Nosówka psów
Jedna z najważniejszych chorób zakaźnych psów
-obfity dwustronny wyciek z nosa
Początek
-Posmutnienie
-↓ apetytu
-Wyciek surowiczy z worków spojówkowych
-Wyciek ropny z worków spojówkowych (immunosupresja)
-Wyciek zasycha pozostawiając wyłysienia wokół oczu
-Hiperkeratoza skóry nosa i opuszek nosa
-Wysięk ropny z nosa zasycha
-Objawy ze strony OUN
--Drgawki
--Drżenie mięśni
--Tiki
--Porażenia częściej tylnych kończyn
-Mimo szczepień na całym świecie
-Pojedyncze zachorowania i epizootie
-W Warszawie na 141 psów z objawami nosówki potwierdzono ją u 32 (23%)
Występowanie nosówki
Rodzina: Paramyxoviridae (RNA, około 15800 zasad)
Rodzaj: Morbilivirus
W nim antygenowo spokrewnione wirusy:
-Wirus odry
-Wirus nosówki psów
-Wirus księgosuszu (pomoru bydła)
-Wirus pomoru małych przeżuwaczy
-Wirus nosówki fok
-Wirus nosówki morświnów
-Morbiliwirus delfinów
-Morbiliwirus koni
Właściwości wirusa nosówki psów
Canine distemper virus - CDV
-Główne glikoproteiny otoczki:
---Hemaglutynina (przyleganie wirusa do komórki)
---Białko F (fusion - rozprzestrzenianie się z komórki do komórki bezpośrednio prze styczność unikając ataku immunologicznego Ab)
-Tylko jeden serotyp, bardzo podobny do wirusa odry
-Duża różnica w patogenności między szczepami
-Dość wrażliwy, czas półtrwania: temperatura pokojowa 2 godziny, 4°C 9-11 dni, zamrożony latami
Epidemiologia nosówki psów
-Pies podstawowym (jedynym?) rezerwuarem
-Wirus we wszystkich wydalinach i wydzielinach od 8-go dnia po infekcji przez kilka tygodni, najczęściej w wydzielinie nosa, ślinie, moczu. Wydalany także bezobjawowo ale nie dłużej niż kilka tygodni
-Głównie zakażenie bezpośrednie (kropelkowe lub alimentarne)
-Im większe zagęszczenie tym większe ryzyko zakażenia
-To głównie choroba dużych miast, zwłaszcza skupisk
-Rzadziej zakażenie drogą pośrednią
-Jeszcze rzadziej śródmacicznie
-Dawniej nasilenie zachorowań co ~ 3 lata
-Wrażliwe psy wszystkich ras, płci i w każdym wieku ale najczęściej 3-6 m-cy, rzadziej 1-2 lata, potem sporadycznie
Patogeneza nosówki
-Inkubacja 3-7 dni
-Namnażanie się w tkance limfatycznej walka o immunosupresję
-Potem wiremia = I skok temperatury (3-6 dzień infekcji)
-Potem replikacja w tkance nabłonkowej i nerwowej
-I zależnie od stopnia immunosupresji są 3 możliwości:
---Uwolnienie się od zarazka
---Rozwój ostrej lub podostrej choroby
---Zainicjowanie długotrwałego zakażenia (białko F)
-Namnażanie wirusa w migdałkach
-Wiremia
Od około 7 dnia namnażanie wirusa w innych narządach limfatycznych, komórek nabłonkowych i nerwowych
-Odpowiedź immunologiczna
Patogeneza nosówki nerwowej
-Od około 7-go dnia wirus jest we wszystkich komórkach mózgu chyba przy każdej infekcji, ale w 50% jest on eliminowany = brak nosówki nerwowej
-Pozostałe 50% ostre lub przewlekłe objawy neurologiczne
-Proces może objąć zarówno substancję szarą jak i białą
-Ostre: nieropne panencephalitis z ciałkami wtrętowymi i ogniskami rozmiękania
-Podostre lub przewlekłe: dominuje demielinizacja
--Autoagresje (normalnie mielina jest schowana prze układem immunologicznym wirus ją narusza odkrycie mieliny to tylko podejrzenie)
--Replikacja wirusa w oligodendrocytach
--Reaktywne formy tlenu niszczą „niechcący” oligodendrocyty
Długotrwałe zakażenie wirusem nosówki
-Przy silnej ale opóźnionej odpowiedzi immunologicznej wirus jest stopniowo eliminowany z narządów ale czasem nie do końca
-Może przetrwać w:
---OUN i siatkówce
---Pewne partie skóry
---Płuca ?
---Kości ?
Tak zwane zapalenie mózgu starych psów - old dog encephalitis
-Chyba skutek nosówki przebytej wiele lat temu
-Podostre lub przewlekłe zapalenie przodomózgowia
-Ale nie udaje się wykryć wirusa w OUN (podobne do sclerosis multiplex u ludzi po odrze)
-Postępujące otępienie, zaburzenia ruchowe
Zjawiska odpornościowe przy nosówce
-Ab neutralizująco (dla glikoprotein wirusa)
-Cytotoksyczna odpowiedź komórkowa
-Ale wirus silnie immunosupresyjny (limfopenia T i B, zwłaszcza CD4, ogniska martwicowe w tkance limfatycznej)
-Obie odpowiedzi od 10-20 dnia po infekcji potężne u psów, które wyzdrowiały z nosówki i one latami (dożywotnio?) odporne
-Obie odpowiedzi opóźnione u psów długotrwale zakażonych
-Brak tych reakcji śmierć
Szczepienie przeciw nosówce psów
-Praktycznie tylko z żywym osłabionym wirusem nosówki
-Prawie nie ma reakcji poszczepiennych, ale jest immunosupresja poszczepienna (~2 tygodnie)
-Praktycznie tylko mieszane
-Szczepionki typu „puppy” większa dawka Ag
-Szczepionki z żywym osłabionym wirusem odry (u bardzo młodych szczeniąt w USA)
-Czas trwania odporności poszczepiennej: 1-2 lata z podejrzeniem, że dużo dłuższa
Po ponad 2 latach od ostatniego szczepienia 93,4% psów ma jeszcze w surowicy poziom Ab chroniący przed zachorowaniem
Skuteczność szczepień przeciw nosówce
-Lata 60-te: nadzieja na eradykację nosówki
-Ale od 1980/90 znowu epizootie, też w bogatych miastach UE, USA, Japonii itp., też u szczepionych psów
-Czy wirus się zmienił i szczepionki przestały działać?
-Niedawno izolowane szczepy zachowują się identycznie jak dawne izolaty
-Nadal chorują znacznie częściej nieszczepione niż szczepione (ryzyko 350 razy większe)
Przyczyny nosówki u szczepionych psów
-Żadne szczepienie nie uodporni 100% populacji
-Część zachorowań jest w 7-14 dni po szczepieniu, a więc wypada ono chyba w okresie inkubacji, co nie świadczy o nieskuteczności
-Słaba immunogenność niektórych szczepionek („Nobyvac”)
-Niewłaściwe przechowywanie szczepionek
-„szczepiony” to nie znaczy „należycie szczepiony”
-Wynik błędu lekarza weterynarii
-Zaniedbywanie regularnych szczepień przez właścicieli
Czy człowiek choruje na nosówkę psów?
-Podostre twardniejące zapalenie mózgu (sclerosis multiplex)? - nie
---Raczej wirus odry
-Pewne zaburzenia kostne (choroba Pageta?)
---Między innymi wirus nosówki psów
---Śmierć 2 osób od morbiliwirusa koni
Kaszel Kennelowy
Przebieg nie jest ciężki, intensywny kaszel u psów
To zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli
Etiologia
-Wirus parainfluenzy typ 2 (PI-2)
-Adenowirus psó typ 2 (CAV-2)
-Herpeswirus typ 1
-Reowirus typ 3
-Inne
-Bordetella bronchiseptica (B.b.)
-Paciorkowce
-Gronkowce
-Pateurella
-Mykoplazmy
-Klepsiella sp.
Epizootiologia
-Na całym świecie bardzo częsta choroba, bardzo zaraźliwa
-W Polsce 30% dorosłych psów ma Ab dla PI-2 i CAV-2, a szczenięta do 50%
-B.b. też bardzo rozpowszechniona
-Głównie kontakt bezpośredni (kropelkowa)
-Rola zagęszczenia (schroniska, psiarnie, wystawy, bazary)
-Epizootie, nagły początek kaszlu
-Ale też indywidualnie trzymane psy
-Zachorowalność 10-50%
Patogeneza
-U immunokompetentnych psów mało patogenne
-Po 3-6 dniach lekki nieżyt górnych dróg oddechowych, subklinicznie, bez wiremii
-Po 10 dniach odporność miejscowa eliminuje wirus
-Nieżyt sprzyja powikłaniom bakteryjnym
-Wtedy dłuższa i cięższa choroba
Bordetella bronchiseptica
-j.w.
-Może wikłać lub być pierwotnym czynnikiem
-Przywiera do rzęsek i paraliżuje je, co sprzyja innym bakteriom
-Bez objawów lub kaszel 3-10 dni
-Potem odporność miejscowa blokuje przyleganie nowych B.b. ale nie usuwa tych przytwierdzonych
-Wielomiesięczne nosicielstwo (też inne gatunki)
Przy immunosupresji
-Ciężkie, długotrwałe choroby (nawroty)
-Nawet zagrażające życiu (zapalenie płuc)
Możliwości immunoprofilaktyki
-Odporność głównie miejscowa
-Powinno się więc szczepić miejscowo donosowo
-Na zachodzie są takie szczepionki
-W Polsce tylko iniekcyjnie (PI-2, CAV-2, B.b.)
-Uważa się, że nawet jeśli one nie są w stanie zapobiec chorobie to łagodzą jej przebieg, bo to choroba środowiskowa
One wytwarzają mielinę
Tzw. zapalenie mózgu starych psów
Tzw. choroba twardej łapy
Luka immunologiczna nie ma tu znaczenia
Epi6-02
- 1 -