Gabriela Klimowicz
II rok MDSD
Popularne tygodniki w Niemczech
Der Spiegel,
Focus,
Die Zeit,
Stern,
W 1996 roku w Niemczech wychodziło około 7 tys. czasopism. Wśród tygodników wyróżnić można :
te redagowane według formuły gazety codziennej, jak np. „Die Zeit”, „Bayer Kurier”, „Rheinischer Merkur/ Christ und Welt”;
magazyny informacyjno-polityczne, zazwyczaj bogato ilustrowane
i kolorowe, jak np. „Der Spiegel” czy „Focus”;
magazyny ogólno-informacyjne o tematyce społecznej, kulturalnej, gospodarczej, jak np. „Der Stern”, „Quick”, „Bunte Illustrierte”;
ekonomiczne jak „VDI nachrichten” lub „WirtschaftsWoche”.
Oprócz tego w Niemczech wychodzą liczne tygodniki telewizyjne, kobiece, młodzieżowe, pornograficzne, sportowe, motoryzacyjne.
Tzw. „gazety tygodniowe”, czyli tygodniki w szacie gazety codziennej są typowe dla niemieckiego rynku prasowego. Zwierają jednak więcej komentarzy, a mniej informacji, niż prasa codzienna. Mają duży wkład w debatę publiczną. W 1998 roku ukazywało się 26 gazet tygodniowych
o łącznym nakładzie 2 mln egz.
DER SPIEGEL
Jest jednym z największych w Niemczech, a także w całej Europie tygodników informacyjno-politycznych o orientacji liberalnej. Wydawany
jest od 4. stycznia 1947 roku w Hanowerze (dzisiaj w Hamburgu). Pierwszy numer ukazał się jako następca czasopisma „Diese Woche”. Wydawcą i
redaktorem naczelnym jest Rudolf Augstein. Nakład pierwszego numeru wyniósł 15 tys. egz.
W 1950 roku „Spiegel” staje się sławny w całych Niemczech dzięki postawionemu przez siebie zarzutowi, że Bonn został wybrany na stolicę RFN dzięki skorumpowaniu posłów. Niemiecki Bundestag powołał
tzw. Komisję SPIEGEL, która nadaremnie próbowała wyjaśnić cała sytuację. Miedzy innymi dzięki tej aferze do dziś mówi się, że „Spiegel” zyskał popularność tropiąc afery i wpływając na życie polityczne Niemiec. Mimo
to uznawany jest za bardzo wiarygodne źródło informacji.
Na przełomie 1950 i 1951 roku dotychczasowi współwłaściciele „Spiegla” Gerhard R. Bosch i Roman Stempka opuścili wydawnictwo. Hamburski wydawca John Jahr przejął połowę udziałów wydawnictwa i wraz z Rudolfem Augsteinem stanął na czele wydawnictwa SPIEGEL. Rok później redakcja przeprowadziła się do Hamburga, gdzie pozostaje do dziś.
10 lat później, w 1962 roku, John Jahr odstąpił hamburskiemu wydawcy i właścicielowi drukarni Richardowi Gruner i Rudolfowi Augsteinowi
po połowie swoich udziałów. W tym samym roku Niemcami wstrząsnęła „afera Spiegla”. Pod zarzutem, że „Spiegel” zdradził kraj swoim artykułem „Bedingt abwehrbereit” (uzależnienie od gotowości do obrony) o manerwach NATO, policja zajęła pomieszczenia wydawnictwa i redakcji. Wydawca, dyrektor i liczni dziennikarze zostali aresztowani i spędzili w areszcie nawet 103 dni.
W 1969 roku Ryszard Gruner sprzedał swoje udziały Rudolfowi Augsteinowi. W 1971 Augstein sprzedał 25% udziałów „Spiegla” wydawnictwu Gruner + Jahr, powstałemu w 1965 roku.
W 1974 roku Rudolf Augstein podarował połowę udziałów przedsiębiorstwa swoim współpracownikom. Osoby zatrudnione
w wydawnictwie stały się też jego współwłaścicielami.
W 1988 roku, 8 maja, dzięki kooperacji z Development Corporation
or Television Program (DCTP) po raz pierwszy nadano w prywatnej stacji RTL program Spiegel Tv Magazin. Stał się on szybko jednym
z najpopularniejszych magazynów informacyjnych w niemieckiej telewizji. Jego sukces pociągnął za sobą tworzenie innych programów, a w 1990 roku - utworzenie spółki córki wydawnictwa Spiegel: Spiegel Tv GmbH. Jeszcze
w tym samym roku wydawnictwo Spiegel przejęło udziały hamburskiego Klassik Radio GmbH & co. KG.
W 1994 roku Spiegel ukazał się w Internecie i otworzył swoją stronę.
O dzień wyprzedził „Timesa”. W tym samym roku zaczynają wydawanie jako miesięcznika „Spiegel Spezial”, którego każdy numer poświęcony
jest jakiemuś jednemu zagadnieniu.
Od 1995 roku co miesiąc wydawany jest „Spiegel Kultur Extra”. Przeznaczony jest on dla posiadaczy prenumeraty.
W 1998 roku Grupa Spiegel uzyskała większość w Aspekt Telefilm-Produktion, z którą to Spiegel TV rozszerzył działalność w sferze produkcji filmowej.
W tym samym czasie „Spiegel Kultur Extra” pojawił się pod nowym tytułem „Kultur Spiegel” oraz wypuszczono studencką edycję, „UniSpiegel”, skierowaną do studiujacych na uniwersytetach i politechnikach. „UniSpiegel” organizuje często do dziś na wyższych uczelniach Spiegel-forum na tematy polityczne i społeczne (dyskusje, debaty).
W 1999 roku „Spiegel Spezial” przekształcił się w magazyn reportażowy „Reportage-Magazin Spiegel”. Kilka miesięcy później przeszedł jeszcze jedno przeobrażenie w „Spiegel Reporter”, miesięcznik wypełniony reportażami, esejami i wywiadami.
15 stycznia 2001MABB (Medienanstalt Berlin Brandenburg = Krajowy Urząd ds. Mediów) przydzielił Spiegel TV częstotliwość dla nowej stacji XXP. 7 maja o godz. 20.15 startuje program telewizyjny XXP TV.
W 2002 roku w wieku 79 lat umarł Rudolf Augstein, redaktor naczelny, wydawca i szef grupy Spiegel - właściciel 50% akcji.
Dzisiaj
„Spiegel” powstał w wyraźnym nawiązaniu do „Time'a”. Stąd stawianie ludzi w centrum wydarzeń przekazywanie informacji w formie dłuższych relacji. Zdołał jednak poszerzyć formułę amerykańskich tygodników głównie przez bezkompromisowe i niekiedy sensacyjne reportaże polityczne (krajowe i zagraniczne), poparte zawsze bardzo dokładną dokumentacją. Dzisiaj najbardziej udane tygodniki o charakterze magazynu społ.-polit. Korzystają częściej z doświadczeń „Spiegla” niż magazynów amerykańskich.
„Spiegel” identyfikowany jest jako pismo lewicowe, ale uznawany
za wiarygodne, pewne źródło informacji.
Redakatorem naczelnym jest Stefan Aust.
Okładka w czerwonej ramce, przedstawia zdjęcie, grafikę
lub fotomontaż.
Reklamy: samochody, linie lotnicze, leki, zegarki, sprzęt fotograficzny, papierosy, biura podróży, perfumy, telefony komórkowe, płyty CD, opony, piwo, dziennik („Frankfurter Allgemeine Zeitung”), ubrania. Reklam nie jest dużo, występują co kilka stron.
Rubryki: cover story (około 10 stron, najdłuższy artykuł w numerze), Niemcy, gospodarka, zagranica, sport (krótki, 1-2 artykuły), wiedza i technika, kultura (wysoka i popularna), media (krótki), kronika, listy. Każdy dział poprzedzony jest stroną lub kilkoma krótkich informacji związanych
z dziedziną, której dział dotyczy (Scene, Trends, Prisma). Artykuły są dłuższe niż w innych tygodnikach, liczą średnio 2, 3, 4 strony (tych ostatnich
jest naprawdę sporo). Język artykułów jest spośród omawianych przeze
mnie gazet najbardziej skomplikowany.
80% rozchodzi się w kioskach, co jest charakterystyczne, ponieważ większość tego typu magazynów sprzedaje się w prenumeracie.
Nakład wynosi 1345 tys. egz. Biura redakcji w Niemczech znajdują
się w Berlinie, Bonn, Dreźnie, Duesseldorfie, Frankfurcie nad Menem, Monachium i Karlsruhe. Korespondenci „Spiegla” za granicą: Belgrad, Bruksela, Jerozolima, Kair, Londyn, Madryt, Moskwa, Nairobi, Nowy Jork, Paryż, Pekin, Praga, Rio de Janeiro, Rzym, San Francisco, Tokio, Warszawa (pl. Waszyngtona), Waszyngton, Wiedeń.
Przez wiele lat konkurencją dla „Spiegla” był tylko „Stern”. W 1993 roku wydawnictwo Burda wprowadziło „Focusa”, który bardziej przystępny
w formie, obfitujący w krótsze artykuły pełne grafik i zdjęć, zmusił „Spiegla”
do zmiany formuły wydawniczej.
Własność
Do 2002 roku, śmierci Augsteina, „Spiegel” należał w 50% do niego,
a w 50% był w rękach pracowników redakcji. Obecnie pismo ma formę spółki, której udziałowcami są też dziennikarze. Spółka ta to Spiegel-Verlag. (W stopce pod hasłem „wydawca” nadal figuruje Rudolf Augstein z datą śmierci.)
Afera „Spiegla” była politycznym skandalem wywołanym wywieraniem nacisku przez władze Niemiec na tygodnik informacyjny Der Spiegel
w związku z publikacją przez tenże tygodnik artykułu krytykującego rząd.
Z dzisiejszej perspektywy jest uznawana za wzmocnienie wolności prasy
w Niemczech.
DIE ZEIT
Jedną z bardziej popularnych gazet tygodniowych jest „Die Zeit” identyfikowany z kręgami liberalnymi. Założony został w Hamburgu 21 lutego 1946 roku.
Początkowo gazetę wydawali Gerd Bucerius, Lovis H. Lorenz, Richard Tüngel i Ewald Schmidt di Simoni. Część jej autorów (Marion Grafin Donhof
i Helmut Schmidt) była zaangażowana w poprawę stosunków polsko-niemieckich. W 2000 roku miał nakład 480 tys. egz. Jednak większość gazet tygodniowych przynosi straty, przegrywając w konkurencji z kolorowymi tygodnikami redagowanymi według formuły magazynu.
Marion Donhof wydawała tę gazetę od 1972 do swojej śmierci w 2002 roku. Od 1983 pomagał jej Helmut Schmidt, a później także Josef Joffe
oraz Michael Naumann, były niemiecki Minister Kultury.
FOCUS
Wydawany jest przez drugi co do wielkości koncern czasopism
w Niemczech, Burdę Holding GmbH & CO KG. Ma on udziały w koncernie Springera. Jego właścicielem jest Hubert Burda, który odziedziczył udziały razem z braćmi Franzem i Friedrichem po ojcu (też Franz) i ich spłacił.
W ramach Burdy Holding działa Focus Magazin Verlag, wydający „Focusa”. Jest to jedno z najbardziej dochodowych przedsięwzięć wydawnictwa. „Focus” wydawany jest w liczbie 780 tys. egz. i uważany
za najpoważniejszego konkurenta „Spiegla”.
Od „Spiegla” różni się jednak bardzo. Artykuły są co prawda kilkustronicowe, ale strony wypełnione są zdjęciami, infografikami i wykresami tak, że na tekst pozostaje bardzo mało miejcsa. W efekcie artykuł kilkustronicowy składa się zaledwie z kilku szpalt. Większość artykułów liczy 1, 2 strony. Teksty uszeregowane są według rubryk: cover story, Niemcy, technika, Internet, reportaż, nowoczesne życie (= life style), rozrywka, media (krótki), kultura (rozbita na dwie rubryki: kultura wysoka - muzea, literatura oraz popularna - kino, plotki, muzyka popularna) gospodarka, zagranica, kalendarium, listy.
W „Focusie” reklamuje się samochody, ubrania, linie lotnicze, jedzenie, sprzęt grający, perfumy i kosmetyki, biżuterię, sprzęt poligraficzny i fotograficzny, zegarki, alkohol i papierosy, banki, biura podróży, gazety, kanały telewizyjne, telefonię komórkową, meble.
Redaktorem naczelnym jest Helmut Markwort.
Korespondenci w: Bangkoku, Budapeszcie, Brukseli, Jerozolimie, Johannesburgu, Moskwie, Pekinie, Pradze, Rzymie, Tokio, Waszyngtonie, Wiedniu i Zurychu. Biura redakcja posiada we Francji i Włoszech, w Hiszpanii i Wielkiej Brytanii oraz w USA.
Wydanie kosztuje 2,70 euro, w prenumeracie mniej. Istnieje też prenumerata dla studentów - jeden numer kosztuje wtedy 1,90 euro.
Kalendarium rozwoju:
18 stycznia 1993 - pierwsze wydanie Focusa
18 stycznia 1996 - powstanie internetowego wydania magazynu Focus
4 marca 1996 - powstanie stacji telewizyjnej TV Focus
30 marca 2000 - powstanie wyłącznie ekonomicznego magazynu Focus Money
14 kwietnia 2000 - powstanie internetowego wydania magazynu Focus Money
STERN
Pełn tytuł brzmi: „Stern - das Deutche Magazine”
To popularny magazyn ilustrowany. Jego wydawanie rozpoczęto
w 1948 roku. Obecnie wydawany jest w Hamburgu, jego nakład wynosi 1,3 mln egzemplarzy.
Pojawienie się „Focusa” w 1993 roku zmniejszyło jego czytelnictwo. „Stern” skierowany jest bowiem do mniej wymagających czytelników.
Ma charakter bardziej rozrywkowy, pełni taką funkcję, jaka w innych krajach pełnią ilustrowane magazyny w formie weekendowych dodatków
do dzienników.
W roku 1983 wzbudził międzynarodową sensację, publikując
w odcinkach rzekome dzienniki Adolfa Hitlera. Historycy wykazali jednakże,
iż była to mistyfikacja, a tygodnik długo musiał odzyskiwać zaufanie czytelników.
Obecnie redaktorami naczelnymi „Sterna” są Andreas Petzold i Thomas Osterkorn.
„Stern” liczy około 240 stron. Rubryki: cover story, polityka i gospodarka, Niemcy, zagranica, nauka, zdrowie, multimedia, nauka sport, motoryzacja, kultura, styl życia (Głównie kuchnia), podróże, ludzie (głównie plotki), moda, społeczeństwo, a także humor, listy, editorial, horoskop, krzyżówka. Tygodnik ma swój dodatek telewizyjny.
Artykuły są krótkie, pisane prostym językiem, opatrzone niezłymi zdjęciami (zwłaszcza w dziale nauka).
Reklam jest bardzo dużo. Średnia co druga strona jest im poświęcona. Reklamuje się tu: kosmetyki, ubrania, samochody (audi, mercedes, peugeot, toyota, nissan), ubezpieczenia, meble, karty kredytowe, alkohole, laptopy, biura podróży, leki, książki, ale też wydania specjalne „Sterna”.
„Stern” ukazuje się we Francji, Włoszech, Portugalii, Hiszpanii, Grecji, Finlandii, Japonii, Słowenii, Szwajcarii, w krajach Beneluksu i na Wegrzech. W Niemczech kosztuje 2,5 euro.
Obecnie na rynku niemieckim postrzegany jest jako główny konkurent tygodnika Der Spiegel.