Instrukcja do ćwiczenia nr 10

Temat: Pomiary kół zębatych.

1. Zakres przygotowania studentów do ćwiczenia:

1. Parametry specyfikacji geometrycznej elementów uzębionych o ewolwentowym zarysie boku zęba (koła walcowe, ślimakowe).

2. Dokładność wykonania przekładni zębatych walcowych ewolwentowych o modułach m>1 mm (rodzaje pasowań, układ tolerancji, klasy dokładności).

3. Klasyfikacja metod pomiarowych błędów pojedynczych oraz kompleksowych kół zębatych.

4. Współrzędnościowa technika pomiarowa w pomiarach elementów uzębionych.

2. Przebieg ćwiczenia:

1. Pomiar grubości zęba na średnicy podziałowej suwmiarką do kół zębatych:

1. określenie wartości nastawczych oraz pomiarowych

2. zmierzenie grubości zęba suwmiarką do kół zębatych na średnicy podziałowej koła

3. omówienie sposobów wyznaczania błędu systematycznego suwmiarki do kół zębatych oraz błąd metody pomiaru grubości zęba suwmiarką

2. Sprawdzanie elementów wymiarowych koła zębatego mikrometrem talerzowym:

1. obliczenie wymiarów wskazanego koła zębatego

2. określenie ilości zębów koła objętych pomiarem przez n-zębów wg zależności:

3. pomiar wartości M_z przez n-zębów mikrometrem talerzowym

4. obliczenie wartości M wg zależności teoretycznej:

5. porównanie wartości M_zmierzone oraz M_teoretyczne

uzasadnienie uzyskanych różnic ΔM = M._teoretyczne - M_zmierzone

6. obliczenie błędu grubości zęba g z zależności:

lub dla α₀ = 20^o Δg = 1.064 ΔM

7. sprawdzenie wartości kąta przyporu przy wykorzystaniu zależności:

3. Przeprowadzenie pomiaru bicia uzębienia z zastosowaniem wałeczka i czujnika Wyniki pomiaru wpisać do tabeli I.

4. Zakwalifikowanie koła zębatego do odpowiedniej klasy dokładności dla wartości dopuszczalnych odchyłek wielkości pomiarowych koła.

5. Omówienie i przeprowadzenie pokazu działania aparatury dla przemysłowej kontroli kół zębatych:

1. maszyna pomiarowa Zeiss model TA450D

2. stanowisko do badania współpracy obustronnej kół zębatych

3. Sprawozdanie z ćwiczenia:

1. Schemat sposobu pomiaru: grubości zębów suwmiarką do uzębień, grubości zębów mikrometrem (przez n zębów), bicia uzębienia, badania współpracy obustronnej w układzie z kołem wzorcowym

2. Wyniki pomiarów w tabeli I i II.

Tabela I Wartości nominalne i zmierzone koła walcowego o zębach prostych

Ilość zębów	Z=
Moduł nominalny	m0=
Nominalny kąt przyporu	α0=
Współczynnik wysokości zęba	y=
Przesunięcie zarysu zęba	xm=
Średnica podziałowa	dp=
Grubość zęba	g =
Ilość zębów objętych pomiarem	n =
Pomiar przez n-zębów	M.z/M.t =
Pomiar przez n+1 zębów	Mn+1 =
Odchyłka grubości zęba	δg =
Odchyłka bicia uzębienia	r =
Koło zębate zakwalifikowane do .............. klasy dokładności

Tabela II

Pomiar bicia uzębienia koła Z=......... na maszynie Zeiss TA 450 D

Numer zęba	Wartość odchyłki bicia uzębienia w jednostkach napięcia [V]	Stała wzmocnienia układu elektrycznego [μm/V]	Przeliczone wartości bicia uzębienia [μm]	Obliczona wartość bicia uzębienia z odchyłek ekstremalnych [μm]	Wymagania związane z klasą dokł. badanego koła
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

Wnioski:

Literatura:

1. Jakubiec W. „Metrologia wielkości geometrycznych”

WNT W-wa 1996r

2. Ochęduszko K. „Koła zębate” tom III

3. PN-79/M-88522/01

1

1

Ćwiczenie nr 10 - Pomiary kół zębatych.

gdzie:

m₀ - moduł nominalny koła

α₀ - nominalny kąt przyporu

n - ilość zębów objętych pomiarem

invα₀ - funkcja ewolwentowa

gdzie:

M_n+1 - wartość pomiarowa przez n+1 zębów

M._n - wartość pomiarowa prze n-zębów

m₀ - nominalny kąt przyporu

---