WSPÓŁPRACA SZKOŁY Z RODZICAMI
Pojęcie , cele i zasady współpracy
Współpraca , czy też współdziałanie nauczycieli i rodziców to istotny czynnik prawidłowego funkcjonowania szkoły i rodziny , który :
1/warunkuje harmonijny rozwój uczniów ,
2/ wpływa na ich postępy w nauce ,
3/daje szansę ciągłego doskonalenia się nauczycieli i rodziców jako wychowawców odpowiedzialnych za wielostronny rozwój dzieci .
W słowniku współczesnego języka polskiego pod pojęciem współpraca , czytamy " praca , działalność prowadzona wspólnie , w porozumieniu z kimś innym " , a pojęcie współdziałać zdefiniowano jako " działać , wykonywać coś , funkcjonować wspólnie z kimś lub czymś innym " . Oba te pojęcia zazębiają się, ponieważ mówi się w nich o wspólnym działaniu , o wykonywaniu czegoś z kimś lub czymś .
Wincenty Okoń określa współpracę , jako " współdziałanie ze sobą jednostek lub grup ludzi wykonujących swoje cząstkowe zadania , aby osiągnąć jakiś wspólny cel ; współpraca opiera się na wzajemnym zaufaniu i lojalności oraz na podporządkowaniu się celowi , należycie uświadomionemu sobie przez wszystkie jednostki lub grupy " .
Analizując problem współpracy rodziny i szkoły należy przyjąć za Tadeuszem Kotarbińskim , iż " współdziałanie wielu podmiotów ze względu na określone ich czynności i ze względu na określone ich cele zachodzi tylko wtedy , jeżeli
każdy z tych podmiotów pomaga któremuś innemu podmiotowi z tego samego grona lub jest wspomagany przez jakiś inny podmiot z tegoż grona " . Pomoc owa wyraża się w umożliwianiu lub ułatwianiu wykonania określonych zadań .
Z powyższych definicji wynika , że współdziałanie rodziny i szkoły powinno być oparte na zrozumieniu , uznaniu wspólnego celu działania oraz wspólnym uzgadnianiu poczynań opiekuńczo - wychowawczych . Powinno być ono formą współpartnerstwa, wyrażającego się we wspólnym prowadzeniu rozmaitych form pracy opiekuńczo wychowawczej , w wymianie świadczeń , dostarczaniu środków do działania itp. Tak pojmując i realizując współpracę można mówić o pełnej współpracy między szkołą a rodziną .
W sprawie form współpracy rodziców i opiekunów ze szkołami i organami nadzorującymi szkoły , zostało wydane rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 listopada 1988 r. , które ustala :
"§ 1. Rodzice i opiekunowie współpracują ze szkołą i organami nadzorującymi szkoły w organizowaniu kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży .
§ 2. Celem współpracy , o której mowa w § 1 , jest :
1/ spójne oddziaływanie na dzieci i młodzież przez rodzinę i szkołę w procesie nauczania , wychowania i opieki , zgodnie z ich potrzebami rozwojowymi i zdrowotnymi ,
2/ doskonalenie organizacji kształcenia , wychowania i opieki w szkole , w rodzinie i środowisku ,
3/ zaznajamianie rodziców z programem kształcenia , wychowania i opieki , organizacja nauczania oraz wynikającymi z nich zadaniami dla szkoły i rodziców ,
4/ upowszechnianie wśród rodziców wiedzy o wychowaniu i funkcjach opiekuńczo - wychowawczych rodziny ,
5/ pozyskiwanie rodziców do czynnego udziału w realizacji programu
nauczania , wychowania i opieki oraz udzielania w tym zakresie pomocy szkole,
6/ tworzenie właściwego klimatu społecznego i warunków materialnych do funkcjonowania szkoły " .
W ramowym statucie szkoły publicznej ( załącznik do Zarządzenia nr 14 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 czerwca 1992 r. ) mówi się :
" § 11 . Rodzice i nauczyciele współdziałają w sprawach wychowania i kształcenia dzieci .
Statut szkoły określa :
1/ formy tego współdziałania , uwzględniając prawo rodziców do :
a/ znajomości zadań i zamierzeń dydaktyczno - wychowawczych w danej klasie i szkole ,
b/ znajomość przepisów dotyczących oceniania , klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów ,
c/ uzyskiwania w każdym czasie rzetelnej informacji na temat swojego dziecka,
jego zachowania , postępów i przyczyn trudności w nauce ,
d/ uzyskiwania informacji i porad w sprawach wychowania i dalszego kształcenia swych dzieci ,
e/ wyrażania i przekazywania organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny opinii na temat pracy szkoły .
2/częstotliwość organizowania stałych spotkań z rodzicami w celu wymiany informacji oraz dyskusji na tematy wychowawcze , z tym że spotkania takie nie powinny być organizowane rzadziej niż raz na kwartał .
§ 32.2. Wychowawca w celu realizacji zadań ( ... ) :
1/ utrzymuje kontakt z rodzicami uczniów , w celu :
a/ poznania i ustalenia potrzeb opiekuńczo - wychowawczych ich dzieci ,
b/ współdziałania z rodzicami , tzn . okazywania im pomocy w ich działaniach wychowawczych wobec dzieci i otrzymywania od nich pomocy w swoich
działaniach ,
c/ włączania ich w sprawy życia klasy i szkoły " .
Przepisy te jednoznacznie określają , że rodzice powinni systematycznie i ściśle współpracować ze szkołami i organami nadzorującymi szkoły , a istotnym celem tej współpracy powinno być wspólne rozstrzyganie spraw związanych z kształceniem , wychowaniem i opieką nad dziećmi , a także troska o ich wszechstronny rozwój .
Mieczysław Łobocki stwierdza , że " naczelnym celem współdziałania nauczycieli i rodziców jest dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami " - chodzi tu o stosowanie w praktyce różnorodnych form współpracy nauczycieli i rodziców dotyczący spraw związanych z wychowaniem i uczeniem się wszystkich uczniów .
Innym celem współpracy nauczycieli i rodziców jest :
1/ lepsze poznanie przez nauczycieli i rodziców poszczególnych uczniów,
2/ wzajemne poznanie się i zrozumienie ( częste kontakty nauczycieli i rodziców) ,
3/ zjednywanie rodziców dla ogółu uczniów .
Ten sam autor przedstawia również cele szczegółowe dotyczące współpracy nauczycieli i rodziców . Są to :
"1/ Uświadomienie rodzicom , że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań przez szkołę i dom ;
2/ umacnianie więzi emocjonalnej między nauczycielami i rodzicami podczas wspólnie wykonywanych zadań ;
3/ umożliwienie dwukierunkowego porozumienia się nauczycieli i rodziców na zasadzie demokratyzmu i partnerstwa ;
4/ wymiana opinii i spostrzeżeń , np. w sprawy rozwoju fizycznego , społecznego i psychicznego uczniów lub odczuwanych przez nich potrzeb psychospołecznych ;
5/ sugerowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych ,
za pomocą których mogliby wydatnie pomóc swym dzieciom w nauce i zachowaniu ;
6/ ułatwienie nauczycielom zrozumienie stosunku ucznia do swej rodziny oraz jej oczekiwań wobec niego " .
Ważne dla prawidłowej współpracy rodziny i szkoły są nie tylko cele , ale także zasady , którymi powinni kierować się rodzice i nauczyciele , chcąc
aby owa współpraca przebiegała w sposób aktywny i świadomy . Są to zdaniem Mieczysława Łobockiego :
1/ zasada pozytywnej motywacji ,
2/ zasada partnerstwa ,
3/ zasada wielostronnego przepływu informacji ,
4/ zasada jedności oddziaływań ,
5/ zasada aktywnej i systematycznej współpracy .
Zasada pozytywnej motywacji głosi , że nieodzownym warunkiem skutecznego współdziałania nauczycieli i rodziców jest całkowicie dowolny i dobrowolny udział w wykonywaniu wspólnych zadań na rzecz szkoły i rodziny .
Zasada partnerstwa podkreśla równorzędnie prawa i obowiązki nauczycieli i rodziców .
Zasada wielostronnego przepływu informacji zakłada konieczność uruchomienia różnych kanałów porozumienia między nauczycielami i rodzicami .
Zasada jedności oddziaływań przypomina przede wszystkim o konieczności realizowania przez szkołę i rodzinę zgodnych celów w pracy wychowawczej .
Zasada aktywnej i systematycznej współpracy uwydatnia potrzebę czynnego
udziału i stałego zaangażowania się w wykonywanie zadań inicjowanych i organizowanych podczas współdziałania nauczycieli i rodziców .
Przedstawione cele i zasady współpracy nauczycieli i rodziców umożliwiają prawidłową pracę wychowawczo - dydaktyczną szkoły , a także prawidłowy proces rozwoju dzieci . Współpraca rodziców ze szkołą staje się bardziej planowa , systematyczna i oparta jest na możliwie wysokim poziomie ich świadomości i kultury pedagogicznej .
Formy współpracy nauczyciela z rodzicami
Kluczem do sukcesu , we współpracy szkoły i rodziny jest wzorowo prowadzona współpraca za pomocą różnorodnych form . Wymienić należy następujące formy kontaktów z rodzicami :
"1. ZBIOROWE
Robocze
informowanie rodziców na temat osiągnięć szkolnych uczniów ;
zapoznawanie rodziców z treściami programu nauczania i wychowania oraz metodami jego realizacji ;
informowanie rodziców o sprawach wychowawczych.
Towarzyskie
okolicznościowe ;
z okazji uroczystości oraz imprez klasowych i ogólnoszkolnych .
Z ekspertem ( np. pedagogiem , psychologiem , lekarzem , socjologiem , itp.)
dotyczące trudności wychowawczych i dydaktycznych ;
poświęcony pedagogizacji rodziców w formach zorganizowanych .
INDYWIDUALNE
Konsultacje pedagogiczne
Wizyty domowe
Kontakty korespondencyjne
dzienniczek ucznia ;
listy do rodziców ;
rozmowy telefoniczne"
Jedną z najczęściej spotykanych form współpracy szkoły z rodzicami są spotkania zbiorowe . Spośród nich najbardziej popularne są spotkania robocze, zwane inaczej wywiadówkami . Są to tradycyjne formy współpracy szkoły i domu organizowane przeważnie dla rodziców uczniów tej samej klasy , odbywają się nie częściej niż 4 - 6 razy w ciągu roku szkolnego . Mają na celu omówienie różnych spraw organizacyjnych klasy osiągnięć szkolnych uczniów i napotykanych przez nauczycieli trudności w toku nauczania i wychowania . Część ogólna ( początkowa wywiadówki ) to spotkanie ogółu rodziców z dyrektorem szkoły , na którym omawiane są sprawy organizacyjne oraz istotne sprawy dotyczące nauczania i wychowania . Po części ogólnej wywiadówki odbywa się spotkanie rodziców z wychowawcami poszczególnych klas . Każdy wychowawca , który prowadzi wywiadówki musi pamiętać o realizacji , na tym spotkaniu roboczym następujących zadań :
zapoznać rodziców z osiągnięciami szkolnymi uczniów ,
zaznajamiać ich z treścią programu nauczania i metodami jego realizacji ,
informować o sprawach wychowawczych .
Doniosłym zadaniem nauczyciela, organizującego spotkania robocze , zdaniem Mieczysława Łobockiego , jest także " przekazywanie rodzicom wiedzy pedagogicznej i psychologicznej z zakresu wychowania rodzinnego , postaw rodzicielskich oraz elementarnych zasad higieny i zdrowia psychicznego ".
Przedstawione zadania spotkań roboczych nauczycieli i rodziców są realizowane w miarę narastających potrzeb w tym zakresie .
Niezbędnym uzupełnieniem spotkań roboczych są spotkania o charakterze towarzyskim , które odbywają się w uroczystej i miłej atmosferze w klasie , świetlicy szkolnej lub poza szkołą . Zapraszani są na nie wszyscy , lecz tylko niektórzy rodzice . Zależy to od rodzaju spotkania i jego celu . Można wymienić następujące rodzaje spotkań o charakterze towarzyskim :
" okolicznościowe ( przy kawie lub herbacie ) ,
z okazji uroczystości i imprez klasowych oraz
z okazji uroczystości i imprez ogólnoszkolnych ".
Należy zwrócić uwagę na spotkania okolicznościowe ( przy kawie lub herbacie),
które najczęściej odbywają się poza klasą i szkołą , a powody ich organizowania są różne . Mogą być naturalnym przedłużeniem spotkań roboczych , gdzie sprawy wychowawcze omawiają rodzice i nauczyciel w warunkach kameralnych . Najbardziej czynnymi rozmówcami są tutaj rodzice , a nauczyciel staje się ich równorzędnym partnerem .
Inny charakter maja spotkania z okazji uroczystości i imprez klasowych , które są inicjowane i organizowane przeważnie przez wychowawcę klasy przy pomocy uczniów . Współorganizatorami są tutaj często rodzice . Spotkania te są organizowane w klasie z okazji różnego rodzaju świąt ( np. Dzień Matki ) i rocznic ( ważniejszych wydarzeń w kraju lub mieście ) . Na tych spotkaniach uczniowie przedstawiają różnego rodzaju programy artystyczne , przez co prezentują swoje zdolności i umiejętności . Rodzice uczestnicząc w uroczystościach i spotkaniach klasowych poznają specyfikę pracy wychowawczej z uczniami , przeżywają wspólnie z dziećmi uroki życia klasowego , odczuwają bliską więź emocjonalną z całą klasą i szkołą .
Nieco inny charakter maja spotkania z okazji uroczystości i imprez ogólnoszkolnych . Odbywają się one na terenie szkoły , a uczestniczą w nich
przede wszystkim uczniowie bardziej uzdolnieni i utalentowani , pozostali uczniowie szkoły uczestniczą w nich w roli obserwatorów . Spotkania te uatrakcyjniają życie szkoły , a także umożliwiają wzajemne kontakty między rodzicami uczniów różnych klas i stwarzają okazje do wymiany zdań na temat wielu spraw .
W celu pomocy rodzicom w kłopotach , jakie maja oni ze swymi dziećmi organizowane są tzw. spotkania z ekspertem . Organizatorami tych spotkań są z reguły nauczyciele , którzy sugerują temat i przebieg spotkania . Nauczyciele , o ile istnieje taka konieczność zorganizowania spotkania z ekspertem zwracają się " o pomoc do różnych specjalistów np. psychologów , pedagogów szkolnych, doświadczonych nauczycieli , przedstawicieli nauki , kultury i techniki , resortu zdrowia i sprawiedliwości , pracowników administracji , członków stowarzyszeń i organizacji społecznych " . Udzielają oni konsultacji na interesujące rodziców tematy lub podejmują się bezpośredniej pracy z rodzicami . W spotkaniach z ekspertem , które dotyczą trudności wychowawczych mogą brać udział wszyscy rodzice , których dzieci sprawiają trudności wychowawcze , nie tylko rodzice uczniów jednej klasy . Takie spotkanie umożliwia " pogłębioną konfrontację przekonań z poglądami i doświadczeniami osób z różnych środowisk społecznych , o różnym poziomie wykształcenia i kwalifikacji zawodowych ", a także może " być swoista wolną trybuną reprezentowanych przez rodziców poglądów oraz przekonań na temat dzieci trudnych , a także wychowania w ogóle i dlatego staje się źródłem cennych informacji o problemach wychowawczych " . Spotkania z ekspertem powinny odbywać się w grupach 10 - 15 osobowych ( z tymi samymi rodzicami ) i nie częściej niż dwa razy w ciągu roku szkolnego .
Szczególnie zalecanymi spotkaniami z ekspertem są zebrania ( prelekcje lub
konferencje ) poświęcone dokształcaniu rodziców , zwłaszcza pedagogicznemu i psychologicznemu . " Nabywana podczas ich trwania wiedza sprzyja nie tylko ujednolicaniu reprezentowanych przez rodziców różnych stanowisk na temat wychowania i rozwoju psychicznego uczniów, a także przyczynia się do usprawnienia zarówno ich współdziałania z nauczycielami , jak i konkretnych poczynań wychowawczych wobec swych dzieci ". Tematy prelekcji często podają rodzice , a może w nich uczestniczyć zazwyczaj nie więcej niż 25 - 30 rodziców . Spotkania mające na celu dokształcanie rodziców są jedną tylko z form zbiorowego współdziałania nauczycieli i rodziców .
Uzupełnieniem i wzbogaceniem zbiorowych kontaktów nauczycieli i rodziców są spotkania indywidualne . Do najbardziej znanych form spotkań indywidualnych należą : konsultacje pedagogiczne , lekcje otwarte , wizyty domowe , kontakty korespondencyjne .
Konsultacje pedagogiczne mają za zadanie wspólne poszukiwanie rozwiązań trudnych sytuacji , jakie zdarzają się w procesie wychowania i uczenia się . Konsultantami pedagogicznymi mogą być : nauczyciele , wychowawcy klasowi, dyrektorzy szkół i tzw. pedagodzy lub psycholodzy szkolni . Konsultacje pedagogiczne to prowadzenie rozmów na temat wychowania i uczenia się oraz wyboru zawodu lub dalszego kształcenia uczniów . Odgrywają one doniosłą rolę w rozwiązywaniu problemów , jakie nurtują rodziców i nauczycieli w pracy z poszczególnymi uczniami .
Niezbędnym uzupełnieniem spotkań indywidualnych są lekcje otwarte dla rodziców . Jest to jedna z najciekawszych , a zarazem najtrudniejszych form organizacyjnych . Zaproszenie rodziców na lekcje wymaga od nauczyciela przeprowadzenia jej poprawnie pod względem merytorycznym i metodycznym .
Dużą niewiadomą w tego rodzaju spotkaniach są zachowania dzieci , które ośmielone bliskością rodziców mogą chcieć się pokazać z jak najlepszej strony i będą na lekcji aktywne lub onieśmielone będą bały się cokolwiek powiedzieć .
Po przeprowadzeniu lekcji należy ją omówić , wyjaśnić rodzicom wszystkie problemy , które wynikły na lekcji , a także odpowiedzieć na wszystkie pytania i wątpliwości . Należy także pokazać rodzicom klasę , jej wyposażenie , urządzenia , pomoce dydaktyczne i ich zastosowanie , a także zaprezentować prace malarskie i inne wytwory uczniów oraz zbiory obrazujące specyficzne zainteresowania poszczególnych dzieci . Spotkanie tego typy wraz z dziećmi powinno odbyć się w klasie .
Osobliwą formą spotkań indywidualnych są wizyty domowe , których głównym celem jest bliższe i bezpośrednie poznanie warunków , w jakich żyją uczniowie oraz nawiązanie osobistego kontaktu ze wszystkimi członkami rodziny . Spotkania te pozwalają nauczycielowi lepiej zrozumieć ucznia . Wizyta nauczyciela w domu ucznia powinna trwać nie dłużej niż pół godziny , a ważniejsze spostrzeżenia i wrażenia , zwłaszcza dotyczące warunków materialno - bytowych rodziny i panującej w niej atmosfery zapisuje nauczyciel w specjalnie przeznaczonym do tego zeszycie . Zapisy te stanowią cenny materiał , przydatny nie tylko do stworzenia pełnego obrazu ucznia jako indywidualności , lecz także w prowadzeniu pedagogizacji rodziców i w dalszym utrzymywaniu z nimi bliskich kontaktów .
Interesującym rodzajem form współpracy nauczycieli i rodziców są kontakty korespondencyjne . Do najczęściej spotykanych indywidualnych form kontaktów korespondencyjnych należy porozumiewanie się nauczyciela z rodzicami za pomocą dzienniczka ucznia , listów oraz rozmów telefonicznych .
Dzienniczek ucznia w obecnej postaci służy informowaniu rodziców o różnego typu spotkaniach organizowanych w szkole , jest w nim miejsce na plan lekcji ,
nazwisko nauczycieli poszczególnych przedmiotów nauczania , a także miejsce poświęcone korespondencji nauczycieli z rodzicami - gdzie można wpisywać różne korzystnie świadczące o uczniach spostrzeżenia i uwagi .
Listy do rodziców mają tę zaletę , że pomagają nauczycielom z łatwością
nawiązać z opiekunami dziecka kontakt pośredni , który niekiedy jest jedynym możliwym . List może być początkiem owocnej współpracy szkoły i rodziców . Możliwe są dwa rodzaje listów : listy otwarte o tematyce wychowawczej i listy przeznaczone dla rodziców poszczególnych uczniów . Za pomocą listów można także przekazywać podziękowania rodzicom za ich wkład w wychowanie swych dzieci i współpracę na rzecz klasy i całej szkoły .Uzupełnieniem indywidualnych kontaktów korespondencyjnych są rozmowy telefoniczne w niektórych wypadkach okazują się one wręcz koniecznością . Wymienia się dwa rodzaje rozmów telefonicznych : rozmowy mające na celu okolicznościową wymianę informacji o uczniu i służące udzielaniu porad w sprawach wychowawczych .
Istotnym uzupełnieniem form współpracy nauczyciela z rodzicami jest powołanie do życia Rady Szkoły i Rady Rodziców .
Rada szkoły powinna liczyć nie mniej niż sześć osób. W jej składzie powinno się znaleźć co najmniej dwóch reprezentantów :
1/ nauczycieli - wybranych przez ogół nauczycieli;
2/ rodziców - wybranych przez ogół rodziców;
3/ uczniów - wybranych przez ogół uczniów;
Tryb wyboru członków rady szkoły określa statut szkoły. Kadencja rady trwa trzy lata - statut może dopuszczać coroczną wymianę jednej trzeciej składu rady.
W sposób szczegółowy rolę rady szkoły reguluje art. 50 ( rozdział 4 ) ustawy o systemie oświaty, który wyposaża radę w takie uprawnienia jak:
1/ uchwalanie statutu szkoły lub placówki;
2/ przedstawianie wniosków w sprawie rocznego planu finansowego środków specjalnych;
3/ opiniowanie planów finansowych szkoły;
4/ wnioskowanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny o dokonanie oceny działalności szkoły, jej dyrektora bądź zatrudnionych w niej nauczycieli;
5/ opiniowanie planu pracy szkoły, projektów innowacyjnych i eksperymentów,
a także innych spraw istotnych dla szkoły;
6/ ocenianie sytuacji szkoły połączone z występowaniem z wnioskami do dyrektora , rady pedagogicznej organu prowadzącego szkołę w szczegółowych sprawach organizacji zajęć pozalekcyjnych i przedmiotów nadobowiązkowych .
Formalną pozycję reprezentacji rodziców w szkole reguluje rozdział 4 ustawy o systemie oświaty . W art.53 i 54 określono podstawy powołania i zasady funkcjonowania rady rodziców w szkole. Artykuł 53 ustawy mówi o tym, że w szkołach można powoływać radę rodziców , która jest reprezentacją rodziców uczniów danej szkoły. Zasady tworzenia rady rodziców uchwala ogół rodziców danej szkoły, a powołana w ten sposób rada sama uchwala regulamin swojej działalności ( który jednak nie może być sprzeczny ze statutem danej szkoły ).
Do kompetencji rady rodziców , należy między innymi :
1/ występowanie do rady szkoły , rady pedagogicznej i dyrektora z wnioskami i opiniami dotyczącymi wszystkich spraw szkoły i placówki ;
2/ gromadzenie funduszy z dobrowolnych składek rodziców bądź z innych źródeł w celu wspierania działalności statutowej szkoły ( zasady wydatkowania tak zdobytych funduszy muszą regulować odpowiednie zapisy ustalonego przez rodziców regulaminu rady ) .
Kompetencje rady rodziców są ograniczone , ale można i warto je poszerzać w ramach regulaminu rady . Szczególne oczekiwania szkoły wobec rady rodziców dotyczą pozyskiwania środków oraz wspólnego organizowania rozmaitych przedsięwzięć na rzecz szkoły . Dużo więcej praw i możliwości skutecznego działania mają rodzice w radzie szkoły .
Współpraca szkoły z rodzicami prowadzona za pomocą różnorodnych form winna być nasycona żywą treścią , pedagogiczna mądrością , wysoką kulturą i atmosferą życzliwości . Stanie się ona wówczas interesującym przeglądem
sytuacji i atmosfery pracy klasy , przeglądem osiągnięć i twórczości uczniów , przeglądem różnorodności form i metod pracy stosowanych przez wychowawcę i szkołę .
Stosując różnorodne formy pracy z rodzicami , będziemy torować drogę do przekształcania tradycyjnych wywiadówek , zebrań , wartościowe i twórcze spotkania rodziców z wychowawcami .
Model współpracy nauczyciela z rodzicami
Szerokim działaniem profilaktycznym współczesnej szkoły powinno być
angażowanie do współpracy rodziców , którzy winni uczestniczyć w najistotniejszych chwilach życia swego dziecka . Taką okazją jest już moment rozpoczęcia nauki dziecka w szkole , który częstokroć budzi niepokój rodziców. Czasem ów niepokój spowodowany rozstaniem , osiąga znaczące rozmiary . W celu ukazania rodzicom jak dziecko funkcjonuje w szkole - w grupie rówieśniczej , pod opieką początkowo obcego nauczyciela - wychowawcy , proponuje się kontakt domu ze szkołą poprzez : zeszyty przedmiotowe , zeszyty ćwiczeń , wszystkie prace artystyczne uczniów , uroczystości klasowe oraz zebrania klasowe .
Od organizacji i sposobu prowadzenia zebrań klasowych zależy , w dużej mierze , klimat kontaktów nauczyciele - rodzice . Każde zebranie należy rozpocząć od przyjęcia proponowanego porządku lub wprowadzenia zmian , jeśli rodzice widzą potrzebę omówienia innych , ważnych spraw . Nauczyciel - wychowawca w klasach I - III prowadzi dokumentację spotkań , zebrane w niej są listy obecności rodziców , porządki obrad , przyjęte ustalenia .
Tematyka rozmów z rodzicami może dotyczyć postępów i trudności wszystkich dzieci w klasie szkolnej , a także indywidualnego dziecka . Powinna także dotyczyć źródeł trudności dziecka , projektowanych działań profilaktyczno - kompensacyjnych , a także rozwoju poznawczego , społecznego, emocjonalnego , fizycznego , itp. . Dobrze byłoby gdyby nauczyciel w toku spotkań z rodzicami przekazał informacje dotyczące możliwości bardziej aktywnego udziału rodziców w wychowaniu dziecka .
Najlepszym rozwiązaniem dla klas I - III są comiesięczne spotkania z rodzicami.
Pierwsze spotkanie z rodzicami w klasie pierwszej , drugiej i trzeciej powinno mieć charakter głównie informacyjny . Zaproponować można na nim następujący porządek obrad :
Powitanie , przedstawienie rodziców nowych uczniów .
Informacja o terminach wynikających z organizacji roku szkolnego - święta , dni wolne do odpracowania , ferie , zakończenie roku szkolnego .
Informacja o przedmiotach i nauczycielach uczących w klasie .
Planowane uroczystości szkolne i wycieczki .
Pytania i wnioski rodziców .
Organizując spotkanie z rodzicami należy zmienić klasę lekcyjną w miejsce spotkań ludzi dorosłych i równych sobie . Nigdy nie stać centralnie pod tablicą z otwartym dziennikiem w ręce i nie siadać za nauczycielskim stołem . Zawsze siadać w ławce obok rodziców , odłożyć dziennik i mówić o dzieciach , o ich problemach . Dla wszystkich słuchaczy jest to najważniejsze na świecie . Zebrania klasowe prowadzone w ten sposób spełniają oczekiwania rodziców , a rodzice w szkole czują się dobrze , bo są szanowani i poważani .
Można również organizować wspólne spotkania z dziećmi i ich rodzicami . Pokazywać na nich osiągnięcia w nauce wychowanków oraz ich umiejętności dotyczące życia społecznego w zespole klasowym . Prezentować efekty działalności dzieci poprzez odpowiednio przygotowaną i udekorowaną salę lekcyjną , stroje i rekwizyty ( samodzielnie przygotowane do przedstawień ) oraz szczególne umiejętności ( czytania , pisania , liczenia , malowania , recytowania , itp. ) .
Tak zorganizowana współpraca i przygotowanie zebrań klasowych powoduje uważną obserwację przez rodziców swych dzieci oraz chęć pokazania się wszystkich z jak najlepszej strony , a także zacieśnia kontakty i budzi wzajemne zaufanie .
Precyzyjnie ustalona przez nauczyciela - wychowawcę klas niższych tematyka spotkań z rodzicami i rozmów z nimi pomoże nauczycielowi doskonalić siebie i swą pracę . Należy stwierdzić , że : " Taki program potrzebny nauczycielowi jest po to , by mógł skutecznie rozwijać i kształcić młodego człowieka . Rodzicom - by poznali swoje dziecko , właściwości jego rozwoju psychofizycznego i potrzeby ( bezpieczeństwa , akceptacji , miłości ),
możliwości itp. . Dziecku taki program dałby rodziców mądrych , wyrozumiałych i wspierających w każdej trudnej chwili " .
Opracowanie szczegółowego programu od razu na trzy lata , uwzględnienie wyposażenia rodziców w wiedzę ułatwiającą ich kierowanie dzieckiem , zapoznanie rodziców z pozycjami wydawniczymi , do nich kierowanymi , organizowanie wystaw takich pozycji i spójna tematyka spotkań z rodzicami dają szansę na ustalenie jednolitego frontu oddziaływań prowadzących do osiągnięcia przez dziecko sukcesu i na jego bezkolizyjne przejście do etapu nauczania systematycznego . Powstanie w ten sposób systematyczny i pełny model współpracy z rodzicami w kształceniu zintegrowanym .
Koniecznością jest rejestrowanie kontaktów rodziców z nauczycielem , jak i tematykę spotkań oraz zebrań z rodzicami . Te założenia są odzwierciedlone we fragmencie dziennika pt.: " Zebrania z rodzicami uczniów ", a także we fragmencie dziennika pod nazwą : " Problematyka zebrań - uwagi i
spostrzeżenia " . Rodzice swoimi podpisami dokumentują kontakty z nauczycielem , a nauczyciel określa tematykę dyskusji i spotkań z rodzicami .
Ponadto wszyscy rodzice klas pierwszych mieszkających w rejonie szkoły powinni już w lutym otrzymać pisemną informację o szkole , m. in. o metodach pracy , o opisowym systemie oceniania uczniów , o zajęciach opiekuńczych i pozalekcyjnych .
Aby rodzice mogli śledzić realizację planu pracy szkoły i mieli możliwości korygowania planu dalszej pracy , dwa razy w roku szkolnym powinni uczestniczyć w zebraniach Rady Pedagogicznej ( styczeń i czerwiec ) .
Jednocześnie sami winni przedstawiać analizę pracy Rady Szkoły i Rady Rodziców .
W modelu współpracy nauczyciela z rodzicami główne miejsca powinny zająć tzw. dni otwarte dla rodziców . W tych dniach rodzice mogliby uczestniczyć w lekcjach , a także pomagać nauczycielowi w przeprowadzaniu zajęć .
Życie w szkole nie zamyka się w ramach lekcji i nie tylko w realizacji programu nauczania . Rodzice powinni uczestniczyć w różnych formach pracy i zabawy ich dzieci , np. w programach artystycznych o różnej tematyce przygotowanych przez uczniów , w wystawach prac plastycznych i technicznych uczniów , w różnorodnych konkursach , w których biorą udział ich dzieci .
Myślę , że przedstawione przeze mnie propozycje współpracy nauczyciela z rodzicami w kształceniu zintegrowanym to pewien model , który może wykorzystać każdy nauczyciel w swojej pracy . O modelu tej współpracy decydują nauczyciele , natomiast wpływ na tę współpracę, mają rodzice przez czynny w niej udział .
Coraz bardziej upowszechnia się świadomość , że udział rodziców ( jako najbardziej odpowiedzialnych z natury i litery prawa za rozwój i wychowanie swoich dzieci ) w kształtowaniu nowoczesnego oblicza szkoły , w rozwiązywaniu jej podstawowych problemów dydaktyczno - wychowawczych i opiekuńczych - staje się naturalną koniecznością i zarazem warunkiem niezbędnym jej sprawnego funkcjonowania . To może dokonywać się przede wszystkim w ramach autentycznej i wielostronnej współpracy rodziców i nauczycieli , także z udziałem dzieci - uczniów . Kluczową sprawą jest tutaj dobra wola i świadome ukierunkowanie współuczestników relacji na nadanie jej nowego kształtu , odpowiadającego wymogom reformującej się edukacji i własnym aspiracjom edukacyjnym .