T.3. - PAMIĘĆ
Metafory pamięci:
ślad stopy na piasku - engram,
magnetofon,
komputer (adresy, bitowość, 2 lokalizacje, dwa rodzaje)
2. Definicja:
Pamięć jest to proces odpowiedzialny za rejestrowanie (zapisywanie), przechowywanie i odtwarzanie doświadczeń.
PAMIĘĆ - ZDOLNOŚĆ CZY PROCES?
Pamięć jako zdolność |
Pamięć jako proces |
Różnice indywidualne, część wyposażenia psychicznego jednostki |
Jest to sposób kodowania informacji |
Składowa inteligencji |
Jest fazą przetwarzania informacji |
Zdolności specyficzne: wzrokowa, słuchowa, itd. |
Składa się z faz: zapamiętywania, przechowywania, odtwarzania |
Można ją doskonalić |
Można doskonalić niektóre jej fazy (zwłaszcza - odtwarzanie) |
DOPASOWANIE
P PRZECHOWYWANIE
WYDOBYWANIE
WYKONANIE PROCEDUR
KODOWANIE REALIZACJA
Model reprezentacji wiedzy J. R. Andersona (1983).
Klasyfikacja rodzajów pamięci wg Squire`a (1986)
PAMIĘĆ
DEKLARATYWNA „że” :
Semantyczna (fakty),
Epizodyczna (zdarzenia).
NIEDEKLARATYWNA „jak” :
c. zdolności proceduralne (percepcyjne, poznawcze, motoryczne),
d. torowanie (percepcyjne, semantyczne),
e. warunkowanie (klasyczne, instrumentalne),
f. nieświadoma (habituacja, sensytyzacja).
FIZJOLOGICZNE PODŁOŻE PAMIĘCI - D. HEBB
Kodowanie w strukturze na poziomie cząsteczek:
- DNA, RNA, białka
Zapis w strukturze na poziomie tkanki nerwowej:
Przyrost liczby dendrytów z synapsami,
zbliżanie się synaps,
syntetyzowanie większej ilości RNA lub neurotransmiterów.
Cyrkularna aktywność samopobudzających się neuronów (jak w łuku odruchowym).
Ciekawe zjawiska dotyczące pamięci:
Efekt T.O.T. (N.K.J.),
efekt odnoszenia informacji do „JA” - eksperyment (Kuiper, Rogers, 1979),
DEJA VU (rozpoznanie bez przypominania)- błędna generalizacja,
JAMAIS VU (rozpoznanie bez przypominania),
PARAMNEZJA („skądś go znam”, T.O.T.) - minimum pamięciowe,
PLAGIAT NIEŚWIADOMY (przypominanie bez rozpoznania).
4 TEORIE ZAPOMINANIA:
ZANIKANIE ENGRAMU
INTERFERENCJA
WYPYCHANIE
UTRATA ŚCIEŻKI DOSTĘPU
Podstawowe właściwości różnych „magazynów” pamięci.
WŁASNOŚĆ |
BUFOR SENSORYCZNY |
S. T. M.
|
L. T. M.
|
CZAS PRZECHOWYWANIA
|
300 μ s
|
KILKANAŚCIE SEK. DO KILKUNASTU, LUB KILKUDZIESIĘCIU MIN. |
NIEOGRANICZONY
+∞- |
POJEMNOŚĆ
|
NIEOGRANICZONA |
7 ± 2 ELEMENTY (5 - 9) |
NIEOGRANICZONA (185 mld. BITÓW) |
FORMAT DANYCH
|
ZALEŻNIE OD ZMYSŁU |
AKUSTYCZNY LUB WZROKOWY |
SEMANTYCZNY, WZROKOWY LUB EW. AKUSTYCZNY |
ZAPAMIĘTYWANIE
|
AUTOMAT. |
AUTOMAT. |
WOLNE, Z UWAGĄ I WYSIŁKIEM |
UTRWALANIE
|
----------- |
POPRZEZ POWTARZANIE |
WYKRYCIE WEWN. STRUKTURY LUB ZNACZENIA DANYCH |
PRZECHOWYWANIE I WRAŻLIWOŚĆ NA UTRATĘ
|
------------ |
UTRATA CAŁKOWITA |
ZAPOMINANIE POZORNE (ODZYSK. PRZEZ STRATEGIE, LUB SPONTAN. ) |
DOSTĘP |
STAŁY |
NATYCHMIASTOWYŁATWY |
POWOLNY, Z WYSIŁKIEM |
Właściwości zapamiętywania - „KRZYWA ZAPAMIĘTYWANIA „U”
% zapamiętanych
miejsce w szeregu
Strategie pamięciowe - mnemotechniki:
werbalne:
grupowanie,
akronimy,
akrostychy,
wizualne:
wyobrażenia interakcyjne,
kotwice („wieszaki”),
metoda miejsc,
„muzeum pamięci” (J.Cezar, Hanibal)
Fazy procesu pamięciowego wg Tulvinga
ZDARZENIA OBSERWOWALNE FAZY PAMIĘCI
Zdarzenie z 1 1. SPOSTRZEGANIE
2. KODOWANIE SPOSTRZEŻENIA
Zdarzenie z 2 3. PRZECHOWYWANIE ŚLADU PAM.
Zdarzenie z n 4. REKODOWANIE 2.....n
5. PRZECHOWYWANIE ŚLADU PAM.
eksploracja
6. WYDOBYWANIE
7. DECYZJA
8. PAMIĘĆ ŚWIADOMA
Zachowanie 9. DECYZJA O ZACHOWANIU
Legenda:
Duży cykl pamięciowy
Mały cykl pamięciowy
Efekt świeżości
Efekt pierwszeństwa
Pamięć proceduralna
Pamięć
deklaratywna
AUTO-
MATY-
ZACJA
Pamięć
operacyjna