Instruktor odnowy biologicznej

Kod klasyfikacji: 347503

Rozdział klasyfikacji: Ochrona zdrowia

Klasa klasyfikacji: Rechabilitacja ruchowa i odnowa biologiczna

Zadania i czynności

Głównym zadaniem specjalisty odnowy biologicznej jest oddziaływanie na organizm człowieka, w celu najefektywniejszej jego regeneracji, oraz utrzymania, względnie podniesienia wydolności psychofizycznej.

Podstawowy charakter czynności, wykonywany przez specjalistę odnowy biologicznej, zależy od placówki w jakiej pracuje. Może to być: klub sportowy, poradnia sportowo-lekarska, gabinet odnowy biologicznej.

We współczesnym sporcie, ze względu na wysokie obciążenia treningowe zawodników, przyspieszenie regeneracji i odnowy organizmu jest jedną z zasadniczych części treningu. Bardzo istotna rolę odgrywa w tych procesach specjalista odnowy biologicznej, zwany również trenerem odnowy. Stosuje on zabiegi fizjoterapeutyczne (tj. przyrodolecznicze - posługujących się środkami naturalnymi: wodą, ciepłem, ruchem). Najczęściej wykorzystywanym przez specjalistę odnowy biologicznej działem fizjoterapii jest hydroterapia (leczenie wodą). Sportowcy poddawani są kąpielom leczniczym, różnego rodzaju natryskom (np. bicz wodny, podwodny itp.) oraz okładom. Trener odnowy stosuje także u swoich podopiecznych zabiegi fizykoterapeutyczne. Są to różnego rodzaju masaże, zabiegi światłolecznicze, (promieniowanie nadfioletowe, świetlne i podczerwone). Utrzymuje zdolność sportowców do treningów, wykonując także zabiegi terapii ultradźwiękowej, elektrostymulacji i elektroterapii (tj. stosowanie prądów elektrycznych w rozmaitych metodach leczenia).

W sytuacjach, gdy po przebytej kontuzji potrzebne jest usprawnienie któregoś z elementów narządu ruchu, specjalista odnowy poleca sportowcom wykonywanie różnego typu ćwiczeń fizycznych, pozwalających odzyskać sprawność.

Zawodnik intensywnie trenujący, często biorący udział w zawodach ma znacznie obciążoną psychikę, dlatego specjalista odnowy biologicznej pomaga mu stosuje metody psychoregulacyjne i relaksacyjne. Służą one zdobyciu przez zawodnika umiejętności regulacji napięcia oraz ekonomicznego zużycia energii w czasie wysiłku. Specjalista odnowy biologicznej, dbając o formę psychiczną zawodników współpracuje także z psychologiem. Starają się razem stworzyć odpowiedni klimat stosunków interpersonalnych w zespole i klubie sportowym. Poprzez stosowanie różnych form relaksu (np. trening autogenny, muzykoterapia) pracują nad umiejętnością rozładowywania lub obniżania napięcia psychicznego zawodnika. Współdziałając z trenerem wzmacnia odporność psychiczną sportowców.

Specjalista odnowy biologicznej, zatrudniony w poradni sportowo-lekarskiej lub przychodni rehabilitacyjnej regeneruje sprawność fizyczną zawodników po przebytych stanach chorobowych i przeciążeniach narządów. Wykorzystuje tu środki działania: kinezyterapii (leczenie ruchem), fizykoterapii (leczenie bodźcami fizycznymi - cieplnymi, elektrycznymi, mechanicznymi i promieniowanie), masażu, hydroterapii (leczenie wodą).

Z gabinetów odnowy biologicznej korzystają osoby w różnym wieku. Specjalista odnowy sprawuje nadzór i udziela instruktażu osobom ćwiczącym na siłowni, korzystającym z solarium i sauny. Dla dorosłych prowadzi w gabinecie odnowy gimnastykę odchudzającą, gimnastykę dla osób z bólami kręgosłupa, ćwiczenia relaksujące. Specjalista odnowy biologicznej wykonuje też różne, w zależności od życzeń i potrzeb klientów, rodzaje masażu.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Specjalista odnowy biologicznej pracuje w różnych miejscach: w budynkach (przychodnie, gabinety fizykoterapii, masażu, baseny, gabinety odnowy biologicznej), na boiskach sportowych, w plenerze (treningi, obozy). Specjaliści korzystający z urządzeń fizykoterapeutycznych narażeni są na wytwarzane przez nie szkodliwe działanie pola elektromagnetycznego. W zawodzie tym istnieje ryzyko chorób skóry (prawdopodobieństwo bezpośredniego kontaktu z pacjentami z chorobami skóry).

warunki społeczne

Praca specjalisty odnowy biologicznej ma charakter indywidualny i samodzielny w zakresie doboru metod i środków stosowanych w odnowie biologicznej. W czasie pracy omawiany specjalista ma stały, bezpośredni kontakt z innymi ludźmi; stosując różne środki dba o racjonalny wypoczynek, utrzymanie względnie podniesienie wydolności psychofizycznej sportowców w klubie, klientów w gabinecie odnowy lub pacjentów w przychodni. W kontaktach z ludźmi specjalista odnowy zawsze stara się być opiekuńczy i gotowy nieść pomoc.

warunki organizacyjne

Godziny pracy specjalisty odnowy biologicznej zależą od tego w jakiej placówce jest on zatrudniony. Pracując w klubie sportowym ma nienormowany czas pracy - zależny od potrzeb treningowych. Do jego pracy należą także wyjazdy z zespołem i pobyty na obozach, zawodach, także poza granicami kraju. Zatrudniony w przychodni lub gabinecie odnowy biologicznej pracuje do 6 godzin dziennie, w stałych godzinach. Praca odbywa się także w dni wolne. Specjalista odnowy biologicznej decyduje o rodzaju i dawce terapii dla kontuzjowanego zawodnika czy pacjenta, cierpiącego na dolegliwości narządu ruchu. Czynności wykonywane na tym stanowisku zmieniają się, nie są zrutynizowane; zależą od stanu organizmu podopiecznego instytucji w jakiej się on znajduje.

Wymagania psychologiczne

Wydaje się, że ze względu na główny cel pracy specjalisty odnowy biologicznej, jakim jest działanie na organizm człowieka w celu najefektywniejszej jego regeneracji, ochrony zdrowia oraz utrzymania, względnie podniesienia wydolności psychofizycznej organizmu - cechą niezbędną jest opiekuńczość wobec innych i gotowość niesienia pomocy.

Specjalista odnowy musi być przygotowany na różne zachowania ludzi zdrowych i chorych; musi się liczyć z indywidualnymi reakcjami na uraz, chorobę, hospitalizację - dlatego potrzebna mu jest odporność psychiczna i równowaga emocjonalna. Dla lepszych efektów swojej działania powinien pozostawać w przyjacielskich stosunkach z podopiecznymi, zależy to m.in. od łatwości w nawiązywaniu kontaktu z ludźmi i kultury osobistej. Powinien być wrażliwy na potrzeby innych ludzi i aktywnie na nie reagować. Człowiek pracujący na tym stanowisku musi być samodzielny i niezależny w sposobie myślenia. Musi umieć dobrać odpowiedni sposób postępowania fizjoterapeutycznego, zachowując przy tym indywidualne podejście do pacjenta, czy do zawodnika.

W drużynie sportowej, czy w gabinecie odnowy omawiany specjalista ma pod swoją opieką kilka osób w jednym czasie, dlatego potrzebna mu jest podzielność uwagi, spostrzegawczość i dobry refleks.

W klubach sportowych, np. podczas zawodów lub meczu, specjalista odnowy biologicznej musi pracować bez przerwy, wymaga to wytrzymałości na długotrwały wysiłek i zdolności do kontynuowania pracy mimo odczuwanego zmęczenia.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca w zawodzie specjalisty odnowy biologicznej zaliczana jest do prac średnio ciężkich. Największe znaczenie dla wykonywania tego zawodu, ma wysoka ogólna wydolność fizyczna, a szczególnie wydolność układów: oddechowego, kostno-stawowego, mięśniowego. Ogromne znaczenie ma duża sprawność zmysłu dotyku (ze względu na wykonywanie masażu ręcznego). Przeciwwskazaniem jest niewydolność któregokolwiek z układów, gruźlica.

W gabinecie odnowy biologicznej, w klubie sportowym bądź przychodni może być zatrudniona osoba niewidoma lub niedowidząca jako masażysta.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie specjalisty odnowy biologicznej niezbędnym minimum jest posiadanie wykształcenia policealnego. Kandydaci do tego zawodu mogą się kształcić w Medycznych Studiach Zawodowych na Wydziale Fizjoterapii oraz w Akademiach Wychowania Fizycznego na Wydziale Rehabilitacji Ruchowej.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W zawodzie specjalisty odnowy biologicznej istnieje ograniczona możliwość rozwoju kariery zawodowej. Można pogłębiać swoją wiedzę, będąc pracownikiem naukowym lub dydaktycznym wyższej uczelni.

Dla specjalisty odnowy, pracującego w placówce służby zdrowia, awansem będzie objęcie jej kierownictwa; dla pracującego w klubie sportowym z zespołem np. piłki nożnej, awansem będzie dojście z zespołem do I ligi, praca z drużyną reprezentacji kraju.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie specjalisty odnowy biologicznej największe szanse na podjęcie pracy mają osoby do 40 roku życia, ale tylko te, które nie miały dłuższej przerwy w pracy.

Kandydaci do tego zawodu mogą się kształcić: w Medycznym Studium Zawodowym do 24 roku życia; na AWF - studia stacjonarne do 25 roku życia, zaoczne i wieczorowe nawet powyżej 45 rz.

Polecana literatura

„Medycyna Sportowa” - miesięcznik, wydawca Medsport Press, Warszawa, ul. Marymoncka 34, tel. 34-04-31 w. 404

Mika T.: Fizjoterapia, PZWL, Warszawa 1993 r.

„Postępy Rehabilitacji” - periodyk Wydawnictwa Naukowego PWN

„Fizjoterapia” - kwartalnik Wrocławskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii pod red. K. Bibrowicza

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---