Temat lekcji: Odkrycia geograficzne.

Klasa I gimnazjum.

1. Cele:
   wiedza - uczeń powinien:

• znać przyczyny, przebieg i skutki odkryć;

• uświadamiać sobie koniunkturalność tworzenia się postaw politycznych;

umiejętności - uczeń powinien:

• rozwijać umiejętności tworzenia własnych interpretacji przeszłości, ich prezentacji;

• rozwijać umiejętności praktyczne umożliwiające korzystanie z różnych źródeł wiadomości o dziejach;

• przygotowywać się do samodzielnej integracji wiedzy o przeszłości czerpanej z różnych źródeł informacji.

kompetencje kluczowe - patrz tabelka poniżej.

2. Czas: 45 min.

3. Grupy: 5.

4. Metody: praca pod kierunkiem, elementy dramy.

5. Materiały: 1. Podręcznik 2. Materiały źródłowe - w załączniku. 3. Mapa ścienna.

6. Ewaluacja: Rezultaty sprawdzane na bieżąco podczas prezentacji i długofalowo - testem. Rezultaty oczekiwane - patrz: cele.

Etapy lekcji	Przebieg lekcji	Umiejętności	Uwagi
Zaangażowanie (5 min)^1	Podział klasy na grupy. Zapoznanie grup z instrukcją. Podział ról w grupie.	- skuteczne komunikowanie się w różnych sytuacjach; - efektywne współdziałanie w zespole.	Uczniowie otrzymują zestawy literatury i instrukcję.
Badanie i przetwarzanie (20 min)^2	Analiza literatury i wyciąganie wniosków. Zagadnienia: 1. Stosunek Portugalii i Hiszpanii do działalności odkrywczej. 2. Stosunek konkwistadorów do tubylców; 3. Odkrycia i wynalazki techniczne. 4. Podział świata po odkryciach.	- jak wyżej; - rozwiązywanie problemów w twórczy sposób; - planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się; - scalanie informacji pochodzących z różnych źródeł w spójny obraz przeszłości; - samodzielne poszerzanie zakresu wiedzy w ramach zespołowej pracy uczniów;
Prezentacja (15 min)^3	Zreferowanie pracy grup przez sprawozdawców w formie konferencji prasowej, zapisanie wniosków.	- skuteczne komunikowanie się; - rozwiązywanie problemów w twórczy sposób; - przedstawienie własnej opinii na forum publicznym; - przedstawienie wyników pracy i opinii zespołu;	Zestawienie wyników pracy grup.
Refleksja (5min)^4	Ankieta na kartkach	- planowanie, organizowanie i ocenianie własnego procesu uczenia się

Materiały dla uczniów

Instrukcja dla uczniów 1

1. Podzielcie się w grupie funkcjami (kontroler czasu/lider, wykonawcy, ewentualnie sekretarz).

2. Zapoznajcie się z materiałami.

3. Jesteście przedstawicielami księcia Portugalii. Dowiadujecie się, że ci łgarze, Hiszpanie, sądzą, że dokonali ważniejszych odkryć niż Wy. Powołaliście międzynarodowych ekspertów i chcecie im udowodnić na podstawie dokumentów, że Wasze odkrycia są ważniejsze.

4. Przygotujcie wystąpienie 1-2 osób na tej właśnie międzynarodowej konferencji. Stawką jest podział odkrytych lądów.
   
   Instrukcja dla uczniów 2

5. Podzielcie się w grupie funkcjami (kontroler czasu/lider, wykonawcy, ewentualnie sekretarz).

6. Zapoznajcie się z materiałami.

7. Jesteście przedstawicielami króla Hiszpanii. Dowiadujecie się, że ci łgarze, Portugalczycy, sądzą, że dokonali ważniejszych odkryć niż Wy. Powołaliście międzynarodowych ekspertów i chcecie im udowodnić na podstawie dokumentów, że Wasze odkrycia są ważniejsze.

8. Przygotujcie wystąpienie 1-2 osób na tej właśnie międzynarodowej konferencji. Stawką jest podział odkrytych lądów.
   
   Instrukcja dla uczniów 3

9. Podzielcie się w grupie funkcjami (kontroler czasu/lider, wykonawcy, ewentualnie sekretarz).

10. Zapoznajcie się z materiałami.

11. Jesteście przedstawicielami międzynarodowej komisji ds. zbrodni na tubylcach. Powołaliście międzynarodowych ekspertów i chcecie ocenić zachowanie odkrywców i konkwistadorów. Musicie im udowodnić na podstawie dokumentów, że zachowanie ich zasługuje na karę bądź nagrodę.

12. Przygotujcie wystąpienie 1-2 osób na tej właśnie międzynarodowej konferencji. Stawką jest osąd historii.
    
    Instrukcja dla uczniów 4

13. Podzielcie się w grupie funkcjami (kontroler czasu/lider, wykonawcy, ewentualnie sekretarz).

14. Zapoznajcie się z materiałami.

15. Jesteście przedstawicielami stoczni Portugalii i instytutów geograficznych tego państwa. Przekonajcie księcia, że warto nadal finansować Wasze prace badawcze.
    
    Instrukcja dla uczniów 5

16. Podzielcie się w grupie funkcjami (kontroler czasu/lider, wykonawcy, ewentualnie sekretarz).

17. Zapoznajcie się z materiałami.

18. Jesteście przedstawicielami komisji werbunkowej ds. wypraw odkrywczych. Na podstawie dokumentów sporządźcie materiał zachęcający do udziału w kolejnych wyprawach.

Materiał źródłowy

1. Listy K. Kolumba (fragmenty).

2. B. de Las Casas, Krótka historia o wyniszczeniu Indian.

3. Mapki z trasami wypraw odkrywczych i podziałem świata wg traktatu w Tordecillas.

4. Fragment Historii powszechnej. Wiek XVI. A. Wyczańskiego o działalności Henryka Żeglarza.

5. Ilustracje najważniejszych przyrządów nawigacyjnych (za: G. Blond, Wielcy żeglarze, Warszawa 1966).

Arkusz samooceny ..... (imię i nazwisko) .................

Uważam, że pracowałem(-am): bardzo intensywnie intensywnie dobrze niezbyt dobrze słabo bardzo słabo Podczas lekcji pełniłem(-am) funkcję: obserwatora kontrolera czasu osoby wspierającej wykonawcy zadania poszukiwacza sekretarza

Moja praca: przydała się innym przydała się mnie osobiście nie przydała się W naszej grupie najlepiej pracował(a): ................... Pracę naszej grupy oceniam jako: sukces umiarkowany sukces klęskę Moglibyśmy rozwiązać zadania inaczej, np. ... Gdyby nie ... to uzyskalibyśmy inny wynik, np. ...

Do treści tabeli chciałbym(-łabym) dodać następujące uwagi: AD.1

Przypisy:

1. Etap, na którym określony zostaje cel pracy uczniów, rozbudzona świadomość braku wiadomości na określony temat i potrzeba ich uzupełnienia.

2. Etap, na którym grupa głośno rozważa zadanie, ściera opinie, rozważa hipotezy, formułuje myśli, wypracowuje rozwiązania. Zadaniem nauczyciela jest tu minimum ingerencji, tylko w wypadkach, gdy uczniowie zgłaszają potrzebę jego pomocy.

3. Uczniowie występują przed klasą, grupą itp., przedstawiając wyniki swojej pracy. Nauczyciel taktownie może pomagać.

4. Końcowy etap, realizowany na lekcji lub w domu, podsumowujący lekcję, prostujący ewentualne błędy lub sugerujący inne rozwiązania.

---