PWI
Wykład 6
2012-11-08
Podmiot praw autorskich
Twórca:
Autorskie prawa osobiste powstają zawsze na rzecz twórcy, autorskie prawa majątkowe stosownie do art. 8 ust. 1 pr. aut. - z reguły na jego rzecz.
Tylko w nielicznych przypadkach ustawa przewiduje inaczej
Status twórcy (współtwórcy) to kwestia faktu.
Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko jako twórcy uwidoczniono na egzemplarzach utworu, lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości
w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Słowo „twórca” jest używane w ustawie w różnym znaczeniu.
Współautorstwo:
Art. 9 pr. aut.
4 przesłanki:
Możliwe do oznaczenia wkłady osób współtworzących - muszą mieć charakter twórczy
Wkłady te musza tworzyć jedno dzieło
Musi być jakaś współpraca autorów - istnieje jeżeli autorzy ustalili
i zaakceptowali swoje wkłady twórcze
Dzieło współautorskie istnieje tylko wtedy jeżeli są w nim możliwe do wydzielenia wkłady współautorów.
Współautorstwo przez wykreślenie:
Wyrok SN z 25 maja 2011 r. II CSK 527/10
Wkład twórczy uzasadniający współautorstwo może polegać na usunięciu fragmentów pozostających w sprzeczności z wiedzą medyczną której „główna autorska”
To orzeczenie jest błędne (przynajmniej wg Ryśka)
Wspólność prawa:
Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe.
Przedmiotem wspólności są jedynie autorskie prawa majątkowe, zaś prawa osobiste jej nie podlegają.
Istnieje nie tylko w wypadku współtwórczości, ale także np. poprzez dziedziczenie czy przeniesienie prawa.
Wykonywanie wspólnego prawa - art. 9 pr. aut.
Wspólność ta jest niewygodna dla autorów
Do wykonywania prawa do całego utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. Wobec jej braku każdy ze współtwórców może zażądać rozstrzygnięcia spornej kwestii przez sąd.
Utwory pracownicze
Art. 12 ust. 1: Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Art. 14 dotyczy utworów naukowych tworzonych w instytucji naukowej w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy ogranicza uprawnienia pracodawcy do:
Pierwszeństwa publikacji (z zastrzeżeniem dodatkowego wynagrodzenia dla autora.
Korzystania z materiału naukowego zawartego w utworze
Udostępniania dzieła osobom trzecim w granicach wynikających
z okoliczności tworzenia dzieła.
Umowy z art. 12 i 14 pr. aut. a art. 18 pr. pracy - postanowienia umów o pracę czy regulaminów pracy nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.
Dzieła zbiorowe:
Prawa majątkowe przysługują producentowi lub wydawcy, zaś możliwe do wyodrębnienia części w tym dziele podlegają odrębnej ochronie.
Producentowi lub wydawcy przysługuje też prawo do tytułu.
Następcy prawni:
Autorskie prawa majątkowe mogą Stanowic przedmiot obrotu prawnego inter vivos
i mortis causa. Podlegają dziedziczeniu na podstawie księgi IV KC.
Prawa te mogą być przedmiotem dziedziczenia zarówno ustawowego jak
i testamentowego.
Dzieła osierocone:
Nie jesteśmy powiedzieć czy są chronione przez prawa autorskie
Są to też takie utwory, o których wiemy że podlegają ochronie, lecz nie potrafimy określić podmiotu tego prawa.
Dyrektywa: Utwór osierocony to taki, którego właściciel nie jest znany, nawet w wyniku starannego poszukiwania podmiotu prawa.
Dyrektywa przewiduje zapłatę stosownego wynagrodzenia twórcy, jeśli zostanie zidentyfikowany.
Dzieła naukowe
Oznaczanie współautorstwa dzieł naukowych - oznaczaniu jako autorów dzieł naukowych nie tylko ich twórców w rozumieniu pr. aut. lecz także osób współuczestniczących w uzyskiwaniu wyniku naukowego (danych, odkrycia)
Autorskie prawa osobiste
Miejsce autorskich dóbr osobistych w systemie prawa cywilnego:
Można je traktować jako szczególne prawa osobiste powszechnego prawa cywilnego.
Można je także trakowa jako dobra odrębne od powszechnego prawa cywilnego.
W polskim modelu ochrony autorskich dóbr osobistych ustanowiona została ich podwójna ochrona: w ramach powszechnych dóbr osobistych na podstawie kc oraz jako odrębnych dóbr na podstawie pr. aut.
Autorskie prawa osobiste są bezterminowe (czas ich trwania jest nieograniczony) i w sposób trwały związane z twórcą.
W art. 16 pr. aut. wymieniono najważniejsze uprawnienia do:
1) autorstwa utworu;
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania
go anonimowo;
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Czy formalne naruszenie art. 16 jest już dostateczne, by uznać, że doszło do wkroczenia
w autorskie dobra osobiste, czy też niezbędne jest nadto, by tego rodzaju działanie rzeczywiście w konkretnym przypadku zakłóciło „więź twórcy z utworem”?
Ogólne problemy
Ochrona po śmierci (podmiotem ochrony jest zmarły, ochrona zawężona do atrybucji)
Dobra osobiste nie mogą być objęte konstrukcją wspólności praw
Dopuszczalność umów dotyczących autorskich praw osobistych - umowy
o zrzeczenie się autorskich praw osobistych są niedopuszczalne.