teoria literatury - Tatarkiewicz, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury


Tatarkiewicz:

Pierwsza definicja sztuki: umiejętność wytwarzania rzeczy według reguł (więc rzemiosło, arytmetyka, ale nie poezja i muzyka, bo je tworzy się pod wpływem natchnienia).

Pitagorejczycy odkryli matematyczne prawa harmonii dźwięku muzykę dodano do sztuk.

Literaturę zaliczył dopiero Arystoteles.

Koniec XVII: wykreślono ze sztuk logikę i arytmetykę; muzykę, literaturę i sztuki plastyczne nazwano „wyższą kategorią sztuk”.

Połowa XVIII: Batteux wprowadza:

a) określenie „7 sztuk pięknych”

b) definicję sztuk: „Naśladują naturę, wybierając z niej to, co piękne”.

Obowiązuje to do XIX wieku

Modernizm - początek XX wieku - uznanie nowych sztuk:

A na pograniczu:

Kwestie sporne:

- jest wiele sztuk, czy jedna sztuka z wieloma dziedzinami

- czy sztukami są tylko dzieła wzrokowe, czy również literatura i muzyka

- czy sztukami są umiejętności tworzenia, czy wytwory

6 definicji sztuki:

Definicje znanych ludzi:

Postomodrniści: „Pojęcia sztuka nie należy definiować!”

Dwie definicje Tatarkiewicza („podwójnie alternatywne”)

Sztuka jako czynność: odtwarzanie rzeczy, bądź konstruowanie form, bądź wyrażanie przeżyć jeśli wytwór tego odtwarzania, konstruowania jest zdolny zachwycać, bądź wzruszać, bądź wstrząsać.

Sztuka jako wytwór: odtworzenie rzeczy, bądź konstrukcja form, bądź wyrażenie przeżyć, ale tylko takie odtwarzanie, konstrukcja lub wyraz przeżyć, jakie są zdolne zachwycać, wzruszać, wstrząsać.

Sztuka jako praktyka samocelowa

Home - angielska teoria smaku: piękno nie jest obiektywne, lecz jest pochodną kontaktu estetycznego relatywizm, teorie psychologiczne

Kant: „Krytyka władzy sądzenia” i „Krytyka praktycznego rozumu”:

Dialektyka - wzajemne oddziaływanie podmiotu i przedmiotu

„Przedmiot jest warunkiem istnienia podmiotu i na odwrót.”

Piękno:

Kant rozstrzyga antynomię „subiektywne ale powszechne” wskazując na fakt istnienia powtarzalnych mechanizmów natury intelektualnej.

Piękno to wyrażanie idei estetycznych. Dobry artysta to ten, który potrafi „zmysłowo przedstawić idee rozumu” poprzez wymyślanie idei estetycznych.

Idee rozumu: piękno, dobro, prawda - i każdy przedmiot abstrakcyjny, np. wolność, czas.

Idea estetyczna to takie przedstawienie, które daje dużo do myślenia, ale nie jest mu adekwatna żadna określona myśl (pojęcie). To dokładnie na odwrót, niż idea rozumowa - jej nie jest adekwatne żadne naoczne przedstawienie.

Odniesienie poezji do idei umysłu, a nie do rzeczywistości obiektywnej, uzasadnia twórczość fantastyczną.

W koncepcji Kanta poezja, a szerzej, cała sztuka, stanowi działalność symboliczną.

Ze względu na możliwości symboliczne Kant daje poezji najwyższe miejsce wśród sztuk.

To, co z punktu widzenia myślenia pojęciowego jest wadą - nieprecyzyjność przedstawienia idei - dla poezji jest zaletą, ponieważ pozwala na grę wielu wyobrażeń.

Sztuka to nie mimesis - artysta nie naśladuje, tylko wymyśla za pomocą wyobraźni, a odbiorcy podziwiają dzieło sztuki właśnie dlatego, że jest celowo zbudowanym przedmiotem.

Sąd o pięknie (sąd smaku, krytyka) nie jest sądem nauki.

Kant odróżnia naukę o sztuce od krytyki.

Sztuka to das Spiel - po niemiecku: gra / zabawa, a więc czysta przyjemność nie mająca związku z praktyką życiową - „celowość bez celu”.

Tylko geniusz gwarantuję sztukę pełną polotu. Zaś polot to „zdolność unaoczniającego przedstawiania idei estetycznych”. Oczywiście ważna jest znajomość środków ekspresji, np. w poezji bogactwo i poprawność języka, prozodia, metrum, ale to jeszcze za mało.

Kant najbardziej cenił piękno przyrody, ale twierdził, że patrząc napełniamy ją znaczeniami.

Przeżycie piękna, formułowanie sądów estetycznych, sztuka - są to fenomeny przynależące do sfery komunikacji międzyludzkiej, rezultaty „popędu społecznego” człowieka.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
teolit, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Nomotetyzm Idiografizm, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Teoria litaratury - Ziomek, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
WYKAZ ZAGADNIEN DO EGZAMINU, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Ricoeur - Metafora i symbol(1), Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
Tekst - Wściekłość i wrzask, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
teolit, Filologia polska I st, poetyka i teoria literatury
WOK, Filologia polska I st, WOK
kolokwium z czas. gram. opis. (poprawa), Filologia polska I st, GRAMATYKA OPISOWA, GRAMATYKA OPISOWA
plan pracy na poetyke, filologia polska, ROK I, Poetyka
Konstrukcja przestrzeni w zbrodni Olgii Arbeliny A. Makine'a, filologia polska, ROK I, Poetyka
O kategorii podmiotu lirycznego, filologia polska, ROK I, Poetyka
EGZAMIN Z POETYKI (filologia polska, UWR, Poetyka
CZASOWNIK, Filologia polska I st, GRAMATYKA OPISOWA, GRAMATYKA OPISOWA (malutka cmelka)
WOK moje, Filologia polska I st, WOK
WOK - część1, Filologia polska I st, WOK
SYLABUS.Filologia.polska.1.st..-.zaoczne.2009-10, PDF

więcej podobnych podstron