Rozwój megaspory i gametofitu żeńskiego:-

• zalążki powstają w zalążni ze specjalnej tkanki merystematycznej placenty ( łożyska)-

• tworzący się początkowo zalążek jest kopulastym wypukleniem łożyska;-

• drożały zalążek składa się z ośrodka, 2 osłonek z okienkiem, podstawy zwanej osadką(chalazą) i sznureczka którym jest przymocowany do ściany zalążni;-

• rodzaje zalążków: z. wyprostowany (ortotropowy, okienko i sznureczek znajdują się na przeciwnych biegunach zalążka), z. odwrócony (anatropowy, sznureczek znajduje się tuż obok okienka), z. zgięty(kampylotropowy);-

• w młodym zalążku wszystkie komórki ośrodka są jednakowe ale do czasu; jedna z komórek(niedaleko okienka) staje nieznacznie większa od innych a jej cytoplazma gęstnieje- jest to komórka archespodialna zalążka ( z niej powstanie megasporocyt); -

• megasporocyt dzieli się mejotycznie na 4 liniowo ułożone tetrady, będące megasporami;-

• 3 z nich znajdujące się bliżej okienka zamierają; -

• czwarta(chazalna) megaspora powiększa się i wytwarza gametofit żeński; -

• megaspora nie opuszcza sporofitu ale rozwija się dalej wewnątrz zalążka; gametofit żeński okrytozalążkowych to woreczek zalążkowych;-

• haploidalne jądro megaspory dzieli się mitotycznie i powstają 2 jądra; zostają one rozdzielone wodniczką i wędrują do biegunów komórek; -

• jądra te dzielą się jeszcze 2 razy w wyniku czego na biegunach woreczka mamy po 4 jądra; z każdego bieguna jedno jądro przemieszcza się ku centralnej części woreczka(jądra biegunowe);-

• po cytokinezach na biegunie mikropylarnym woreczka tworzy sie3-komorowy aparat jajowy( składa się z komórki jajowej i 2 komórek zwanych synergidami );-

• na przeciwnym biegunie powstają 3 komórki zwane antypodami; 2 jądra biegunowe+ otaczająca je cytoplazma = duża komórka centralna;-

• dojrzały woreczek zalążkowy składa się z 7 komórek(w tym stadium jest gotowy do zapłodnienia)

Rozwój mikrospor i gametofitu męskiego: -

• mikrosporangium(woreczek pyłkowy znajduje się w główce pręcika; -

• otoczony jest ścianą wytworzoną z kilku warstw komórek;-

• ściana wew. wyłożona jest tkanką wyściełającą- tapetum(bogata w substancje odżywcze);-

• wnętrze woreczka pułkowego wypełnione jest tkanką archespodialna;-

• liczba komórek archesporu powiększa się przez podziały mitotyczne aż staja się one mikrosporocytami;-

• mikospopry przechodzą mejozę na początku której izolują się one od siebie grubymi ścianami z kalozy;-

• wewnątrz kaloszowej osłony z każdego mikrosporocytu powstaje tetrada haploidalnych komórek które rozwijają się w mikrospory;-

• w toku formowania się mikrospor zanika otaczająca je kaloza;-

• stopniowemu zużyciu i zanikowi ulega też tapetum; mikrospory powiększają się i otaczają się podwójną ścianą- cienka jest delikatna, celulozowo-pektynową intyną i gruba, odporna i zbudowaną z sporopoleniny egzynę;-

• gametofit męski zaczyna rozwijać się w mikrosporze która przekształca siew ziarno pyłku; -

• protoplast dzieli Siena dużą kom. wegetatywną i małą kom. generatywna obie stanowią silnie zredukowany gametofit męski);-

• kom. generatywna to komórka plemnikowa( najczęściej powstają z niej 2 kom. plemnikowe);-

• dojrzały woreczek pyłkowy pęka a pyłek wydostaje się i jest przeniesiony np. prze wiatr, owady itp. dostaje się na znamię słupka; -

• znamię wytwarza wydzielinę w której ziarna pyłku pęcznieją;-

• kom. wegetatywna rośnie i wysuwa się przez otworek w egzynie na zewnątrz jako łagiewka i wnika do szyjki słupka; -

• łagiewka rosnąc kieruje się ku zalążni a następnie ku zalążka; na 1 znamieniu może kiełkować wiele ziaren pyłku;-

• łagiewka wnika do zalążka najczęściej prze okienko a potem prze ośrodek do jednej z synergid;-

• w synergidzie zostaje uwolniona zawartość wierzchołkowej części łagiewki z 2 kom. plemnikowych; -

• jedna idzie do kom. jajowej a druga do kom. centralnej woreczka zalążkowego.

Podwójne zapłodnienie:

• I kom. plemnikowa(n) + kom. jajowa(n)= zygota(2n);-

• II kom. plemnikowa(n) + kom. centralna(2n) = kom. macierzysta bielma;-

• zewnętrznym objawem że w zalążku nastąpiło zapłodnienie jest więdnięcie znamienia, szyjki słupka , pręcików a często także opadanie płatków korony; -

• po podwójnym zapłodnieniu zygota rozwija siew zarodek rośliny a kom. bielmowa wytwarza bielmo, osłonki zalążka rozwijają się w łupinę nasienna co razem daje nasienie.

Apomiksja:

• najbardziej charakterystycznym zjawiskiem apomiksji jest rozmnażanie połączone z wytworzeniem nasion oraz z udziałem komórek tkanek normalnie związany z rozmnażaniem płciowym, ale bez mejozy i zapłodnienia;-

• apomiksja nie różni siew zasadzie od rozmnażania wegetatywnego; apomiktyczny zarodek powstaje zawsze w zalążku; zarodek w takim woreczku może rozwinąć się z nie zapłodnionej komórki jajowej ,ale także z innej komórki gametofitu np. synergid;-

• w niektórych przypadkach apomiksji zapylenie, choć bez zapłodnienia kom. jajowej jest czynnikiem pobudzającym lub nawet niezbędnym dla rozwoju nasion

Partenokarpia:

• jest to zjawisko otrzymania owoców bez zapłodnienia i rozwoju nasion; u niektórych roślin partenokarpia zachodzi bez zapylenia(np. banan);-

• u innych samo zapylenie bez następującego zapłodnienia wystarczy do pobudzenia rozwoju owocni(np. ananas);

Rodzaje owoców:

łuszczyna- to owoc suchy, pękający dwiema klapkami od nasady do wierzchołka pozostawiając obramowanie z przegrodą fałszywą , dwukomorowy, wielonasienny, synkarpiczny;-

mieszek- to owoc suchy, powstały z zalążni jednoowocolistkowej, jednokomorowy, nasienny, pękający wzdłuż szwu brzusznego( w miejscu zrośnięcia się owocolistków);-

torebka- to owoc suchy, powstały z zrośnięcia 2 lub więcej owocolistków, jedno lub wielokomorowy, ale zawsze wielonasienny i pękający w różny sposób: ząbkami pod znamieniem( np. u maku), ząbkami na wierzchołku( u rodziny goździkowatych), w miejscy zrośnięcia się owocolistków(np. len, bawełna), środkiem owocolistka(np. u kosaćca), odpadającym wieczkiem(np. u kurzyśladu);-

strąk- to owoc powstały z zalążni zbudowanej z 1 owocolistka, jednokomorowy, wielonasienny, pękający wzdłuż szwu brzusznego i grzbietowego( rodzina motylkowatych);-

niełupka- to owoc suchy, niepękający, powstały z zalążni zbudowanej z 2 owocolistków, ale jednonasienny w którym łupina nasienna nie zrasta się z owocnią;-

orzechy- to owoce suche, niepękające, o owocni zdrewniałej, powstałe z zalążni zbudowanej z 1 lub więcej owocolistków , jednonasienne, których łupina nie zrasta się z owocnią, często obrośnięta kupulą;-

ziarniak- to owoc suchy, niepękający, powstaje z zbudowanej z 2 owocolistków w których łupina nasienna zrasta się z owocnią i tworzy tzw. okrywę owocowonasienną( dla rodziny traw charak.);-

pestkowiec- to owoc pojedynczy, soczysty, powstaje z zalążni zbudowanej z 1 owocolistka którego owocnia wykształcona jest w postaci 3 warstw: zewnętrzna - skórki(egzokarp), środkowa- zawiera miękisz(mezokarp) i wewnętrzna- pestka (endokarp) i zbudowana z sklerenchymy(charak. dla rodziny śliwkowych np. wiśnia, czereśnia, migdał, oraz oliwki z rodziny oliwkowatych);-

jagoda- to owoc pojedynczy, soczysty, powstaje z zalążni zbudowanej z 2 lub więcej owocolistków, wielokomorowy, wielonasienny, w jagodzie zewn. część tworzy skórka zaś pozostała część owocni powstaje w wyniku rozrośnięcia sześciany zalążni lub łożyska;-

rozłupina- to owoc wielonasienny, rozpadający się przy dojrzewaniu na suche niepękające owocki zwane rozłupkami odpowiadające poszczególnym owocolistkom zawierające po 1 nasieniu( np. marchew, kminek);-

o. wielopestkowcowy- to owco w którym z poszczególnych zalążni wielosłupkowego kwiatu powstają drobne pestkowce, które zrastają się mięsistymi częściami owocni i osadzone są na jednej wspólnej osi , powstałej z dna kwiatowego( np. malina);-

o. wieloorzeszkowy - to owoc w którym liczne zalążnie kwiatu przekształcają siew drobne orzeszki osadzone pojedynczo na silnie rozwiniętym, mięsistym i soczystym, wypukłym dnie kwiatowym( np. truskawka);-

jagodostan- to owocostan złożony z mięsistej osi i jagód poprzetykanych mięsistymi przysadkami( np. ananas); -

owocostan pestkowcowy złożony jest z mięsistej, zgrubiałej osi kwiatostanu i uwięzionych w jej wgłębieniu licznych , drobnych pestkowców( np. figa);-

owocostan orzeszkowy- złożony jest z licznych orzeszków, rozwijających się z poszczególnych kwiatów kwiatostanu i połączonych przez mięsiste człony okwiatów.

Rodzaje nasion:

n.bielmowe- w tego typu nasionach funkcję odżywczą dla zarodka spełnia bielmo ;-

n.obielmowe - w tego typu nasionach funkcję odżywczą często oprócz bielma lub zamiast niego pełni zachowany ośrodek; -

n.bezbielmowe- w tego typu nasionach bielmo zostaje prawie całkowicie zużyte w trakcie rozwoju zarodka, który wtedy wykształca duże, grube liścienie, służące jako organy spichrzowe i zbudowane głównie z miękiszu spichrzowego. Delikatna warstewka otaczająca zarodek stanowi wtedy całą pozostałość po bielmie;-

n.skrobiowe, oleiste i białkowe- z zależności od tego jaki rodzaj materiału pokarmowego i w jakiej postaci jest zgromadzony w tkance spichrzowej wyróżniamy takie oto rodzaje nasion wymienionych wcześniej.

Zalążek-żeński organ rozmnażania charakterystyczny dla roślin nagonasiennych. Powstaje z tkanki twórczej.

Haustorium(zarodek)-zawiązek nowej rośliny u kwiatowych zlokalizowany w nasieniu, wykształca się z zapłodnionej komórki jajowej.

Bielmo-powstaje w skutek podziału zygoty triploidalnej, zużywane do rozwoju zarodka, zanika po około 3 tygodniach od zapłodnienia

Pylnik-element pręcika kwiatu u okrytozalążkowych. W każdym pręciku są 2 pylniki, w pylniku komora pyłkowa wytwarzająca ziarna pyłku.

Gametofit- haploidalne stadium przemiany pokoleń roślin lądowych.

Zalążnia-rozszerzona, dolna część słupka kwiatowego. Powstaje w wyniku zrośnięcia jednego lub więcej owocolistków, może być jednokomorowa lub wielokomorowa. Zawiera jeden lub zazwyczaj wiele zalążków. Bierze udział w tworzeniu owocu. Ze ściany zalążni powstaje owocnia owocu.

Mikrospora- mniejszy zarodnik powstający w mikrosporangium u roślin różnozarodnikowych. Z mikrospor rozwija się gametofit męski. U roślin nasiennych mikrospory wraz z rozwijającym się gametofitem nazywają się ziarnami pyłku.

Aparat jajowy -występuje głównie na biegunie mikropylarnym woreczka zalążkowego. Składa się z komórki jajowej i dwóch synergid. U roślin okrytozalążkowych odpowiednik rodni.

---