Teoria potrzeb Maslowa
W koncepcji potrzeb Maslow przyjmuje kilka grup potrzeb, które tworzą hierarchię. Potrzeby układają się od prymitywnych do zaawansowanych.
U dołu piramidy znajdują się potrzeby fizjologiczne, najbardziej podstawowe. Ich zaspokojenie pozwala na odczuwanie i dalsze zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu. Zaspokajając potrzeby niższe, przechodzi się kolejno przez szczeble piramidy w górę. W ten sposób zaspokaja się potrzeby najwyższego rzędu, dotyczące wyższych stanów świadomości.

Hierarchia potrzeb

Założenia teorii:

1. Wraz z rozwojem ewolucyjnym wytworzyły się potrzeby wyższe. Potrzebę pożywienia dzielimy ze wszystkimi istotami żywymi, natomiast potrzebę samorealizacji nie dzielmy z nikim. Z tego wynika że im wyższa potrzeba tym jest ona bardziej ludzka.

2. Wyższe potrzeby pojawiają się w rozwoju ontogenetycznym. Człowiek po urodzeniu wykazuje potrzeby fizjologiczne, dopiero po kilku miesiącach życia niemowlę wykazuje pierwsze oznaki więzi interpersonalnych. Później - potrzebę bezpieczeństwa, autonomii, niezależności, szacunku i pochwały .

3. Im wyższa potrzeba tym mniej jest ona ważna dla biologicznego przetrwania. Wyższe potrzeby mają mniejszą zdolność dominowania. Łatwiej jest być zdesperowanym z powodu braku bezpieczeństwa niż z powodu braku szacunku. Szacunek jest niekoniecznym luksusem w porównaniu z pożywieniem lub bezpieczeństwem.

4. Życie na poziomie wyższych potrzeb oznacza większą efektywność biologiczną, długowieczność, mniej chorób, lepszy sen itp. Lęk, brak miłości powodują występowanie niepożądanych skutków; fizycznych i psychologicznych. Zaspokojenie wyższych potrzeb korzystne jest zarówno dla przetrwania jak i wzrastania.

5. Wyższe potrzeby są subiektywnie mniej naglące. Są trudniejsze do zauważenia i rozpoznania. Rozpoznanie własnych potrzeb czyli własnych pragnień jest dużym osiągnięciem psychologicznym.

6. Zaspokojenie wyższych potrzeb prowadzi do głębszego życia wewnętrznego. Zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa powoduje poczucie ulgi i odprężenia, natomiast nie może wywołać oszałamiającego szczęścia, czy pogody ducha.

7. Dążenie do zaspokojenia wyższych potrzeb i ich zaspokojenie reprezentuje ogólną tendencje do ku zdrowiu. Oddala od psychopatologii.

8. Wyższa potrzeba wymaga spełnienia warunków wstępnych. Potrzeby bardziej dominujące mogą być zaspokojone wcześniej. Im wyższa potrzeba tym więcej starań i środków należy podjąć, aby ją zrealizować.

9. Wyższe potrzeby wymagają lepszych warunków zewnętrznych, ażeby ich zaspokojenie było możliwe. Realizacja potrzeby miłości wymaga lepszych warunków środowiskowych niż realizacja potrzeby bezpieczeństwa.

10. Osoby które mają zaspokojone zarówno potrzeby niższe jak i wyższe, zwykle przypisują większą wartość potrzebom wyższym. Tacy ludzie są skłonni do zignorowania potrzeb niższych i ich niezaspokojenia, na rzecz samorealizacji

11. Im wyższy poziom potrzeb tym szerszy krąg identyfikacji przez miłość, którą rozumie się jako połączenie potrzeb dwóch lub więcej osób w jedną hierarchię wartości. Każda z dwojga osób będzie reagować na potrzeby drugiej tak samo jak na potrzeby własne

12.  Dążenie do zaspokajanie wyższych potrzeb i ich zaspokajanie pociąga za sobą pożądane konsekwencje obywatelskie i społeczne. Im wyższa potrzeba tym mniej egoistyczna. Ludzie którzy maja zaspokojone podstawowe potrzeby rozwijają w sobie potrzeby wyższe i stają się lepszymi rodzicami, pracownikami, obywatelami.

13. Zaspokajanie wyższych potrzeb jest bliższe samorealizacji niż zaspokajanie potrzeb niższych. Osoby żyjące na poziomie wyższych potrzeb są osobami samorealizującymi się.

14. Dążenie do zaspokajania wyższych potrzeb i ich zaspokajanie prowadzi do większego, silniejszego i bardziej autentycznego indywidualizmu. Ludzie żyjący na poziomie samorealizacji najbardziej kochają ludzkość i mają rozwiniętą specyficzną indywidualność.

15. Im wyższy poziom potrzeb, tym łatwiejsza i bardziej skuteczna może być psychoterapia. Na najniższych poziomach potrzeb jest ona niemal bezużyteczna. Głodu nie można uśmierzyć psychoterapią.

16. Niższe potrzeby są dużo wyraźniej zlokalizowane, bardziej dotykalne i bardziej ograniczone, niż potrzeby wyższe. Głód i pragnienie są o wiele bardziej cielesne niż miłość. Czynniki zaspokajające potrzeby niższe są znacznie bardziej dotykalne niż zaspokojenie potrzeb wyższych.

Są one również bardziej ograniczone. Można zjeść tylko ograniczoną ilość pokarmu, natomiast możliwości zaspokajania potrzeb miłości, szacunku, są prawie nieograniczone.

Motyw
Wewnętrzne przekonanie. Istota motywacji polega na doborze określonych bodźców do odpowiednich potrzeb.

Potrzeba

To odczuwalny brak, do którego zlikwidowania dąży organizm człowieka. Niezaspokojona potrzeba pobudza do podjęcia działania zmierzającego do osiągnięcia danego celu.

Popęd

Biologicznie uwarunkowana potrzeba motywująca i warunkująca zachowanie zmierzająca do jej zaspokojenia.

 

Różnice pomiędzy potrzebami wyższymi a niższymi 
Potrzeby podstawowe układają się w hierarchię opartą na zasadzie względnej dominacji. Czyli potrzeba bezpieczeństwa jest silniejsza niż potrzeba miłości. Jest tak ponieważ w pierwszej kolejności muszą być zaspokojone potrzeby niższe, aby można było zaspokoić potrzeby wyższego rzędu. Potrzeby fizjologiczne są silniejsze od potrzeby bezpieczeństwa, które są silniejsze od potrzeby miłości, które z kolei są silniejsze od potrzeb szacunku, które są silniejsze od potrzeb samorealizacji.

Samorealizacja
Samorealizacja to stawanie się wszystkim kim jesteśmy w stanie być.
Jest to jeden z najistotniejszych szczebli w Hierarchii Potrzeb Maslowa. Stosunkowo niewielu ludzi dochodzi w rozwoju osobowym do tego etapu i tylko ci nieliczni prowadzą ludzkość do przodu.

Maslow bardzo wyraźnie określił 15 cech charakteryzujących człowieka samorealizującego się:

1.Obiektywne odbieranie rzeczywistości.

Umiejętność patrzenia na siebie, ludzi i świat bez zniekształceń spowodowanych swoimi potrzebami, obawami i przekonaniami. Zdolność wykrywania fałszu i nieuczciwości oraz trafnego i wnikliwego oceniania ludzi. Osoby samorealizujące się dostrzegają ukryte i niejasne sprawy szybciej i poprawniej niż inni, ponieważ w swoich ocenach mniej ulegają lękom oraz własnym życzeniom i pragnieniom

2. Akceptacja siebie i otoczenia.
Dzięki akceptowaniu siebie i świata tak, jak jest, ludzie samorealizujący się nie wstydzą się siebie i swojej natury.

3. Spontaniczność, prostota i naturalność w zachowaniu, a także w życiu wewnętrznym, myślach i odruchach.

Osoby samorealizujące się nie starają się nikogo naśladować, gdyż mają swój własny styl. Mają wyższą świadomość własnego charakteru, odruchów, opinii i pragnień, a nawet zdają sobie sprawę z własnego subiektywizmu

4. Koncentracja na problemie.
Poczucie misji i celu do spełnienia w życiu pochłania większść energii ludzi samorealizujących się. Sąto z reguły ważne, ogólnoludzkie sprawy, które osoby te
czują się zobowiązane wykonać

5. Dystans wobec rzeczywistości i potrzeba prywatności.

Ludzie samorealizujący się dobrze znoszą, a nawet lubią samotność i pewne odizolowanie. Własne niepowodzenia również traktują z dystansem i potrafią przyjmować je bez gwałtownych reakcji

6. Niezależność od otoczenia.
Ludzie samorealizujący się są motywowani rozwojem i czują się odpowiedzialni za własny rozwój niezależnie od presji otoczenia. Są wystarczająco silni, aby uniezależnić się od opinii, a nawet uczuć innych ludzi.

7. Ciągła świeżość ocen.

Ludzie samorealizujący się potrafią dostrzegać piękno życia i zachwycać się tymi samymi rzeczami i zjawiskami z nieustającą świeżością i prostodusznością. Znajdują przyjemność w tym, co ich otacza.

8. Doznania uniesienia i fascynacji
nazywane są także doświadczeniami mistycznymi lub doznaniami szczytowymi, stany ekstazy i olśnienia. Mogą one towarzyszyć odkryciu jakiejś nowej prawdy, zrozumieniu czegoś istotnego, tworzeniu lub uczestniczeniu w czymś wyjątkowym.

9. Poczucie wspólnoty z rodzajem ludzkim.

Identyfikacja z istotami ludzkimi, sympatia i miłość do człowieka.

10. Głębokie przyjaźnie.
Przyjaźnie ludzi samorealizujących się są głębsze i trwalsze, chociaż z nielicznymi tylko jednostkami. Związek z drugą osobą, jeśli ma umożliwiać samorealizację, wymaga dużo czasu i energii.

11. Tolerancja inności.

Ludzie samorealizujący się są życzliwi dla każdego, niezależnie od klasy społecznej, wykształcenia, przekonań czy rasy. Mają szczery szacunek dla innych ludzi, głównie dlatego, że są ludźmi

12. Wyraźne standardy moralne.
Ludzie samorealizujący się nie mają wątpliwości co jest dobre, a co złe, gdyż mają wyraźne standardy moralne. Są ukierunkowani na osiąganie celu i potrafią cieszyć się z samego dążenia do celu tak samo, jak z jego osiągnięcia.

13. Pogodne poczucie humoru.

Nie są złośliwi i nie bawią ich sytuacje, kiedy śmiech odbywa się czyimś kosztem, kiedy ktoś jest zraniony. Nie lubią humoru połączonego z poczuciem wyższości, a także z obrażaniem autorytetów. Ich humor jest filozoficzny i nieagresywny.

14. Twórcze spojrzenie na świat.
Ludzie samorealizujący się są mniej zahamowani, lepiej dostrzegają rzeczywistość, dzięki czemu są bardziej twórczy.

15. Opór przed bezmyślnym podporządkowaniem się kulturze.

Ludzie samorealizujący się utrzymują dystans wobec kultury, w której się znajdują. Nie podporządkowują się modzie, nie są wytworni i szykowni, chociaż mieszczą się w granicach konwenansów.

---