GERIATRIA
GERIATRIA-inaczej gerontologia kliniczna lub medycyna wieku starczego, jest młodą dyscypliną medyczną, rozwinęła się w ostatnich dziesięcioleciach jak odpowiedź na powszechne i specyficzne problemy socjomedyczne osób w podeszłym wieku w starzejących się społeczeństwach. Cechuje ją holistyczne podejście do pacjenta.
W mniejszym stopniu skupia się na diagnozowaniu, a w większym na rozpoznawaniu i rozwiązywaniu problemów wynikających z wielochorobowości i wielonarządowości schorzeń wieku podeszłego. Zainteresowania geriatrii skupiają się na złożonym charakterze patologii- efekcie nakładania się indywidualnych zmian starszych i chorób wielu narządów.
Polska Geriatria- Od roku 1990 przeżywa regres. Geriatryczna służba zdrowia jest przeciążona. Taka sytuacja wynika z faktu, że współczesna medycyna przedłuża istotnie życie ludzkie, zwiększa się liczba ludzi dożywających późnych lat.
Psychogeriatria-dziedzina medycyny zajmująca się zaburzeniami wieku podeszłego. Termin ten oznacza:
-opiekę nad ludźmi w podeszłym wieku z zaburzeniami świadomości lub otępieniem;
-jednoczesne występowanie choroby somatycznej i psychicznej;
-rozpoznanie i leczenie wszystkich zaburzeń psychicznych występujących w okresie starości;
Starzenie się- to normalny, długotrwały i nieodwracalny proces fizjologiczny, zachodzący w osobniczym rozwoju żywych organizmów, także człowieka. Proces ten rozpoczyna się już w wieku średnim i nasila się w czasie. Starzenie się jest więc procesem dynamicznym, przebiegającym w czasie.
Starość-(wiek starczy) jest końcowym etapem starzenia się, który nieuchronnie kończy się śmiercią. W tym znaczeniu za początek starości przyjmuje się umownie 60 rok życia wg WHO lub 65. rok życia. Starość to okres w życiu człowieka w którym procesy starzenia się w znacznym stopniu ograniczają procesy biologiczne i adaptacyjne. Miarą takiego pojęcia starości jest wiek biologiczny.
ZASADY OPIEKI GERIATRYCZNEJ :
-Powszechność opieki czyli dostęp wszystkich ludzi w podeszłym wieku do świadczeń systemu ochrony zdrowia na równych prawach z młodszymi;
-Dostępność opieki czyli położenie placówek ochrony zdrowia blisko miejsca zamieszkania oraz bezpłatność świadczenia usług;
-Długotrwałość opieki ciągłość opieki wynikająca z długofalowości procesu starzenia;
-Jakość opieki czyli stosowanie fachowej wiedzy gerontologicznej, niezależnie od typu placówki ochrony zdrowia;
-Kompleksowość opieki czyli całościowe rozwiązywanie wszystkich problemów medycznych i socjo-społecznych człowieka starszego ;
CZTEROSTOPNIOWY PROCES OPIEKI GERIATRYCZNEJ:
-Rozpoznanie i rokowanie stanu zdrowia( sprawności fizycznej, intelektualnej, emocjonalnej, aktywności społecznej)
-Ustalenie celów opieki: Czego pacjent potrzebuje/pragnie?
Jakie są dostępne środki zaradcze?
W jakim stopniu zadanie jest wykonalne?
-Specyfikacja planu działania: Podjęcie działań zmierzających do zbliżenia stanowiska (potrzeb) i racji obiektywnych zasobów środowiska(środki zaradcze, kulturowe, edukacyjne, socjalne, opiekuńcze, ekonomiczne)
-Regularna kontrola: Czy zachodzi poprawa jakiej oczekiwano?
-Czy zastosowany plan wymaga zmian?
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE:
-majaczenie -nietrzymanie moczu i stolca
-otępienie -osteoporoza
-depresja -cukrzyca
-omdlenia -choroby układu sercowego
-niesprawność ruchowa, upadki i zaburzenia chodu -odleżyny
-zaburzenia wzroku -nietrzymanie moczu i stolca
ZABURZENIA STANOWIĄCE PRZEDMIOT PSYCHOGERIATRII:
-majaczenie(ostry zespół mózgowy)
-otępienie(przewlekły zespół mózgowy)
-choroby afektywne, zespół depresyjny, zespół maniakalny
-zespoły urojeniowe
-nerwice
TYPY PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH:
Człowiek straszy, który czuje się dobrze, chce kontrolować swój stan i zasięgnąć porady co do trybu życia i odżywiania, aby zapobiec zniedołężnieniu;
Starzec z chorobą przypadkową otrą lub przewlekłą np. zapalenie płuc, nowotwór. Istnieje możliwość wyleczenia lub zaleczenia.
Starzec, który przybywa z powodu dolegliwości związanych z samym starczym zwyrodnieniem tkanek. Przyczyny dolegliwości są w zasadzie nieodwracalne.
RODZAJE POSTAW OSÓB STARSZYCH WOBEC CHOROBY WŁASNEJ:
POZYTYWNA- choroba jest tylko zadaniem do wykonania;
SKRUPULATNA- nadmierna koncentracja na chorobie;
HIPOCHONDRYCZNA- patologiczna imaginacja;
NEGUJĄCA- chory nie przyjmuje do świadomości chorowania;
BIERNA- obojętność i apatia wobec chorowania;
FORMY REHABILITACJI OSÓB STARSZYCH:
-kinezyterapia: leczenie za pomocą ruchu, różnych rodzajów pracy mięśniowej;
-fizykoterapia: wykorzystuje bodźce lecznicze w leczeniu i profilaktyce; obejmuje światłolecznictwo, laseroterapię, termoterapię, leczenie polem magnetycznym i ultradźwiękami;
-psychoterapia: wzbudzanie zaufania pacjenta do jego własnej osoby do jego sił i możliwości, rozbudzenie nadziei na poprawę;
SZKODLIWE POSTAWY PRACOWNIKÓW SŁUŻBY ZDROWIA WOBEC OSOÓB STARSZYCH:
-BRAK WIARY: przekonanie, że choroby ludzi starszych są nieuniknione, przewlekłe i nieuleczalne, odmowa leczenia.
-DOMINACJA: wrogość, lekceważenie, traktowanie z góry lub sentymentalny protekcjonizm( „słodka staruszka ona jest jak dziecko”).
-ZAŚCIANKOWOŚĆ: wykonywanie obowiązków według własnego uznania bez porozumienia z pracownikami innych pionów;
PREWENCJA GERIATRYCZNA I JEJ ZNACZENIE:
Długofalowe działania ukierunkowane na wzmacnianie stanu zdrowia osób w podeszłym wieku, wczesne wykrywanie i eliminowanie czynników ryzyka pogorszenia sprawności funkcjonalnej, diagnozowanie zaburzeń czynnościowych w przebiegu współistniejących chorób lub ich powikłań z wczesnym wdrażaniem interwencji medycznej i rehabilitacyjnej.
MIEJSCA SPRAWOWANIA OPIEKI GERIATRYCZNEJ:
-poradnia geriatryczna
-opieka domowa
-oddział specjalny geriatryczny( 1 w Polsce- SANATORUM GERIATRYCZNE W INOWROCŁAWIU W 1956 r. dr BOGDAN SNARSKI)
-opieka paliatywno-hospicyjna
CZASOPISMA:
-GERONTOLOGIA POLSKA
-GERIATRIA
-PSYCHOGEROATRIA POLSKA
ORGANIZACJA ZAWODOWA:
KOLEGIUM LEKARZY SPECJALISTÓW W GERIATRII
POLSKIE TOWARZYSTWO GERONTOLOGICZNE
DZIEDZINY MEDYCZNE ZWIĄZANE Z GERIATRIĄ:
NEUROLOGIA
ORTOPEDIA
KARDIOLOGIA
ONKOLOGIA
OKULISTYKA
CHIRURGIA
NAUKI ZWIĄZANE Z GERIATRIĄ:
PRACA SPOŁECZNA
SOCJOLOGIA
POLITYKA SPOŁECZNA
EKONOMIA
DEMOGRAFIA
5