niego sukcesu. Przykładowo, wskazuje się. że przedsiębiorcy mają zdecydowanie wyższą potrzebę osiągnięć, potrzebę autonomii, potrzebę agresji, niezależność, przywództwo i są skłonni pracować dłużej niż pozostali członkowie społeczeństwa. Dodatkowo cechują się większą samokontrolą.

Nurty krytyki:

- niepewność czy dana osoba rodzi się do bycia przedsiębiorcą czy wy­chowuje do tej roli

- trudności w porówny­waniu poszczególnych aspektów osobowości.

- zachowania przedsiębiorcze są lepiej objaśniane przez zmienne łączące spoj­rzenie socjologiczne i psychologiczne.

Ujęcie behawioralne podejmuje analizę zachowania się przedsiębiorcy. Koncentruje się nie na jego cechach lecz na jego zachowaniach. W tym ujęciu typowy przedsiębiorca ma tendencję do sprawdzania swoich rezultatów w krótkim okresie, jest elastyczny w zarządzaniu, lubi wykorzystywać okazje, zajmuje się całością spraw prowadzonej przez siebie firmy, współpracuje w sieci powiązań biznesowych, preferuje zmiany, jest zaintere­sowany innowacjami, preferuje luźne struktury organizacyjne i daje dużo swo­body współpracownikom, podejmuje ryzyko, luźno kontroluje budżet.

Szczególne znaczenie ma zachowanie przedsiębiorcy w czasie tzw. procesu przedsiębiorczego, przez który rozumie się proces tworzenia nowej firmy, który obejmuje transformację od pomysłu na przedsięwzięcie do stworzenia organizacji, przy wykorzystaniu przez przedsiębiorcę posiadanych zasobów. Istotne jest określenie czynników, które umożliwiają dostrzeżenie nowych i efektywnych możliwości rynkowych, kluczowych zadań koniecznych do stwo­rzenia nowej organizacji sukcesu.

Można spotkać poglądy, że podejścia osobowościowe i behawioralne nie powinny być traktowane oddzielnie, gdyż często cechy osobiste są użyteczne w wyjaśnianiu zachowań. Więc osobowość przedsiębiorców decyduje o ich zachowaniu.

16. Cechy przedsiębiorcy

Wskazuje się, że przedsiębiorcy mają zdecydowanie wyższą potrzebę osiągnięć, autonomii, agresji, niezależność, przywództwo i są skłonni pracować dłużej niż inni.

W literaturze panuje zgodność dotycząca sześciu cech charakte­ryzujących przedsiębiorców i wyróżniających ich wśród całego społeczeństwa. do których należą:

• wyższa potrzeba osiągnięć, czyli silna orientacja na osiągnięcia,

• wewnętrzna samokontrola,

• zdolność do podejmowania ryzyka,

• tolerancja dla niejasności, niepewności (nieuporządkowanego życia),

• niezależność,

- upór w pokonywaniu niepowodzeń

Inne cechy (zebrane z całego rozdziału):

- zaufanie do samego siebie, objawiające się w wierze w siebie i swoje zdolno­ści do osiągania celu;

- długotrwałe zaangażowanie

- zdolność do rozwiązywania ciągłych problemów, wynikająca z wysokiego poziomu determinacji i potrzeby pokonania trudności

- brak obawy przez porażką

- podejmowanie inicjatywy

- kreatywność przebojowość

17. Czynniki kulturowe wpływające na przedsiębiorczość

• Religia

• Stereotypy

• Tradycje na danym terenie

• Tolerancyjność

• Środki masowego przekazu

• Rodzina

18. Czynniki polityczno-prawne wpływające na przedsiębiorczość

• Poziom ingerencji rządu w gospodarkę

• Ustrój

• Szkolenia dla bezrobotnych

• Ulgi podatkowe

• Ustawy, rozporządzenia

• Dofinansowania/dotacje

19. Czynniki ekonomiczne wpływające na przedsiębiorczość

• Podatki

• Popyt

• Kurs walut

• PKB

• Dostępność materiałów

• Konkurencja

• Ceny dóbr

• Inflacja

• Nakłady na ubezpieczenia społ.

• Aktywność gospodarcza

• Bezrobocie

• Rynki zbytu

20. Pojęcie przedsiębiorczości

Pojęcie przedsiębiorczości nie jest w przepisach prawa polskiego jasno określone. Jest ono podejmowane natomiast w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W orzeczeniu w sprawie Factortame, ETS stwierdza, że w pojęciu przedsiębiorczości chodzi o samodzielne i rzeczywiste wykonywanie działalności gospodarczej przy pomocy trwałego urządzenia w innym państwie członkowskim na czas nieokreślony.

Przedsiębiorczość jest ściśle związana z prowadzeniem działalności gospodarczej czy też, szerzej rzecz ujmując, z czynnym uczestnictwem w obro­cie gospodarczym. Przez obrót ten należy zaś rozumieć zarówno wymianę dóbr i usług, jak i towarzyszące jej stosunki prawne pomiędzy jej uczestnikami, z których co najmniej jeden zajmuje się tym obrotem w sposób trwały i zawodowy, co oznacza, że świadczenie dóbr i usług innym uczestnikom obrotu gospodarczego jest zasadniczym celem prowadzonej przez niego działalności.

21. Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo

Przedsiębiorcą jest osoba wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Pojęcia przedsiębiorcy — jako podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą — nie należy utożsamiać z pojęciem „przedsiębiorstwo". „Przedsiębiorstwo" nie jest z reguły używane podmiotowo — na oznaczenie prowadzącego działalność gospo­darczą lecz przedmiotowo — jako oznaczenie pewnej masy majątkowej.

Przedsiębiorstwo jest to zorganizowany zespół składników nie­materialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działal­ności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego części (nazwa)

2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materia­łów, towarów i wyrobów,

3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości

4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5. koncesje, licencje i zezwolenia;

6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7. majątkowe prawa autorskie i pokrewne;

8. tajemnice przedsiębiorstwa;

9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospo­darczej.

Zatem o ile przedsiębiorca jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, to przedsiębiorstwo nie jest podmiotem, lecz tylko zespołem składników, za pomocą których działalność tę przedsiębiorca prowadzi.

22. Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych. Zróżnicowanie osób fizycznych

Zdolność prawna jest to zdolność do tego, aby być podmiotem praw i obowiązków. Muszą ją posiadać wszyscy przedsiębiorcy. Posiadają ją jed­nak również inni uczestnicy obrotu gospodarczego — konsumenci, orga­ny administracji państwowej i samorządowej.

Fakt posiadania przez dany podmiot zdolności prawnej nie przesądza ani o tym, czy rze­czywiście ma on jakiekolwiek prawa lub obowiązki. Moż­na ją określić jako zdolność „bierną" — jest to po prostu zdolność do samego „bycia" podmiotem jakichś praw lub obowiązków.

Do tego aby uczestniczyć w obrocie gospodarczym w sposób czyn­ny i świadomy — w szczególności jako przedsiębiorca — nie wystarczy sama zdolność prawna, lecz konieczne jest jeszcze posiadanie zdolności do czynności prawnych.
Zdolność do czynności prawnych oznacza zdolność do tego, aby za pomocą czynności prawnych nabywać prawa i zaciągać zobowią­zania. Pod pojęciem czynności prawnych rozumiemy przy tym takie działania podmiotów prawa, których niezbędną częścią składową jest co najmniej jedno oświadczenie woli podmiotu zmierzające do ustanowie­nia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego — a w rezultacie nabycia, zmiany lub utraty przez ten podmiot określonych praw i obowiązków.

Zróżnicowanie osób fizycznych:

1. osoby fizyczne nieposiadające zdolności do czynności prawnych,

Są to osoby, które nie ukończyły lat 13 oraz osoby fizyczne ubezwłasnowolnione całkowicie, czyli takie, które ukoń­czyły lat 13, ale wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysło­wego albo innych zaburzeń psychicznych, w szczególności pijań­stwa lub narkomanii, nie są w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.

Oświadcze­nia woli w imieniu i na rachunek takiej osoby składają jej przedstawicie­le ustawowi. Czynność prawna dokonana bezpośrednio przez nią jest z mocy prawa nieważna.

Skoro osoby takie nie mogą dokonywać skutecznie czynności prawnych, świadomie nabywać praw i zaciągać zobowiązań, nie mogą również prowadzić w swo­im imieniu i na swój rachunek działalności gospodarczej. Osoby takie nie mogą być zatem przedsiębiorcami.

2. osoby fizyczne posiadające ograniczoną zdolność do czynności praw­nych,

Są to małoletni (osoby przed ukończeniem 18 lat), którzy ukończyli lat13 oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo, czyli takie których stan nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, a jedynie potrzebna jest im pomoc do prowadzenia ich spraw.

Do ważności czynności praw­nej, przez którą osoba taka zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.

Zgody tej nie wymagają:

• czynności prawne, które nie mają po stronie tej osoby charakteru zo­bowiązującego lub rozporządzającego (np. przyjęcie darowizny)^:,

• umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego,

• czynności prawne dotyczące przedmiotów majątkowych, które przedstawiciel ustawowy tej osoby oddal jej do swobodnego użyt­ku.

• zawarcie, zmiana i rozwiązanie umowy o pracę

• możliwość rozporządzania swoim zarobkiem

Osoba taka nie może być przedsiębiorcą działa­jącym w swoim imieniu i na swój rachunek, gdyż do tego potrzebna jest pełna zdolność do czynności prawnych. Może jednak być pełno­mocnikiem innego przedsiębiorcy bądź współuczestniczyć pośred­nio w obrocie gospodarczym jako udziałowiec lub akcjonariusz przedsiębiorcy działającego w formie spółki

3. osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych.

Nabywa się ją z chwilą uzy­skania pełnoletniości (18 lat). Ponadto małoletni uzyskuje pełnoletniość przez zawarcie małżeń­stwa, i nie traci jej nawet w razie jego unieważnienia.

Osoba taka może dokonywać wszelkich takich czynności samodzielnie, nabywa­jąc prawa i zaciągając zobowiązania. Może być zatem samodzielnym przedsiębiorcą prowadząc w swoim imieniu i na swój rachunek działalność gospodarczą lub zawodową.

23. Osoby prawne

W przeciwieństwie do osób fizycznych, istniejących w świecie realnym, osoby prawne są abstrakcyjnymi konstrukcjami prawniczymi powołanymi „do życia" i istniejącymi wyłącznie w oparciu o przepisy obowiązu­jącego prawa, na mocy których zostają one wyposażone w zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Działają zatem w swoim imieniu, na swój rachunek i mogą posiadać majątek, którym odpowiadają za swoje zobowiązania. Osobami prawnymi są: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne.

Powstanie, ustrój i likwidacja osób prawnych a także ich cel i zakres działalności, określają właściwe przepisy, specyficzne dla każdego rodzaju osoby prawnej.

Przedsiębiorcami mogą być te osoby prawne, w przypadku których dopuszczają to dotyczące ich przepisy szczególne.

Organami osoby prawnej są osoby fizyczne, które zgodnie z przepisami określającymi ustrój danej osoby prawnej tworzą i urzeczywistniają jej wolę^. Ich działania uznawane są za działania samej osoby prawnej i wywołują skutki prawne bezpośrednio dla tej osoby.

24. Makro- mały- średni przedsiębiorca

MIKROPRZEDSIĘBIORCA uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

- zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników

- osiągnął roczny obrót netto sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 2mln euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 mln euro

MAŁY PRZEDSIĘBIORCA uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

- zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników

- osiągnął roczny obrót netto sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 10 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 mln euro

SREDNI PRZEDSIĘBIORCA uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

- zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników

- osiągnął roczny obrót netto sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 50 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 mln euro

25. Działalność gospodarcza

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działal­ność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Może być nią praktycznie każdy rodzaj działalności, jeśli charakteryzuje się 3 cechami:

- ma charakter zarobkowy- celem jest osiągnięcie zysku prowadzącemu ją podmiotowi

- jest wykonywana w sposób zorganizowany;

- jest prowadzona w sposób ciągły —prowadzone działania nie są jednorazowe, lecz cechuje je pewna powtarzalność.

Przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosuje się do większości działań zaliczanych do sfery gospodarki rolnej lub leśnej tj. do działalności wytwórczej w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądo­wego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków i świadczenia w gospodarstwach rolnych usług zwią­zanych z pobytem turystów.

26. Zasada swobody przedsiębiorczości.

Podstawę swobody przedsiębiorczości stanowi zakaz ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego państwa członkowskiego na terytorium innego. Zakaz ten obowiązuje także wprowadzenie ograniczeń w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli jednego państwa członkowskiego ustanowionych na terytorium drugiego. Swoboda przedsiębiorczości oznacza zatem prawo każdego obywatela UE do podejmowania i wykonywania działalności prowadzonej an własny rachunek, jak również zakładania i zarządzania przedsiębiorstwami na terenie wszystkich państw członkowskich na warunkach określonych przez ustawodawstwo państwa przyjmującego dla własnych obywateli. Jest to także prawo do tzw. Samo zatrudnienia (wykonywanie wolnego zawodu oraz prawo prowadzenia i założenia przedsiębiorstwa). Swoboda przedsiębiorczości dotyczy też sytuacji, gdy wykonywanie danej działalności gospodarczej ma charakter trans graniczny (podejmowanie lub wykonywanie działalności na terytorium innego państwa członkowskiego niż państw macierzyste podmiotu ją podejmującego).

27. Zasada swobody świadczenia usług.

Zasada swobody świadczenia usług opiera się na postanowieniach, zgodnie z którymi ograniczenia w swobodnym świadczeniu usług są zakazane w odniesieniu do obywateli państw członkowskich mających swoje przedsiębiorstwo w państwie Wspólnoty innym niż państwo odbiorcy świadczenia. Ze swobody świadczenia usług mogą korzystać, na takich samych zasadach, jak obywatele państw członkowskich, również spółki - w szerokim, traktatowym rozumieniu tego pojęcia, założone zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego i mające swoją statutową siedzibę, zarząd lub główne przedsiębiorstwo wewnątrz wspólnoty. Do celów regulacji dotyczącej swobody świadczenia usług prawo wspólnotowe wprowadza własne pojęcie usług - usługami w rozumieniu traktatu są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów, kapitału i osób. Usługę charakteryzują takie cechy jak: trans graniczność, odpłatność, tymczasowość.

28. Zasada swobody przepływu kapitału i towarów.

Swobodny przepływ towarów pomiędzy wszystkimi państwami Wspólnoty jest zapewniony przez: utworzenie na całym obszarze Wspólnoty unii celnej (brakiem jakichkolwiek ceł wewnętrznych w handlu pomiędzy państwami Wspólnoty i zastosowanie jednolitej taryfy celnej w stosunku z państwami trzecimi) oraz zakaz ustanawiania w handlu pomiędzy państwami członkowskimi ograniczeń ilościowych w przywozie i wywozie towarów oraz środków o charakterze równoważnym. Zakazane są również wszelkie ograniczenia w przepływie kapitału między państwami członkowskimi oraz między nimi a państwami trzecimi. Zakazane są również wszelkie ograniczenia w płatnościach między państwami członkowskimi oraz między nimi a państwami trzecimi.

29. Zasada wolności działalności gospodarczej.

Zasada wolności działalności gospodarczej ma rangę zasady konstytucyjnej, gdyż opiera się na przepisach Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, z których wynika, że podstawę ustroju gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej stanowi społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależnić swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa. Z zasady wolności działalności gospodarczej wynika, że:

- każdy podmiot posiadający zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych może podjąć prowadzić działalność gospodarczą, o ile nie zabraniają mu tego przepisy prawa

- każdy może samodzielnie i swobodnie decydować o podjęciu i zakończeniu działalności gospodarczej, przy spełnianiu warunków przewidzianych prawem

- można podjąć działalność gospodarczą w każdej dziedzinie bez konieczności uzyskiwania na to odrębnego zezwolenia

- można samodzielnie i swobodnie decydować o firmie, w granicach przewidzianych prawem.

30. Zasada rejestracji przedsiębiorców.

Zgodnie z zasadą rejestracji przedsiębiorców, przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Do Krajowego rejestru Sądowego może zostać wpisany każdy przedsiębiorca, a obowiązkowo podlegają wpisowi do niego przedsiębiorcy będący osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej. Rejestr ten prowadzony jest przez sądy. Do Ewidencji Działalności Gospodarczej mogą być natomiast wpisani wyłącznie przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi. Ewidencja ta jest prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego np. gminy. Wpis do rejestru (zarówno do KRS, jak i do Ewidencji) ma charakter porządkowy, nie jest koniecznym wymogiem uznania, iż dany podmiot prowadzi faktycznie działalność gospodarczą.

32. Pozostałe zasady działalności gospodarczej:

- zasada wykonywania działalności gosp. na zasadach uczciwej konkurencji - przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.

- zasada spełniania warunków wykonywania działalności określonych przepisami prawa - przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gosp., w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska.

- zasada wykonywania czynności wymagających uprawnień zawodowych przez osobę posiadającą takie uprawnienia - przedsiębiorca jest obowiązany dopilnować, aby czynności w ramach działalności gosp. były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych.

- zasada posługiwania się w obrocie numerem identyfikacji podatkowej - przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców albo Ewidencji jest obowiązany umieszczać w oświadczeniach pisemnych skierowanych w zakresie swojej działalności do oznaczonych osób i organów numer identyfikacji podatkowej oraz posługiwać się tym numerem w obrocie prawnym i gospodarczym.

- zasada zamieszczania informacji w języku polskim - odnośnie towarów wprowadzanych do obrotu na terytorium RP przedsiębiorca obowiązany jest do zamieszczenia na towarze, jego opakowaniu lub instrukcji informacji w języku polskim.

33. Koncesje

Uzyskanie koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

1. Poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych

2. Wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym

3. Wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami oraz energią

4. Ochrona osób i mienia

5. Rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych

6. Przewozów lotniczych

Wprowadzenie innych koncesji z dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny nie może być dokonane wyłącznie przy pomocy ustaw szczególnych, lecz wymaga zmiany ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Ustawa ta wymienia ogólne rodzaje działalności gospodarczej podlegającej koncesjowaniu, natomiast szczegółowy zakres i warunki wykonywania takiej działalności gosp. Określają przepisy ustaw szczególnych dotyczących jej poszczególnych rodzajów.

Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Wydanie koncesji następuje w wyniku postępowania koncesyjnego, będącego szczególnym postępowaniem administracyjnego, prowadzonego przez organ administracji publicznej który jest do tego uprawniony. Jeżeli przepisy odrębnych ustaw nie stanowią inaczej, udzielnie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gosp. wymagających uzyskania koncesji. Jeżeli udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu oraz prowadzenie rejestrów dział. gosp. należy do zadań organów jednostek samorządu terytorialnego to są one wówczas wykonywane jako zadania zlecone przez administrację rządową.

34. Zezwolenia

Poza koncesjami ograniczeniem swobody dział. gosp. może być wymóg uzyskania zezwolenia, zgody lub licencji na wykonywanie pewnych rodzajów dział. w zakresie ustalonych w przepisach ustaw szczególnych , wymienionych w ustawie o swobodzie dział. gosp. Ustawa ta, odmiennie niż w przypadku koncesji, nie zawiera jakichś ogólnych regulacji dotyczących i warunków i procedury uzyskiwania takich zezwoleń. Organy zezwalające, udzielające licencji i zgody oraz wszelkie warunki wykonywania dział. gosp. objętej zezwoleniami, licencjami oraz zgodami określają przepisy wymienionych ustaw szczególnych:

1. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

2. o grach i zakładach wzajemnych

3. o specjalnych strefach ekonomicznych

4. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

5. o przeciwdziałaniu narkomanii

6. prawo o ruchu drogowym

7. prawo bankowe

8. prawo telekomunikacyjne

9. o odpadach

10. o ograniczeniach genetycznie zmodyfikowanych

Takich ustaw jest 28.

35. Regulowana dział. gosp.

Ograniczeniem swobody dział. gosp. jest również działalność regulowana. Za działalność regulowaną ustawa o swobodzie dział. gosp. uznaje taką działalność, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków przewidzianych przepisami prawa zawartych w odrębnych ustawach. Odmienne niż w przypadku dział. wymagającej zezwoleń lub licencji ustawa o swobodzie dział. gosp. nie zawiera nawet wyliczenia ustaw określających dany rodzaj dział. jako dział. regulowaną. O zaliczeniu zatem określonego rodzaju dział. gosp. do dział. regulowanej decydują przepisy odrębnych ustaw. Np. Zawód lekarza, położnej, higienistki, geodety, żegluga morska.

Jeżeli dany rodzaj dział. jest dział. regulowaną i spełnia szczególne warunki określone w ustawie i uzyskał wpis w rejestrze dział. regulowanej może prowadzić taką dział. Wpisu na wniosek przedsiębiorcy dokonuje organ prowadzący rejestr dział. regulowanej po złożeniu przez przedsiębiorcę pisemnego oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej dział. Przedsiębiorca podlegający wpisowi do Ewidencji Działalności Gospodarczej może złożyć wniosek wraz z oświadczeniem również we właściwym organie ewidencyjnym (z reguły w gminie).

Organ prowadzący rejestr dział. regulowanej jest zobowiązany dokonać do niego wpisu przedsiębiorcy w terminie 7 dni od dnia wpływu wniosku. Jeżeli upłynęło 14 dni i organ nie dokonał wpisu możemy rozpocząć dział. po uprzednim zawiadomieniu o tum organu na piśmie.

Odmowa dokonania wpisu następuje na drodze decyzji administracyjnej.

Rejestr dział. regulowanej musi być jawny (każdy ma do niego wgląd)

36. Spółki

37. Procedury rozpoczęcia działalności gospodarczej.

KROK 1 Wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez samorząd gminny

Nie ma nic prostszego. Na otrzymanym w Urzędzie Miasta lub Gminy, w dziale rejestrującym działalność gospodarczą, formularzu wpisujesz niezbędne dane.

Po upływie 14 dni otrzymujesz zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (w trzech egzemplarzach) Twojej Firmy. Od tej pory jesteś przedsiębiorcą.

Opłata za wpis do ewidencji działalności gospodarczej - 100 zł.

Opłata za zmianę we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej - 60 zł.

Osoby fizyczne, na podstawie ustawy Prawo działalności gospodarczej, uzyskują status przedsiębiorcy. Ale z chwilą wpisania ich do Krajowego Rejestru Sądowego otrzymują znacznie silniejsze niż dotychczas umocowania prawne oraz praktyczne zrównanie ich w wielu sprawach ze spółkami prawa handlowego.

Oddziały Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) umiejscowione są przy sądach gospodarczych wchodzących w skład miejscowych sądów rejonowych. W skład KRS wchodzą:

• rejestr przedsiębiorców,

• rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

• rejestr dłużników niewypłacalnych.

---