Pozytywizm- I połowa XIX w.; w literaturze II połowa XIX w. (od powstania styczniowego)

1837r. - początek socjologii

w I połowie 1837r.- wystąpienie Comte'a

empiryzm metodologiczny- poznanie to interpretacja doświadczenia zmysłowego

postawa antymetafizyczna- walczyć ze spekulacjami filozoficznymi; z tym, co nie ma oparcia w empirii

scjentyzm- kult nauki, nauk przyrodniczych

instrumentalizm- nauka ma być przydatna w praktyce, jako instrument inżynierii społecznej (modelowanie charakterów; wpływ na grupy, by je zmienić)

Przyrodoznawswo jako nauka wzorcowa- metody nauk społecznych nie różnią się od metod nauk przyrodniczych

Claude Henri de Saint- Simon (1760- 1825)

• przygotowuje grunt pod socjologię

• dzieła: „Listy mieszkańca Genewy”, „Wprowadzenie do prac naukowych XIX w.”, „Katechizm industrialistów”

• socjologię chce nazwać fizjologią społeczną, fizyką społeczną

Koncepcje:

1. kryzys- przejście od feudalizmu (teologia) do industrializmu i systemu naukowego <kryzys w byciu między 1 a 2 systemem>

2. niezbędna jest reorganizacja społeczeństwa- reforma świadomości <musimy zacząć inaczej myśleć- wg nowego systemu>

3. budowa systemu naukowego- który będzie spójny, jednolity, użyteczny jako instrument zmiany społecznej

Buduje system dla społeczeństwa

• jednolite prawo podstawowe- prawo powszechnego ciążenia (Newtona)

• postulat stworzenia nowej fizjologii społecznej, pozytywistycznej, zajmującej się tylko społeczeństwem

• organicyzm- społeczeństwo jako organizm, jego budowa, rozwój, funkcje podlegają stałym prawidłowościom, można je wykryć

społeczeństwo industrialne- Saint- Simon nie podejmuje kwestii robotniczej

uwaga zwrócona na rozwój industrializacji, czyli wytwórczości, na niej opiera się społeczeństwo

industria to zaspokajanie potrzeb zbiorowości; produkcja dóbr materialnych, nauka, sztuka, technika

klasa industrialistów- klasa wytwórców (jest najważniejsza)

AUGUST COMTE

• uczeń Saint-Simona

• dzieła: „System filozofii pozytywnej” (tu w IV tomie używa nazwy socjologia), „Rozprawy o duchu filozofii pozytywnej”, „Rozprawy o całokształcie pozytywizmu”, „Katechizm pozytywistyczny”

• filozofia pozytywistyczna ma być czymś pomiędzy empiryzmem a mistycyzmem

mistycyzm u Comte'a został podniesiony do rangi teorii- empiryzm pozytywistyczny to za mało- nauka ma być nową religią

• cel nauki- ustalać prawa;

• wiedza to znajomość praw;

• wiemy, by przewidywać <przewidywać to, co jeszcze nieznane>, a przewidujemy by uprzedzić naturalny przebieg zdarzeń

• prawa to stałe związki: podobieństwa lub następstwa. Każdy przedmiot badań ma 2 aspekty: statyczny (podobieństwa) i dynamiczny (następstwa)

• natura ludzka- wyznaczał jedność natury ludzkiej;

umysł ludzki ma 3 wymiary:

• uczucia- siła dynamiczna

• działania- czynnik sprawczy

• intelekt- siła przewodnia

metafora organiczna- organicyzm

analogie między społeczeństwem a organizmem ludzkim są nieprzypadkowe i mają wytłumaczenie

realna analogia: rodzina- komórka

państwo- organizm/ organ

wstrząsy społeczne- choroby

społeczeństwo to organizm, który ma stany chorobowe, patologiczne i stany zdrowia

Czy potrzebne jest wyodrębnienie socjologii?

1. Przewód naukowy- tak, bo istnieje sfera nie objęta przez nauki

2. społeczny- tak, bo socjologia jest nauką społecznie użyteczną

Statystyka społeczna- to powiązane ze sobą teorie:

1. teorie religijne- religia zapewnia konsensus pomiędzy grupami i pomiędzy jednostkami, odpowiada wszystkim aspektom umysłu

• miłość- uczucia

• dogmaty- intelekt

• kult- działania

teorie własności & języka (kultury)

teoria własności- to, co w sferze dóbr materialnych, kumulacji ich

teoria języka- kultura wynikiem kumulacji osiągnięć intelektualnych (przekazywana międzypokoleniowo)

Statyka społeczna:

1. teorie rodziny i podziału pracy- aspekty te równoważą się

rodzina- podstwowa komórka, element uczuciowy natury ludzkiej; odbija model społeczny, stosunków społecznych (stosunki równości, czci, władzy)

podział pracy- kategoria zawodowa

2

---