Chromatografia.

1.Kolumny.

Najczęściej stosowanym materiałem w preparatyce kolumn do LC są rurki wykonane ze stali kwasoodpornej (niklowej lub tytanowej) o dobrze wypolerowanych ściankach wew., tak aby wyeliminować rysy powodujące tzw. Efekt przyścienny - czyli szybsze przenoszenie i rozmywanie pasma chromatograficznego.

Stosowanie kolumn „o nieskończonej średnicy” jest uzasadnione tym że wypełnienie w pobliżu ścianek kolumny jest zawsze mniej jednorodne niż w części środkowej.. Aby uzyskać max sprawność kolumny, należy zwrócić specjalną uwagę na metodę dozowania. Dozowanie powinno być dostatecznie szybkie i skierowane możliwie w środek wypełnienia kolumny a próbka powinna mieć skończoną objętość.

2.Detektory stosowane w CG.

Detektor - jest to urządzenie które ma za zadanie przetworzyć fizyczne lub chemiczne właściwości przepływającego przez niego gazu w sygnał elektryczny.

Detektory stosowane w CG można podzielić na kilka sposobów:

a)ze względu na zakres stosowalności:

-uniwersalne - nadające się do oznaczania wielu substancji,

-selektywne - nadające się do oznaczania określonej grupy związków,

-specyficzne - reagujące wyłącznie na bardzo wąską grupę substancji

b)ze względu na rodzaj sygnału wychodzącego z detektora:

-całkujące - rejestrujące sumaryczne zmiany masy analitu w gazie nośnym opuszczającym kolumnę chromatograficzną,

-różniczkujące - reagujące na chwilowe zmiany stężenia analitów w gazie nośnym

c)ze względu na potencjalny wpływ na zmiany w składzie próbki:

-destrukcyjne

-niedestrukcyjne

d)ze względu na odpowiedź detektora w stosunku do stężenia lub masy:

-detektor masowy

-detektor stężeniowy

Najważniejsze parametry charakteryzujące każdy detektor to:

-czułość - charakteryzowana przez wzrost sygnału detektora na jednostkę wzrostu masy lub stężenia substancji testowej,

-poziom szumów oraz granica oznaczalności detektora charakteryzowane stosunkiem wielkości sygnału do szumu.

-liniowy zakres dynamiczny detektora - zakres stężeń oznaczanych substancji, dla których otrzymuje się liniową odpowiedz detektora.

3. HS - technika analizy fazy nadpowierzchniowej.

Technika HS - GC jest stosowana przede wszystkim do analizy śladowej w próbkach o skomplikowanych matrycach. Sama technika HS jest bowiem typowym sposobem wzbogacania próbki przez właściwą analizą, co ma na celu zwiększenie stężenia lub masy oznaczanego składnika w próbce zmodyfikowanej oraz uproszczenia matrycy przez zastąpienie matrycy ciekłej gazową. Analizę fazy nadpowierzchniowej należy rozumieć jako sposób przygotowania próbek do właściwej analizy polegający na przeniesieniu oznaczonych składników z próbki pierwotnej - fazy skondensowanej, najczęściej ciekłej - do fazy gazowej, która jest poddawana analizie. Stosując zatem procedurę analityczną łączącą HS z odpowiednią techniką separacji i oznaczeń, wnioskujemy o składzie próbki pierwotnej na podstawie wyników analizy fazy gazowej pozostającej z nią w równowadze. Analizy techniką HS - GC są na ogół wykonywane w laboratorium. Próbka musi być zatem uprzednio pobrana i przechowana do momentu przeniesienia jej w części lub całości do aparatury HS. Próbki ciekłe poddawane analizie powinny być homogeniczne. Mogą zawierać zanieczyszczenia stałe. Należy zwracać uwagę na konieczność przechowywania próbek w naczyniu wypełnionym możliwie w całości i bezpośrednio po pobraniu próbki szczelnie zamkniętym. Próbniki powinny mieć zamkniete umożliwiające przenikanie oznaczanych składników na zewnątrz próbnika. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy próbnik nie jest wypełniony w całości cieczą.

Statyczna metoda HS - jest to metoda najczęściej używana w połączeniu z GC. Należy do metod równowagowych. Polega na określeniu określonej objętości V_L fazy ciekłej w naczynku HS, wprowadzeniu do niego pożądanej matrycy gazowej i wytworzeniu określonej objetości V_G fazy gazowej, przez doprowadzenie do ustalenia się równowagi międzyfazowej w stałej i kontrolowanej temp.. Fazę gazową pobiera się następnie do analizy.

Dynamiczne metody HS - metody te stanowią najbardziej prężnie rozwijającą się dziedzinę aplikacji CG w ostatnich latach. Obejmują one wiele wariantów związanych bezpośrednio z wytwarzaniem fazy nadpowierzchniowej, a ponadto włącza się do nich zagadnienia dotyczące sposobu wykorzystania wytworzonej fazy gazowej.

Do izolacji związków organicznych z różnych matryc, w połączeniu z wymienionymi technikami chromatograficznymi, powszechnie są stosowane:

-ekstrakcja rozpuszczalnikiem - SE

-analiza fazy nadpowierzchniowej - HS

-ekstrakcja gazem - P

-ekstrakcja do fazy stałej - SPE

-ekstrakcja płynem w stanie nadkrytycznym - SFC

THM - y

Chlorowanie wody pitnej jest najpowszechniej stosowaną metodą dezynfekcji. Oprócz wielu niewątpliwych zalet metoda ta ma jednak istotną wadę - w obecności tzw. Prekursorów w procesie chlorowania wody powstają trihalogenometany (THM), pośród których przeważa chloroform. Związek ren ma udowodnione działanie rakotwórcze. Pozostałe THM -y są podejrzewane o podobne działanie. Trihalogenometany powstają z prekursorów w reakcji haloformowej. Oprócz THM w procesie chlorowania wody powstają w mniejszych ilościach również inne związki chlorowcoorganiczne. Dodatkowym zagrożeniem jest powszechnie stosowanie chlorowcowych węglowodorów w przemyśle, gdzie głównie są używane jako rozpuszczalniki.

Istnieje wiele metod umożliwiających oznaczanie na tak niskim poziomie lotnych związków chlorowcoorganicznych w wodach. W większości z nich wykorzystuje się izolację i wzbogacanie lotnych analitów przed właściwą analizą. Najczęściej stosowanymi metodami są:

-wzbogacanie na stałych sorbentach (estrakcja do fazy stałej)

-ekstrakcja cieczą

-ekstrakcja gazem

W przypadku analizy próbek wód pitnych doskonałą alternatywą do omawianych metod jest metoda bezpośredniego nastrzyku próbki wody (DAI) do kolumny kapilarnej, z zastosowaniem detektora wychwytu elektronów. Jest to metoda szybka , łatwa i prosta do automatyzacji, a oprócz tego zapewnia otrzymanie bardzo rzetelnych wyników ilościowych.

3. Oznaczanie pestycydów.

Do pestycydów należą liczne i zróżnicowane strukturalnie związki chemiczne, np. związki chlorowcoorganiczne, fosforoorganiczne, triazyny, pochodne kwasu karbaminowego, fenolu.

W związku z dużą produkcją i trwałością pestycydów można stwierdzić ich obecność we wszystkich rodzajach wód i gleb. Ilość pestycydów w wodach zależy od intensywności stosowania pestycydów, rodzaju upraw, pory roku, intensywności opadów oraz przepływu cieków wodnych.

Rozwój metod chromatograficznych, zwłaszcza CG stworzył możliwość pełnej analizy pozostałości pestycydów w środowisku.

Przy oznaczaniu pestycydów w wodzie i glebie procedura przygotowania próbek do analizy uwzględnia wzbogacenie analitu oraz całkowite lub częściowe usunięcie składników matrycy. Przed przystąpieniem do analizy próbki wody najczęściej filtruje się, a próbki gleby poddaje homogenizacji.

Estrakcja ciecz - ciecz polega na wykorzystaniu korzystnego współczynnika podzialu analizowanych związków między organiczny rozpuszczalnik, którym ekstrahuje się anality z fazą wodną. Do ekstrakcji stosuje się rozpuszczalniki organiczne nie mieszajace się z wodą, w których anality rozpuszczają się znacznie lepiej niż w wodzie.

Ekstrakt otrzymany w trakcie procesu izolacji ciecz - ciecz wymaga najczęściej dodatkowej obróbki w celu usuniecia z niego wody i przeszkadzajacych związków organicznych, wydzielania interesujących frakcji, odparowania nadmiaru rozpuszczalnika lub też zamiany rozpuszczalnika

Metoda ta charakteryzuje się wieloma zaletami:

-umozliwia izolację i wzbogacania na złożu sorbentu lotnych i nielotnych związków organicznych

-woda i związki nieorganiczne są zatrzymywane w minimalnym stopniu oraz łatwo się je usuwa w procesie płukania i suszenia złoża

-wartości współczynników podziałów związków miedzy sorbentem a wodą dążą do nieskończonosci, jeśli sorbenty są dobrze dobrane

-zwilzalnośc sorbentu wodą umozliwia zadowalający transport analitu w kierunku pow. sorbentu

-sorbenty nie reagują chemicznie z wzbogacanymi analitami i dają się łatwo regenerować

-nie trzeba stosować duzych objetości drogich i toksycznych rozpuszczalników organicznych

-anality można transportować i magazynować

-proces wzbogacania jest prosty i szybki

4. Oznaczanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA)

Stanowią wszechobecną, bogata rodzinę związków organicznych. Są naturalnym składnikiem ropy naftowej i jej produktów, powstaja w procesach biosyntezy, lecz w dużej mierze sa też skutkiem działalnosci człowieka. WWA sa emitowane do atmosfery w postaci par i tam w większości kondensuja na cząstkach pyłu. Dla zdrowia człowieka jest znaczące że duza część WWA jest zaadsorbowana na pyłach o średnicy poniżej 3 um. Pył o takie jgranulacji opada bardzo wolno, nie jest skutecznie usuwany przez deszcz, w wyniku czego WWA długo utrzymuje się w atmosferze i śa wdychane przez człowieka.

WWA powstaja w procesach spalania materii organicznej przebiegajacych z niedostateczna ilością powietrza, a więc głównym źródłem ich emisji do atmosfery są: przemysł koksowniczy i hutniczy, elektrociepłownie, zaklady produkcji gumy. Źródłem WWA są też silniki samochodowe. Liczne WWA sa znane od dawna jako niebezpieczne związki o dzialaniu rakotworczym.

WWA są ciałami krystalicznymi o wysokiej temp. Topnienia i niskiej prężności pary. Rozpuszczaja się dobrze w rozpuszczalnikach organicznych. W wodzie rozpuszczają się bardzo słabo. W obecności światła i tlenu WWA ulegają reakcji fotochemicznej z utworzeniem w końcowym etapie dioli, chinonów i aldehydów.

WWA występują w środowisku na ogół w małym stężeniu, co czyni analizę tych związków trudną i czasochłonną.

a) pobieranie próbek

Pobieranie próbek powietrza polega na filtrowaniu znanej objetości powietrza przez filtry o okreslonej porowatosci, przeważnie 0,1 - 1 um. Czasami stosuje się również filtry o większej porowatości. Najczęściej sa stosowane filtry z włókna szklanego lub teflonu. Powietrze przechodząc przez filtry, niesie z sobą porcję WWA obecną w postaci pary oraz zaadsorbowaną na cząstkach zatrzymywanych przez filtry. Aby określić całkowita zawartość WWA w powietrzu, stosuje się na wylocie z filtra wkłady z pianki poliuretanowej.

b)wyizolowanie frakcji WWA

w przypadku analizy wody i ścieków izolacja WWA może być wykonywana przez zastosowanie:

-ekstrakcji ciecz - ciecz

-ekstrakcji na stałych sorbentach

-ekstrakcji płynem w stanie nadkrytycznym

-membran półprzepuszczalnych.

5. SPE - ekstrakcja do fazy stałej

W technice tej analizowaną ciekłą próbką przepuszcza się przez złoże sorbenta, najczęściej osadzonego na odpowiednim nośniku i umieszczonego w niewielkim pojemniku z tworzywa sztucznego. Zatrzymane związki są następnie uwalniane przez przepuszczenie przez złoże niewielkiej ilości rozpuszczalnika organicznego. Stosując odpowiednią kombinację rozpuszczalników, można oddzielic anality od interferentów.

6. SPME - mikroekstrakcja do fazy stacjonarnej

Większość z przedstawionych problemów można rozwiązać przez zmianę geometrii sorbenta, polegającą na naniesieniu go na cienkie włókno szklane lub kwarcowe. Cylindryczny kształt zew. Powierzchni ułatwia wymiane masy podczas wzbogacania i uwalniania zatrzymanych związków oraz eliminuje kłopoty związane z zatykaniem złoża. SPME łączy w jednym etapie izolację i wzbogacanie analitów. Nie wymaga specjalnych urządzeń do desorpcji termicznej ani też modyfikacji chromatografu. Można stosować rózne rodzaje dozowników.

7. PT - technika wypłukiwania i wychwytywania.

Metoda ta składa się z dwóch operacji realizowanych jednocześnie:

Wymywanie - polega na przepłukiwaniu próbki wody o objętości 5- 10 cm³ umieszczonej w płuczce o specjalnej konstrukcji z prędkością około 10 -40 ml/min czystym, obojetnym gazem, pobieranym z butli. Operację wymywania prowadzi się przez kilka do kilkudziesięciu minut, zwykle w temp. Otoczenia dla związków lotnych lub w podwyższonej temp. Dla związków średnio i trudno lotnych.

Wychwytywanie - w którym wymywane z wody anality są zatrzymywane w pułapce, a gaz wymywający jest usuwany na zewnątrz. Jest to etap krytyczny dla całej procedury, ponieważ pułapka powinna zapewniać ilościowe wychwytywanie analitów z gazu płuczącego, a w następnej kolejności umożliwiać szybką i ilościową desorpcję tych zwiążków na czoło kolumny chromatograficznej.

V.Chromatografia.

Chromatografia - jest grupą metod analizy, w których podstawowym elementem jest rozdzielanie mieszanin jednorodnych substancji na składniki. Odbywa się to na podstawie podziału mieszaniny między fazę nieruchomą i ruchomą układu chromatograficznego.

Efektem rozdzielania chromatograficznego jest chromatograf, który może mieć postać układu plam lub wykresu odpowiednich krzywych. Ten wykres powstaje w wyniku rejestracji sygnałów, w funkcji czasu, detektora umieszczonego na końcu kolumny.

Fazą ruchomą może być gaz, ciecz lub substancja w stanie pośrednim między gazem a cieczą - w stanie nadkrytycznym. Jeśli fazą ruchomą jest gaz, to chromatografia nosi nazwę gazowej, gdy fazą ruchomą jest ciecz, wówczas chromatografia nazywa się cieczową. W przypadku substancji w stanie nadkrytycznym odpowiadający jej rodzaj chromatografii został nazwany chromatografią fluidalną.

Chromatograficzną fazą nieruchomą może być ciało stałe (absorbent) lub ciecz. Gdy faza nieruchoma umieszczona jest w kolumnie to chromatografia jest kolumnowa a jeśli w płaszczyźnie - planarna.

2. Klasyfikacja metod chromatograficznych.

a)klasyfikacja uwzględniająca stan skupienia fazy nieruchomej i ruchomej:

-cieczowa adsorpcyjna, gazowa adsorpcyjna, cieczowa podziałowa, gazowa podziałowa, fluidalna.

b)klasyfikacja wynikająca z natury zjawisk będących podstawą rozdziału chromatograficznego.

-chromatografia adsorpcyjna - rozdział mieszanin oparty jest na zjawisku adsorpcji składników mieszaniny na odpowiednio dobranej powierzchni fazy nieruchomej, zwanej adsorbentem.

-chromatografia podziałowa - rozdział oparty jest na ekstrakcji, tzn. na podziale składników mieszaniny między dwie fazy nie mieszające się, z których jedna - faza stacjonarna naniesiona jest na specjalny nośnik, a druga - faza ruchoma przepływa nad fazą stacjonarną.

-chromatografia jonowymienna - rozdział opiera się na reakcji wymiany jonowej między rozdzielanymi jonami, zawartymi w roztworze, a jonami związanymi z makrocząsteczką wymieniacza jonowego.

-chromatografia sitowa - rozdział oparty jest na efekcie sitowym, a głównym warunkiem jego przebiegu są różne wartości masy cząsteczkowej rozdzielanych związków, czyli wielkość cząsteczki, a także jej budowa przestrzenna.

3. Chromatografia gazowa.!

Wielkości charakterystyczne:

-całkowity czas retencji danego składnika t_R - jest to czas liczony od momentu wprowadzenia próbki do momentu pojawienia się na chromatografie max. Danego piku, tzn. do pojawienia się na wyjściu kolumny max. Stężenia wymywanego związku.

-martwy czas retencji t_M - czas retencji gazu nie ulegającego adsorpcji (np.He).

-zredukowany czas retencji t'_R - czas retencji danego składnika, liczony od martwego czasu retencji.

-skorygowany czas retencji

t°_R = j t_R

j - współczynnik korekcyjny

-całkowita objętość retencji V_R - objętość gazu nośnego potrzebna do wymycia tego składnika, mierzona od momentu wprowadzenia próbki do momentu pojawienia się na chromatogramie max. Danego piku:

V_R= F₀ t_R

F_o - objętościowa prędkość wypływu gazu nośnego z kolumny (cm³ /min)

-martwa objętość retencji V_M :

V_M= F₀ t_M

-zredukowana V'_R:

V'_R=F₀ t'_R

-skorygowana :

V°_R = j V_R

-współczynnik podziału K:

K= C_L/ C_G

C_L, C_G - stężenia substancji chromatograficznej

-współczynnik selektywności α_i,j

α_i,j = K_i/ K_j

Gaz nośny - jest fazą ruchomą. Wybierając gaz należy uwzględnić detektor, który będzie zastosowany oraz czystość gazu będącego do dyspozycji. Gaz nośny nie może zmieniać swych fizycznych i chemicznych cech przepływu przez chromatograf. Jako gaz nośny stosuje się najczęściej H, N, Ar, He. Czystość gazu nośnego wpływa na pracę detektora i na wypełnienia kolumn. Do regulacji i pomiaru przepływu gazu nośnego służą reduktory butlowe oraz zawory, manometry i przepływomierze.

Dozowniki - są częścią wprowadzającą próbkę w strumień gazu nośnego, który przenosi ją do kolumny. Temp. dozownika musi być odpowiednio wysoka - zwykle około 20C powyżej temp. wrzenia najwyżej wrzącego składnika próbki. Temp. nie może być jednak za wysoka, ponieważ mogło to by spowodować rozkład termiczny próbki.

Pirolityczna chromatografia gazowa - analizę wykonuje się przy zastosowaniu rozkładu próbki pirolitycznego.

Zbyt niska temp. dozownika może spowodować powolne odparowanie składników próbki, w wyniku czego próbka jest wprowadzana do kolumny przez długi czas. Wówczas piki są rozmyte a rozdzielanie chromatograficzne złe.

W każdym sposobie dozowania muszą być spełnione następujące warunki: wprowadzona do kolumny próbka musi mieć możliwie najmniejszą objętość,

Warunki w kolumnie nie mogą być zakłócone, ilość wprowadzonej substancji i sposób dozowania próbki muszą być powtarzalne z max dokładnością.

`Kolumny, wypełnianie kolumn

Rozróznia się następujące rodzaje kolumn:

-zwykłe analityczne, pakowane o średnicy wew. 2- 6 mm i dł. kilku metrów (1- 3m)

-mikropakowane o średnicy 0,8 - 1,2 mm i dł. do kilkunastu metrów,

-kapilarne o średnicy 0,2- 0,6 mm i długości kilku metrów,

-mikrokapilarne o średnicy poniżej o,1 mm i dł. do kilkudziesięciu metrów

Kolumny są wykonane z materiałów nieaktywnych chemicznie i katalitycznie w stosunku do wypełnień kolumn i chromatografowanych substancji - tzn. ze stali nierdzewnej, szkła rzadziej z miedzi lub Al. Kolumny kapilarne wytwarza się często z topionego kwarcu i pokrywa z zew. warstwą tworzywa lub Al., co im nadaje dużą wytrzymałość i trwałość mechaniczną. Kolumny analityczne mikropakowane i preparatywne są napełnione fazą stacjonarną w całej swej objętości. Natomiast kolumny kapilarne mają fazę stacjonarną osadzoną tylko na ściankach. Kolumny pakowane są wypełniane cząstkami adsorbentu lub nośnika z osadzoną na nim fazą ciekłą.

`Sprawność kolumn - jakość pakowanej kolumny charakteryzuje się sprawnością wyznaczaną wysokością równoważną półce teoretycznej WRPT. WRPT jest najmniejszą dł. odcinka kolumny, w której osiąga się stan równowagi między stężeniem substancji chromatografowanej w fazie ruchomej i nieruchomej. Im WRPT jest mniejsza tym kolumna ma więcej półek i jest sprawniejsza.

`Detektory

Detektor ma za zadanie przetworzyć stężenia substancji w fazie ruchomej w sygnały elektryczne. Reagują one na różne właściwości fizykochemiczne gazu nośnego i gazu, w którym znajduje się substancja eluowana z kolumny. Rejestrowane zmiany mogą być proporcjonalne albo do stężenia, albo do natężenia masowego przepływu wykrywanego składnika w gazie nośnym. Powinien charakteryzować się dużą czułością. Dobry detektor charakteryzuje stabilność wskazań sygnału i linii podstawowej oraz szeroki zakres liniowości jego wskazań. Rozróżnia się detektory uniwersalne do wykrywania wszystkich substancji i selektywne do wykrywania niektórych grup związków.

-detektor cieplno- przewodnościowy TCD - czujnik tego detektora reaguje na zmianę przewodnictwa cieplnego gazu, reaguje na wszystkie substancje, ma duże zastosowanie.Zasada działania detektora opiera się na pomiarze różnicy przewodnictwa cieplnego gazu nośnego i gazu nosnego zawierajacego eluujące się z kolumny anality. W tym detektorze czujnikiem jest spirala wykonana z niklu, wolframu albo stopu platyny z irydem. Cechą charakterystyczną tych czujników jest, to że ich przewodnictwo zmienia się w istotny sposób wraz ze zmianami temperatury. Gaz nosny dobiera się więc tak, aby różnica przewodnictwa cieplnego analitu i gazu była jak największa.

-detektor płomieniowo - jonizacyjny FID- zasada działania polega na wykorzystaniu ostrej zmiany przewodnictwa elektrycznego atmosfery płomienia wodorowego po wprowadzeniu do niego śladów związków organicznych tworzących w procesie spalania karbojony. Sygnał tego detektora jest proporcjonalny do liczby atomów węgla nie związanych z tlenem. Jest czuły do większości związków organicznych.

-detektor płomieniowo - fotometryczny FPD - przeznaczony jest do selektywnego wykrywania związków siarki i fosforu z dużą czułością. Ma budowę zblizoną do detektora płomieniowo - jonizacyjnego. W wersji przeznaczonej do oznaczania związków siarki jest wykorzystywana emisja chemiluminescencyjny wzbudzonych cząsteczek siarki S₂, tworzących się przez spalanie zwizków siarki w bogatym w wodór płomieniu palnika detektora. Emisja wzbudzonych cząstek siarki jest wykrywana za pomocą fotopowielacza przy dł. Fali 394 nm. W detektorze przeznaczonym do oznaczania związków fosforoorganicznych następuje spalanie tych związków do oznaczania HPO, którego emisję mierzy się przy dł. Fali 526 nm.

-detektor siarkowy chemiluminescencyjny SCD - przeznaczony jest do wykrywania związków siarki na bardzo niskim poziomie. Jest on alternatywą detektora płomieniowo - fotometrycznego do oznaczania związków siarki w różnych matrycach. Zasada działania detektora opiera się na spalaniu związków zawierajacych siarkęw redukujacym płomieniu palnika detektora. Warunki spalania są tak dobre, że produktem reakcji spalania jest tlenek siarki SO. Produkty spalania są nastepnie zasysane ceramicznym próbnikiem do komory reakcyjnej, gdzie następuje reakcja SO z ozonem wywołujaca chemoluminescencję SO₂ który jest produktem tej reakcji.

-detektor wychwytu elektronów ECD - zasada działania polega na gwałtownym spadku natężenia prądu płynącego w komorze jonizacyjnej po wprowadzeniu do niej substancji o dużym powinowactwie elektronowym. ECD jest bardzo czuły na związki zawierające atomy o dużym powinowactwie elektronowym, a wszczególności na związki chlorowcoorganiczne. Detektor ten odegrał istotną rolę woznaczaniu poziomu freonów w atmosferze. Zasada działania detektora jest oparta na zjawisku absorpcji elektronów przez cząsteczki elektrofilowe. Podstawowym elementem detektora jest komora jonizacyjna z dwiema elektrodami z umieszczonym w niej źródłem promieniowania.

-detektor fotojonizacyjny PID- substancje chromatografowane ulegają jonizacji pod wpływem promieniowania nadfioletowego. Jest detektorem szczególnie przydatnym do analizy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Stosuje się go także w przenośnych CG do analizy węglowodorów niemetanowych w próbkach powietrza. W tym detektorze wykorzystano zjawisko jonizacji substancji chemicznych pod wpływem energii fotonów emitowanych przez lampę UV. Wszystkie substancje chemiczne mają specyficzny potencjał jonizacji, przy którym następuje usunięcie jednego elektronu z cząsteczki. Cząsteczka może być jonizowana wtedy, gdy energia emitowanych przez lampę UV fotonów jest większa niż jej potencjał jonizacji.

-detektor emisji atomowej AED- jest to detektor specyficzny, np. do analizy zanieczyszczeń środowiska, związków metaloorganicznych i produktów petrochemicznych. Zasada działania polega na tym, że rozdzielone w kolumnie składniki próbki są wprowadzane do indukowanej mikrofalami plazmy helowej. Plazma zawierająca swobodne ładunki, powoduje rozkład cząsteczek chromatografowanych substancji na atomy. Atomy te ulegają wzbudzeniu i powracając do niższego stanu energetycznego emitują promieniowanie charakterystyczne dla danego pierwiastka.

5.Zastosowanie.

jest wykorzystywana głównie do identyfikacji i ilościowego oznaczania składnika mieszaniny. Do identyfikacji mieszanin złożonych wykorzystuje się min. Wykresy logarytmiczne przedstawiające liniową zależność objętości retencji od liczby atomów węgla w szeregu homologicznym lub zależność logarytmu objętości retencji od temp. wrzenia związków szeregu homologicznego.

Ilościowa analiza oparta jest na liniowej zależności między sygnałem detektora a stężeniem substancji badanej w gazie nośnym. Powierzchnia piku jest proporcjonalna do ilości oznaczanej substancji.

---