Infekcje koronawirusowe u kotów
Zakaźne zapalenie otrzewnej FIP
-Przy postaci wysiękowej
--Wodobrzusze (600-800 ml)
--Choroba młodych kotów (już od 4-5 m-cy) nie starsze niż 3-4 lata
--Płyn charakterystyczny - żółty, opalizujący, złogi włóknika, może krzepnąć w strzykawce, jałowy
--Na otrzewnej złogi włóknika (wysiękowe zapalenie otrzewnej) zmiany zapalne w wielu narządach wewnętrznych
--Szybki opad krwi (10 minut)
--Nie dochodzi do krzepnięcia krwi
--Często żółtaczka
-Przy postaci bezwysiękowej trudnej w diagnostyce
--Ziarniniaki w licznych tkankach i narządach (nerki - uwypuklają się na powierzchni narządu, można je więc wymacać za życia zwierzęcia; płuca - duszność; oczy - dość rzadko, wylewy w przedniej komorze oka; mózg - ślepota centralna)
Koronawirusy kotów wywołują
-Zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP - Feline Infectious Peritonitis)
-Ziarniniaki zapalne w narządach wewnętrznych (postać bezwysiękowa FIP)
-Zapalenia jelit
-Zakażenia bezobjawowe
(wg częstości występowania - odwrotnie)
Epizootiologia
-Bardzo rozpowszechniony na świecie
-W Polsce przynajmniej od 1992 roku
-Obie postaci FIP:
--Sporadycznie
--Zachorowalność w USA 1:300 - 1:200 pacjentów
--Zwłaszcza młode
--1:5000 kotów chowanych pojedynczo na rok
-Wydalanie zarazka: kał, ślina, nos, chyba mocz
-Zakażenie alimentarne (ewentualnie aerogennie)
-W praktyce wymagany jest dość ścisły kontakt (kocięta od matek, wystawy)
-Nie można wykluczyć dróg pośrednich (kuwety, klatki, miski, ubrania i inne sprzęty)
Etiologia
-Zarazki dość wrażliwe w środowisku (giną po rutynowej dezynfekcji, w temperaturze pokojowej po wyschnięciu giną po niecałej dobie)
-Zamrożone dłużej przeżywają
-Bardzo zaraźliwe
-Najczęściej zakażenie bezobjawowe, niekiedy zapalenie przewodu pokarmowego, rzadko bezwysiękowy lub wysiękowy FIP, bo
-Różne szczepy:
---Enteropatogenne (infekcje jelitowe)
---„FIP-ogenne”
One zupełnie inna chorobotwórczość, ale identyczne antygenowo
Ogromna zmienność koronawirusów
RNA, więc dużo błędów przy transkrypcji (około 1 na 10000 nukleotydów)
Bardzo duży genom (30000 nukleotydów)
Nie ma więc dwóch identycznych wirionów (różni się przynajmniej w 3 miejscach)
Istota epidemiologii FIP
-Wiele kotów jest zakażonych bezobjawowo koronawirusem (niski poziom wiremii bo odpowiedź immunologiczna ją tłumi i niewielkie siewstwo z kałem)
-FIP wynika z mutacji koronawirusa i jest indywidualnym zdarzeniem u nosiciela
-Tym bardziej prawdopodobnym im więcej wirusów jest w tym kocie (= więcej mutacji)
-A więcej wirusów jest podczas immunosupresji
-Czyli stan układu odpornościowego jest kluczem do FIP
-Więc na inne koty choroba się rzadko przenosi
Szczepy niepatogenne i enteropatogenne pozostają w jelitach.
Szczepy wywołujące FIP „wyrywają” się z jelit - powodują wiremię
FIP - chorobą niezaraźliwą?
-Zmutowane „fipogenne” koronawirusy rzadko są wydalane
-Bo one są chyba tylko w makrofagach
-A makrofagi nie są właściwie wydalane z organizmu (chyba, że przez przeniesienie np. krwi)
-„naturalną” drogą wydalania koronawirusa jest kał
-A tam „fipogennych” mutantów właściwie nie ma
-Dlatego nawet w dużych skupiskach kotów chorują pojedyncze, wyjątkowo 2-3 zwierzęta
Patogeneza
Postać jelitowa
-Krótkotrwała biegunka z namnażaniem wirusów w jelicie pozostaje długotrwałe nosicielstwo
-Pewien niewielki poziom wiremii bo dochodzi do odpowiedzi immunologicznej
-U takiego kota może dojść do ostrzejszej choroby dzięki obecności przeciwciał
FIP
-Zakażenie koronawirusem drogą pokarmową (ew. aerogennie)
-Namnażanie wirusa w migdałkach i nabłonku jelit
-Mutacja (suma błędów replikacji)
-Wirus zakaża makrofagi
-Makrofagi przenoszą wirus do różnych narządów i tkanek
-Wytwarzane są przeciwciała przeciwwirusowe
-Powstają kompleksy wirus-przeciwciało
-Kompleksy są fagocytowane przez makrofagi, lecz wirus nie jest w nich niszczony, tylko namnaża się, niszczy makrofagi i się uwalnia
Przy silnej odporności kom., Przy słabej odporności kom. Przy średniej odporności kom.
lub słabej patogenności tworzy się coraz więcej rozwój choroby jest wolniejszy
zarazka niszczone są zakażone kompleksów wirus-Ab ale powstają ziarniniaki (m.in. w
komórki wraz z wirusem wątrobie, nerkach, gałkach ocznych, OUN)
Nie dochodzi do choroby Kompleksy osadzają się w Postać bezwysiękowa FIP
(nosicielstwo?) ścianach naczyń krwionośnych
(m.in. kłębuszków nerkowych,
wątroby, błon surowiczych),
powodując tam zapalenia
-Gwałtowne uszkodzenie wielu narządów i gromadzeniesię wysięku w jamach ciała
-Postać wysiękowa FIP
Objawy FIP
Początek mało swoisty:
Temperatura (39.5), brak apetytu, chudnięcie, apatia, czasem łagodne objawy jelitowe lub oddechowe
Postać wysiękowa:
Wodobrzusze, postępujące wyniszczenie, rzadziej duszność, czasem anemia lub żółtaczka
Przebieg podostry, śmiertelny
Postać bezwysiękowa:
Objawy nieswoiste od uszkodzenia wątroby, nerek, innych narządów.
Niekiedy zmiany w oczach (wypadnięcie trzeciej powieki, zmętnienie rogówki, odkształcenie źrenicy, zmiana barwy tęczówki, złogi w przedniej komorze, wylewy i ogniska martwicowe siatkówki)
Czasem zaburzenia nerwowe (niezborność, przeczulica, zaburzenia orientacji, nietrzymanie moczu, porażenia, drgawki, oczopląs)
Trudności diagnostyczne FIP
-Mało swoiste objawy kliniczne (z wyjątkiem postaci wysiękowej)
-Mało swoiste zmiany hematologiczne i biochemiczne
-Zawodność diagnostyki serologiczne (obecność przeciwciał jest nie do zinterpretowania)
-Pewne rozpoznanie: biopsja i histopatologia
Zwalczanie
-Brak leczenia, wyleczenia
-Jest szczepionka, podawana donosowo
---Żywy koronawirus
---Namnaża się w temperaturze do 32°C, w górnych drogach oddechowych (gwarancja bezpieczeństwa)
---Czy skuteczna?
---Należy zaszczepić przed zakażeniem wirusem „dzikim” (nieszczepionkowym)
-Można zmniejszyć ryzyko
---Im później kociak zakazi się koronawirusem tym mniejsze jest prawdopodobieństwo zachorowania na FIP
Czynniki ryzyka zakażenia kociąt koronawirusem
(600 kociąt obserwowanych 1988-1995)
-Wiek kociąt: bez znaczenia
-Kolejna ciąża: bez znaczenia
-Rasa: bez znaczenia
-Poziom przeciwciał anty-koronawirus u matek: bez znaczenia
-Warunki hodowli zmniejszające ryzyko zakażenia odsad 5-6 tygodni + izolacja przez 5-6 tygodni = 0 zakażonych
Epi8-02
- 1 -