Kategoryzacja pacjentów
Planowanie obsad personelu pielęgniarskiego oparte na podstawie liczby łóżek obarczone jest dużym ryzykiem błędu z racji nie uwzględniania rzeczywistego stanu zdrowia pacjentów. Aby ustalić rzeczywistą liczbę pielęgniarek jakie powinny opiekować się w danym oddziale chorymi wg specyfiki tego oddziału należy, zgodnie z metodologią kategoryzacji chorych, sklasyfikować wszystkich chorych do jednej z czterech grup. Klasyfikacja pacjentów w czterech kategoriach określa zakres opieki według siedmiu wyznaczników:
poruszania się,
czynności higienicznych,
odżywiania, wydalania,
pomiarów objawów życiowych,
leczenia oraz orientacji w sprawach zdrowia połączonego z opieką psychospołeczną.
Kategoryzowanie chorych w poszczególnych oddziałach szpitalnych jest wskaźnikiem niezbędnym do określania czasu opieki pielęgniarskiej, którą chory powinien otrzymać zgodnie z przyjętymi standardami, lub z postrzeganym zapotrzebowaniem na opiekę. Jak sygnalizuje A. Ksykiewicz-Dorota w zachodnich systemach ochrony zdrowia metoda ta jest szeroko stosowana właśnie do planowania obsad pielęgniarskich, ale również służyć ona może do planowania budżetu zakładu opieki zdrowotnej, a także prognozowania wydatków w instytucjach ubezpieczeniowych. Metodologię obliczania obsad pielęgniarek i położnych według kategoryzacji chorych przedstawiła MZiOS Komisja Płac i Zatrudnienia Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Metoda ta, jak postulowano, miała się przyczynić do wyeksponowania funkcji wychowawczej i ekspresyjnej pielęgnowania wobec dominującej funkcji instrumentalnej.
Należy jednak zauważyć, że metoda ta posiadała już wówczas swoich adwersarzy. Do głosów krytycznych jakie wnoszono w dyskusję nad słusznością i prawdziwością wyników uzyskanych przy użyciu tej metody, szczególnego znaczenia przybierała trudność klasyfikowania chorych do konkretnych grup i następowego, złego w rezultacie, uzyskiwania wyników pomiaru. Metoda ta jednak, jak zauważa M. Tur, była najbardziej rozpowszechnionym sposobem określania potrzeb kadrowych dla zawodów pielęgniarki i położnej w placówkach medycznych w Polsce.