bydlo1, Epi, Epizootiologia, SCIAGI


Choroby bydła

Gruźlica

-Choroba zwalczana z urzędu (załącznik 1)

-Pierwsza wzmianka już za czasów Hipokratesa

-U ludzi problem rozpoczął się wraz z rewolucją przemysłową, na początku XIX w.

-Najpierw w Anglii przybrała epidemiczny charakter

-„Piwniczna choroba” piwniczna izba (zimno, wilgotno, zła wentylacja, ciężka praca i niedożywienie) - wtedy nie było leczenia.

Elementy zwalczania gruźlicy ludzi w XX wieku

-Leczenie klimatyczne

-Pasteryzacja mleka (zakażenie od bydła przez mleko)

-Masowe prześwietlenia (RTG)

-Masowe tuberkulinizacje

-Szczepienia BCG (atenuowany prątek)

-Chemioterapia (na początku streptomycyna, potem specjalne antybiotyki p/gruźlicze). Spowodowało to dramatyczny spadek liczby zachorowań ludzi

Gruźlica w skali globalnej jest nadal jednym z ważniejszych problemów tzw. zdrowia publicznego (kraje „trzeciego świata”; w USA 20-30 tyś. zachorowań w tym 10% śmiertelnych większość ludzie starsi z emigracji).

WHO szacuje, że 10-20 mln/rok przypadków nowych zachorowań na gruźlicę na świcie, w tym 1-2 mln śmiertelnych. Do tego doszedł jeszcze AIDS „śmiertelny duet” (jeśli jest się zakażonym wirusem HIV to łatwo „łapie” się, w stosunku do ludzi zdrowych, gruźlicę. A gruźlica sprzyja przejściu bezobjawowego zakażenia HIV w objawowe).

Kolejnym problemem jest narastająca lekooporność prątków, bo np. leczenie trwa zbyt krótko powstają szczepy oporne, głównie tak jest w krajach za naszą wschodnią granicą.

Polska

-1989 r. - 16 tyś zachorowań/rok

-1991 r. - Polska wylęgarnią gruźlicy - choroba społeczna

-1995 r. - 1 tyś /rok ludzi umiera na gruźlicę

W krajach Europy ryzyko zachorowania jest 10 razy mniejsze

Historia

-40 r.n.e. - Columella opisał zmiany w płucach bydła

-XVIII w. - Perlica uważana za formę syfilisu

-Niecałe 150 lat temu połączono gruźlicę zwierząt i ludzi

-1882 r. - Robert Koch odkrywa pałeczkę gruźlicy - PRĄTEK!

Do połowy XX w. gruźlica była bardzo rozpowszechniona u bydła mlecznego w Europie, gdzie dominował chów alkierzowy, przy intensyfikacji produkcji i obrotu.

W okresie przedwojennym powyżej 30% bydła było zakażone w ponad 2/3 stad teraz tak się szacuje w Afryce

Zwalczanie gruźlicy bydła w Polsce

-Po wojnie na początku lat 50-tych ¼ bydła w Polsce była zakażona (wschód 9%, zachód 50%)

-W 1959 r. - podjęcie urzędowego zwalczania (postępowało sprawnie)

-W 1974 r. - poniżej 0,5% bydła zakażonego kraj uznany za wolny od gruźlicy

-Od 01.12.1975 r. - KRAJ WOLNY OD GRUŹLICY

Etiologia

-Prątki gruźlicy - 40 gatunków

---Prątki typowe

*Mycobacterium tuberculosis

*M. bovis (bydło, inne gatunki)

*M. avium subsp. paratuberculosis (choroba Johnego)

*Mycobacterium leprae (trąd u człowieka)

---Prątki nietypowe

*Mycobacterium avium (HIV) i ok. 40 gatunków mało ch-t lub saprofitycznych (przyczyna uczuleń utrudniających badanie metodą tuberkulinizacji)

Zakażenia swoiste

-Dla bydła M. bovis

-Dla człowieka M. tuberculosis

-Dla ptaków M. avium

Zakażenia nieswoiste

-Bydło - M. tuberculosis

Prątki nie wytwarzają przetrwalników, są kwasooporne, na zasadowe też

Przeżywalność M. bovis w środowisku

-Gnojówka, ścieki - do 1 roku

-Nawóz, gleba - 2-5 m-cy (zacienione pastwiska!)

-Zwłoki - 6 m-cy

-Pasteryzacja 65ºC - 15 min

-Pasteryzacja 85ºC - 1 min

Dezynfekcja po skażeniu prątkami

-Słońce

-Pochodne fenolu

-Wapno chlorowane (1h 5% Cl w temp. pokojowej)

-3% chloramina

-Wapno gaszone (3x nanoszone)

-Kwas nadoctowy (STERIDIAL W, KN-10)

-Aldehydy (ALDEKOL, AGROSTERIL, DESFORMIN, LISOFORMIN 3000)

-Łóg sodowy mało skuteczne

-Vircon mało skuteczne

Źródła i drogi szerzenia się u bydła

-30% zakażeń aerogennie

-U cieląt pijących mleko - alimentarnie

-Wyjątkowo - śródmacicznie i przez kopulację

-Wydalany - przez drogi oddechowe (kaszel, kichanie, parskanie, śluz)

-Często w kale (gdy zmiany w p.pok; po odkrztuszeniu do p.pok)

-W moczu (gdy gruźlica nerek), nasienie, mleko

Gruźlica otwarta - gdy prątki są wydalane różnymi drogami

Gruźlica zamknięta - gdy prątki nie są wydalane (nie ma prątkowania)

Świnie, drób zarazek przede wszystkim wydalany z kałem!

Małe zwierzęta (psy, koty) w zależności od umiejscowienia zmian (U kotów zdarza się gruźlica skóry na skórze guzy i tu wydalane prątki przez przetoki)

Źródła

-M. bovis - rezerwuarem bydło

-M. tuberculosis - rezerwuarem człowiek

M. bovis ma wielu ubocznych żywicieli, zarówno domowych, jak i dzikich, np. żubry.

Irlandia - borsuki

Fermowy chów jeleni

W Nowej Zelandii - torbacz, lis workowaty

Patogeneza

-Zarazek wnika do organizmu, fagocytowany przez fagocyty, ale przeżywają atak

-Namnażają się w fagocycie i ich niszczenie

-Rozwija się miejscowy stan zapalny (błona śluzowa dróg oddechowych) ognisko pierwotne

-Prątki z fagocytami do węzłów chłonnych zespół pierwotny

-Dalej zależy od zjadliwości zarazka i odporności właściciela

-Charakterystyczny naciek komórek zapalnych - proliferacja limfocytów i naciek makrofagów

-Ta reakcja prowadzi do zmian ziarniniakowych (komórki olbrzymie typu Langhansa)

-To zmiany przewlekłe i wytwórcze

-Przy korzystnym przebiegu pozostaje gruzełek gruźliczy - serowacieje, wapnieje (organizm silny)

-Mniej korzystny proces wysiękowy, powstają rozległe zserowacenia, „galopujące suchoty” - (organizm słaby)

-Możliwe uogólnienia - prosówka

-Nie musi to dawać objawów klinicznych przez długi czas lub objawy się cofają, ale zarazek nie jest wyeliminowany, to dożywotni siewca, może być stałe, okresowe, bezobjawowe

Zjawiska odpornościowe

-Znaczenie ochronne ma odporność komórkowa

-Mało Ab, trudno wykonalne, powstają późno i nie zawsze u wszystkich zwierząt stąd BRAK diagnostyki serologicznej i próbuje się ELISA

-Po 2-3 tygodniach od zakażenia pojawia się stan nadwrażliwości typu późnego na produkty prątków

-TUBERKULINA (ekstrakt z produktów przemiany prątków) podaje się ją zwierzęciu zwierze ma nadwrażliwość miejscowa r-cja komórkowa naciek limfocytów, głównie T

Diagnostyka (możliwości u bydła)

-Wywiad

-Badanie kliniczne

-Test tuberkulinowy

-Potwierdzenie pośmiertne

Test tuberkulinowy

-Alergiczny

-Duża swoistość (98,9%), ale czułość tylko ok. 70%

-Więc czasem wyniki fałszywe

----Ujemne (anergia) brak r-cji

---Dodatnie (odczyn nieswoisty) gdy mamy krowę zakażoną M. avium i podajemy tuberkulinę z M. bovis, i jest r-cja. Podać obie tuberkuliny. Gdy krowa jest zakażona M. avium, to r-cja ta jest silniejsza

-Przy zakażeniu M. tuberculosis zanika nadwrażliwość

-Przy robieniu tuberkulinizacji porównawczej eliminuje się fałszywie dodatnie

-W okresie okołoporodowym mogą być niespecyficzne reakcje immunologiczne

-Przypadki wątpliwe - ubój i badanie bakteriologiczne + PCR

Pod koniec uwalniania trzeba metod bardzo czułych i swoistych

Więc szuka się nowych metod:

-Badania serologiczne (ELISA)

-Test interferonowy („Tuberkulinizacja in vitro”) - duża czułość, swoistość, szybko wynik. Pobrać krew, wyizolować limfocyty, dodać do nich tuberkulinę - gdy krowa jest wrażliwa (zakażona) to limfocyty zaczynają produkować interferon

Przebieg

-Przewlekły u wszystkich gatunków

-Wyniszczenie, zmienny apetyt, nawrotowe stany gorączkowe

-Czasem powiększenie ww. chłonnych, kaszel, biegunka

-Bydło

---Najczęściej płuca (90%)

---Potem perlica - gruźlica błon surowiczych

---Wymienia

---Inne (wątroba, jelita, narządy rozrodcze, kości, stawy, OUN)

---Owce, kozy - j.w.

---Świnie - dominują zmiany w p.pok - ww. chłonne krezkowe, zagardłowe; tuberkulinizacja (dobre efekty!)

---Konie - rzadko, jeśli to p.pok., czasami zmiany guzowate w tkance podskórnej; tuberkulinizacja mało przydatna (trudno zrobić, niepewne rozpoznanie i interpretacja wyników)

---Kot - postać skórna

---Pies - postać płucna (+ wysięk zapalny opłucnej) lub przewodu pokarmowego (po mleku)

Choroba nienaturalnych warunków ZOO! (Często w podostrym przebiegu)

Zasady zwalczania

-Dobra diagnostyka - tuberkulinizacja robiona częściej niż raz w roku, gdy gruźlica

-Natychmiastowe wykupienie zwierzęcia i ubój

-Nadzór nad obrotem bydła

-Dezynfekcja w oborach z gruźlicą

-Tam gdzie gruźlica zwalczana z urzędu leczenie chorych zwierząt zakazane

Szczepienia

-Ludzie szczepieni (duże kłopoty)

-Od lat 20-tych XX wieku szczepienia niecelowe, a nawet zakazane mało skuteczne, nawet szkodliwe (u zakażonych zaostrzają przebieg), uniemożliwiają diagnostykę

-Potrzeba szczepionek w specjalnych sytuacjach np. dla borsuków, ludzi ze „śniętą krową”

Epi27-03

- 1 -



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
bydlo2, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
bydlo6, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Psy 1, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Psy 4, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Koty 2, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
bydlo7, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Koty 3, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
bydlo3, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Koty 1, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Ogólna 1, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Psy 2, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
bydlo4, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Psy 3, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
bydlo5, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
bydlo2, Epi, Epizootiologia, SCIAGI
Aujeszki3, Epi, Epizootiologia, Epi wwa, ściągi
Influenza3, Epi, Epizootiologia, Epi wwa, ściągi

więcej podobnych podstron