BRADSOT- gastromycosis ovis, młodych owiec o dobrej kondycji, cechuje się zapaleniem trawieńca i nagłym zejściem śmiertelnym, E: Cl. Septicum G+, smukły, owalne przetrwalniki, w postaci dwoinki toksyny: alfa, delta- hemolityczna, beta- dezoksyrybonukleaza gamma- hialuronidaza Przyczyny: zmrozona karma-niestrawność- przejsci f. Zarodnikujacej w F wegetatywna- namnożenie bakt- toksyny O: osłabienie, odstawanie od stada, bolesny brzuch, krwawienia, obrzęk głowy, wzdecia AP: krwotoczne zap trawieńca, jelit, obrzeki podskórne, bordowe miesnie, płyn w jamach ciała, krwawe wysieki, ukł pok zgazowanyZ: penicylina i surowica anty diplokokowa, izolacja sztuk chorych, higiena owczarni, wykrywanie zapaleń wymienia, dobra kondycja matek, Szczepienia - inaktywowane zawierające hodowle Dipl septicum. 2X co 2 tygodnie
DYZENTERIA JAGNIĄT- ma przebieg ostry lub przewlekły, , owce od 1-5 dni, sporadycznie u starszych, E: Cl. Perfingens typ B, okazjonalnie typ A i C, choruja młode silne osobniki, Cl. Perfingens typ B G+, duza, beztlenowa laseczka, wskazuje własciwości latentne i wywołuje martwice, P: zakazenie przez przewód pokarmowy, żródło- kał, ściułka, ziemia, spożyte przez jagnie mleko powoduje rozdecie żoładka, obniżenie kwasowości, atonie jelit, dobre warunki dla bakteri, namnażaja się i produkuja egzotoksyny wchłaniaja się do bł sluzowej powodując martwice, owrzodzenie i uszkodzenie n. krwionosnych- biegunka- kał + krew. Choroba enzootyczna, wyst pod koniec wykotów, nie przenosi się z stada na stado, upadki bez interwencji 80%, O: inkubacja kilka godzin, brak checi do ssania, osowiałośc, wygiety grzbiet, biegunka, kał płynny najpierw żółty, potem krwawy, temp 41, osłabienie apatie, An leżą AP: żołądek wypełniony scietym mlekiem, nieżytowe zap bł sluzowej, wybroczyny i owrzodzenia, niekiedy perforujace ściane jelit, wysiekowe zapalenie otrzewnej, martwicze zmiany w okreznicy,treść jelit płynna, cuchnąca żółto szara, wezły powiekszone, wybroczyny w nasierdziu, obrzęk płuc. R: obraz kliniczny, przebieg, badania laboratoryjne: w. chłonnych, wycinków jelit, nerki, watroba, treść jelit, RR: enterotoksemia wywołana Cl. Perfingens typ D, E. Coli, salmonella, listerioze L: sulfonamidy, tetracykliny, wskazane jest podanie surowicy anty Cl perfingens B, Z: raz do roku dezynfekcja owczarni, 2% formalina, w 14 dni przed porodem szczepienie inaktywowana szczepionka.
LISTERIOZA- przebieg posocznicowy, ( jagnieta), obj ze strony OUN ( osobniki stare) powoduje ronienia, E: Listeria monocytogenes- G+, mała pałeczka, ma rzęski, brak otoczki i przetrwalników, warunkowo chorobotwórcza, u owiec zazwyczaj typ I sporadycznie IV, oporna na warunki środowiska długo żyje w ziemi, paszy. P: obniżona odporność- błędy żywieniowe, inwazje pasożytów, niedobory, - infekcja wewn lub zewnętrzna ( per os, lub przez nos) szerzy się droga chłonki, krwi, nerwów, choruja osobniki najsłabsze, choroba wystepuje wiosna, O: P. POSOCZNICOWA- jagnięta kilkutygodniowe, spadek apetytu, osowiałość, wzrost temp, kończy się śmiercią. NERWOWA_ wywołuje serotyp I i IV, j.w + krwotoczne zapalenie spojówek, zgrzytanie zębami, porażenia małżowin usznych, osowiałość, obniżenie reaktywności, ruchy kołowe, parcie na przeszkody, drgawki, porażenia mięsni głowy, po 3-5 dniach An nie może stać na nogach, leży i wykonuje ruchy pływackie, 100% śmiertelności, MACICA- ronienia , zatrzymanie łożyska, zapalenia wymienia, niebezp zakażenia jagniąt ssących i prod żywieniowych, AP: brak wyraźnych, zap spojówek, nieżytowe zap płuc i dr oddechowych, dużo płynu wysiękowego w worku osierdziowym, wybroczyny pod nasierdziem, zwyrodnienie m. sercowego i wątroby , przekrwienie naczyń mózgu, HP: nacieki monocytów i ogniska ropne w mózgu, móżdżku, r, kręgowym R: objawy, podejrzenie, obustronne krwotoczne zap spojówek, ogniskowe ropne zap mózgu, badania lab, próba stadna- serologia surowicy z antygenami listeria, badanie płynu m- rdzeniowego przeżyciowa ( zmętniały) pośmiertnie- mózg i r. Kręgowy POSTAC POSOCZNICOWA I RONIENIA- bad bakteriologiczne narządów wewn jagnięcia lub poronionego płodu oraz bł płodowych, RR: choroba Bornaska, wścieklizna, enterotoksemia, zap wymienia L: w początkowym stadium ch jeżeli mogą pobierać wode penicylina i oksytetracyklina, ampicylina, erytromycyna, kanamycyna, tylozyna, i połączenie sulfometoksalu + trimetoprin, potem ubój z konieczności P: właściwe żywienie matek i jagniąt, dobre warunki, właściwe kiszonki pH ok. 4.0, dezynfekcja- 3% NaOH, 2% formalina, brak szczepień
ENTEROTOKSEMIA- enterotoxaemia infectiosa ovium- występuje u jagniąt ssących i po odsadzeniu oraz u dobrze odżywionych owiec E: Cl Perfingens typ D egzotoksyna epsilon, C - beta, A- alfa, warunkowo chorobotwórcze, nadmierne spożycie karmy i zmiana pH w kierunku zasadowym powodują zachorowania P: zakażenie per os - bakt umiejscawia się w przewodzie pok - jego ilość jest mała- zmiana pH- namnaża się- wytwarzanie toksyn epsilon,( beta, alfa- powstaja pod wpływem trypsyny)- dostają się do krwiobiegu- toksemia- zaburzenia ruchu, biegunka, hiperglikemia, glikozuria. Choroba nie jest zaraźliwa, występuje pod wpływem przekarmiania pasza tresciwą i mlekiem, zmiany żywienia, niestrawności, zalegania pokarmu w ukł pokarmowym, O: inkubacja kilka godzin OSTRA- nagle, gwałtowne narastanie objawów- przyspieszenie oddechów, bicie serca, temp 41, oczopląs, podniecenie apatia, nieskoordynowane ruchy, potykanie, upadki, zataczanie, odgięcie głowy, pozycja leżąca, drgawki, śpiączka, piana z nosa, śmierć po 2-3 dni PODOSTRA- przewlekła- u starszych jagniąt i oweic, choroba trwa 5 dni, i 3 tyg rekonwalescencji, podwyższenie temp wewn, zażółcenie błon, niedokrwistość, żółtobrunatny mocz, w moczu obecny cukier. AP- OSTRA- wybroczyny na błonach, nieżytowe zap trawienca i jelit. Owrzodzenia błon, jelita zgazowane, wezły obrzękłe i nacieczone, w otrzewnej surowiczy płyn, zapalenie nerek- szare, kora bryjowata, miękka nerka. PODOSTRA- te same zmiany + zwyrodnienie n. miąższowych, NERWOWA- martwica rozpływowa mózgu, przekrwienie móżdżku i podwzgórza, zwyrodnienie naczyń i obrzęki około naczyniowe, RR: dyzentaria, wąglik, listerioza. L: antybiotyki, chloromycetyna, tetracyklina, preparaty mleko zastępcze, P: surowice odpornościowe anty D, C, A, dają one natychmiastowa ochronne na 2 tyg. Szczepienie anatoksyna zawierająca aytygeny Cl. Perfingens typu D, C, A, szczepi się 2 x 4tyg prze porodem i 3 tygodnie przed, młode są zabezpieczone do 6 tygodnia, jagnięta uodparnia się czynnie miedzy 30 a 40 dniem życia
NIESZTOWNICA- ektyma, zakaźne krostowe zap skóry, ecthyma contagiosum, chorują jagnięta, E: Boreliota ecthymatis- gr wirusów ospy, kształt cylindryczny, dł 200-300 nm, Dna, oporny na eter i chloroform, namnazalny m- na komórkach kóz i owiec, oraz na jednowarstwowej hodowli komórek skóry z płodu owcy, na pastwisku przezywa 1 rok, wraźliwy na temp 64-2 min, ługi, kwasy fenole, formalinę P: wnika przez uszkodzona skórę, w miejscu wnikniecia tworzy obrzęk z naciekiem leukocytów jednojądrzastych, powstają zmiany proliferacyjne, wakuolizacja jest wyraźna, wraz z infiltracja leukocytów proces przechodzi w stadium pęcherzykowo krostowe, powierzchowna warstwa komórek naskórka ulega martwicy, i powstają strupy, skóra pod strupami regeneruje się w ciągu 2 tyg, zmiany głównie na wargach, wrażliwe jagnięta w wieku 3-6 m-cy, owce które przechorowały odporność- 2 lata, O: inkubacja 3-8 dni, wypryski, pęcherz, krosty, strupy, 3 postacie choroby WARGOWA- zmiany na brzegu wargi, katy ust, jama ustna, najpierw wypryski, nastepnie pecherze wypełnione chłonka + zmiany proliferacyjne, po wniknięciu leukocytów pęcherze staja się żółte- krost ( ich zawartością można wywołać zakażenie nawet przy 10 do -5, ) po 2 tyg powstają blizny, nadżerki mogą obejmować- skrzydełka nosa, skóra policzków, uszy, powieki, chorują jagnięta w okresie ssania, od 1 do 4 tyg KOŃCZYNOWA- powstają nadżerki na koronce, pęcinie i w szparze międzyracicowej, szybko pekaja i mogą ulegać wtórnym zak tworzac ropnie, zwierze ociera kończynami, może dochodzić do gnicia rogu, kulawizny, zanokcicy, zapalenie tworzywa. PŁCIOWA- wargi sromowe i napletek, jagnieta mogą przeniesć bakt na wymie matki, lub wewnetrzna strone uda, zgorzelinowe zapalenie wymienia, R: objawy, OWD, próba na królikach, RR- wrzodziejace zap skóry, pryszczyca, ospa, Z: zdzieranie krost lub usuwanie strupów, maść salicylowa - zmiękczanie strupów, nadżerki- jod-gliceryna, 3% pioktaina, 1% lizol, 5% siarczan miedzi, antybiotyki, szczepienia- pełnozjadliwy wirus, nakrapiany na skaryfikowana skórę na przyśrodkowej stronie uda lub klatce piersiowej bez runa ( jagnieta 1-2 m-c życia w rejonach zagrożonych ) dla nowych kwarantanna - 14 dni w Polsce nie prowadzi się szczepień, ta chorobę należy zgłaszać
MAEDI-pneumonia interstinalis-E: zakaźna i zaraźliwa, RNA wirus, podobny do wirusa WISNA ale jest szybciej inaktywowany w pH 4,2, tropizm do tk płucnej, P: inkubacja 1-3 lata, atakuje przy obniżonej odpornosci, nasilenie choroby w jesieni, chorują owce w wieku 2-4 lata, śmiertelność 100%, O:zachamowany wzrost, duszność początkowo po ruchu, potem w spoczynku, wzrost l. Oddechów, zaostrzenie szmerów pęcherzykowych, obustronny surowiczy wypływ z nosa, ( objawy powstaja w ciagu 2 m-cy), wyciągnięty język oddychanie przez j. ustna, wyciąganie szyi, suchy kaszel, leukocytoza i nieznaczna niedokrwistość. AP:PŁUCA- 2-5 razy cięzsze, plamisty wygląd, gumiasta konsystencja, kolor szaro czerwony i szaroniebieski, ogniska normalnej tk wielkości ziaren soczewicy, na przekroju płuca suche, płyn wysiękowy w oskrzelach, zgrubienia przegród międzypecherzykowych, R: duszność, ubój diagnostyczny, sekcja, OWD AP, RR: robaczyca płuc, adenomatoza, pasterelloza, gruźlica, L: brak, izolacja chorych osobników.
WISNA- zaraźliwa, objawy przewlekłego zapalenia mózgu E: 70-100 nm, budowa sferyczna, wirus powolny, DNA, powoduje efekt cytopatyczny w kom w ciagu kilku minut, surowica odpornościowa wirusa maedin niszczy go, inaktywowany eterem w 24 h w temp 4, P: do narządów droga krwi, po 4 tyg jest w śledzionie, węzłach, splocie pajeczynówkowym, inkubacja 2 tyg- 2 lata, głównym objawem zakażenia jest wzrost ilości wirusa w płynie m-rdz, towarzyszy temu wzrost gammaglobulin, mięso od An chorych jest zdatne do spozycia,O: zaburzenia ruchu szczególnie kończyn w okolicy pęcin, drżenie warg, przekręcanie głowy na jedna stronę, porażenia, zawsze zejście śmiertelne, niedowłady, wzrost białych krwinek, obraz krwi typu limfocytarnego, AP-zwyrodnienie substancji białej i szarej mózgu, około naczyniowe nacieki limfocytarne, R: badanie płynu m-rdz, obraz krwi, obserwacja, SN,
MARTWICOWE ZAP WĄTROBY- HEPATITIS INFECTIOSA NECROTICA- chorują stare, Cl. Oedematiens, powoduje martwicowe zap wątroby z objawami toksemii kończące się śmiercią, choroba może być związana z inwazja motylicy wątrobowej. E:Cl Oedematiens typ B, wytwarza egzotoksyny, laseczka beztlenowa, przetrwalnikująca, P: zarodniki pobrane z pasza mogą utrzymywać się w org bez obj chorobowych, do wątroby dostają się z krwią lub larwami motylicy, uszkodzenie wątroby przez motylice stwarza perfect warunki dla bakt i namnaża się, wytwarza toksynę i powoduje martwice, toksyny uszkadzają naczynia wchłaniają się di krwiobiegu i powodują zejście śmiertelne. Występuje u owiec dobrze odżywionych, zazwyczaj jesienią, w różnym wieku O: nagłe osłabienie, odstawanie od stada, obojętność na otoczenie, pozycja leżąca, wzrost temp, AP- przekrwienie tk podskórnych- ciemnoczerwone, obrzęki- pachwin, brzucha, klatki piersiowej, słomkowy lub krwawy płyn w jamach, wybroczyny na nasierdziu, martwicowe ogniska w wątrobie- koloru żółtego, otoczone strefą przekrwienia, niekiedy w środku jest młodociana postać motylicy R: AP, objawy, bakteriologia, P: zwalczanie żywicieli pośrednich motylicy. Szczepionka inaktywowana stanowiącą anatoksyne z hodowli Cl. Oedematiens, podaje się ja owcą 2 X co 3-4 tyg, pierwsze szczepienie przed wiosennym wypasem.
ZANOKCICA: kulawka, panaritium ovis, paronychia contagiosa, -ch, przewlekła, powoduje martwicę skóry i rozkład gnilny miazgi twórczej racic, powoduje zmniejszenie efektywności produkcji E: wilgotne posadzki, złe warunki, Bacterioides nodosus- G-, brak ruchu i przetrwalników kom ma na jednym końcu zgrubienie , patogenność drobn. Warunkuje przebieg zanokcicy Fusobacterium necroforum, P: zarazki dostają się przez uszkodzona skórę, czynnikami wyzwalającymi chorobę są : czystość ściółki, wilgotność, pielęgnacja racic, suchość podłoża, O: zaczerwienienie skóry w przestrzeni międzyracicowej, zniekształcenia racic, kulawizna, postawa odciążającą, postawa klęczącą, schorzeniu ulega najpierw jedna racica a potem pozostałe, nieprzyjemny zgniło słodki zapach, po nacięciu wypływa szara ropa, przy dłuzszum procesie następuję zgrub racicy i zrzucenie puszki rogowej, spadek apetytu, apatia, wychudzenie. AP- racicy- wysiękowe, ropne, martwicowe, DR pryszczyca, exentem contagiosum, L: izolacja An chorych, korekcja racic za pomocą noża kopytowego i nożyc, zasypki z 10-20 siarczanem miedzi, wykonuje się kąpiele racic w 5-8% formalinie najpierw owce zdrowe, potem podejrzane a następnie chore 2X tygodniowo, czyszczenie owczarni, dezynfekcja pomieszczeń, maty którymi przechodzi stado nasączyć śr dezynfekcyjnymi. Z: korekcja racic, higiena pomieszczeń, maty dezynfekcyjne, świeża ściółka,
ZAP STAWÓW I MÓZGU KÓZ- Lentiviridae R: Retroviridae, długa inubacja zdolosć wywoływania zakażenia trwałego do końca życia, zródło- siara, mleko, zwierzęta, sprzet, igły, P: makrofagi mleka lub siary- przenikanie do śluzówki jelit- kom jednojadrzaste przenosza infekcje po całym organizmie- wbudowywanie materiały genetycznego w gospodarza- okresowa replikacja powoduje procesy limfoproliferacyjne w płucach, naczyniówce wymienia O: P nerwowa- 1-4 m-ce, niedowłady kończyn, trudności we wstawaniu, porazenia kończyn, otepienie krecenie w koło, P. stawowa- 1-2 lata, kulaswizna, obrzek bolesność stawów, st nadgarstka i pecionowe, zwiekszenie ilości mazi stawowej, zap tkanek miekich okołostawowych, nieraz sródmiąższowe zap płuc, zap wymienia, zespół twardego wymienia, R: objawy, AP, badanie płynu stawowego, pośmiertnie- badanie chrzastek, serologia, mikroskop elektronowy, precypitacja, ELISA, L: zwalczana z urzedu- leczenia brak, postać nerwowa eutanazja, p. stawowa- korekcja racic, śr niesterydowe p zapalne,