RADIOLARIA - radiolarie
jednokomórkowce
szkielet z SiO2: krzemionka (głównie opal, który z czasem staje się chalcedonem)
jądro + protoplazma: ekto- i endoplazma
nibynóżki: axopody
żyją w środowisku morskim (często na dużych głębokościach)
mało użyteczne jeśli chodzi o stratygrafię (w przeciwieństwie do otwornic), bywa, że mają znaczenie skałotwórcze, na dużych głębokościach tempo sedymentacji jest wolne, radiolarie jako organizmy planktoniczne opadające na dno stanowią główny składnik skał; radiolarie ulegają rozpuszczeniu, w osadzie następuję procesy diagenetyczne, krzemionka się rozpuszcza, przenosi i cementuje skałę, tworząc skałę krzemionkową, są ciemne
radiolaryty - osadowe skały przepełnione radiolariami
Nasselaria
Kształt banieczki (buteleczki), góra radiolarii i dół radiolarii, kolce w dolnej części szkieletu, góra porowata. Podział szkieletu na kilka elementów (podział bardzo umowny) - cephalus (niby głowa), thorax (tułów), abdomen i post abdominal segment, nóżki (feet) i apertura.
Spumellaria
Okrągłe kulki, dosyć ażurowe (porowate), mają często igły (kolce)
Obie te grupy mają rozmiary niewielkie, rzędu mikronów
Okrzemki
są to jednokomórkowe glony, często tworzą kolonie
żyją w wodach
ciało komórki okryte jest krzemionkową ścianą komórkową zbudowaną jak pudełko - z wieczka i denka
okrzemki mogą wytwarzać przetrwalniki w niekorzystnych dla siebie okresach. Po ustąpieniu tych czynników z przetrwalników wyrastają nowe okazy i natychmiast się mnożą. Z jednej powstają dwie, z dwóch cztery, z czterech osiem, z ośmiu szesnaście itd. co powoduje nagłe pojawienie się plagi - zakwit.
Tworzą skałę zwaną diatomitem!!!
TYP: ARTHROPODA
Gromada: Crustacea
Podgromada: OSTRACODA - małżoraczki (kambr - rec)
żyją w wodach (głównie słonych)
małe rozmiary (do 2,5cm, średnio od 0,5mm do 1cm)
bentos lub plankton
pancerzyk składa się z 2 skorupek (prawej i lewej) połączonych zawiasem i więzadłem, zbudowany z chityny i węglanu wapnia
mają znaczenie stratygraficzne w niektórych okresach paleozoiku i mezozoiku (koniec dewonu, koniec karbonu)
Ciało otulone dwoma skorupkami, wewnątrz antennulae (czułki z przodu), oko, żuwaczki, odnóża tułowiowe, furca (odnóża do odpychania się), odwłok, przewód pokarmowy. Same skorupki zbudowane tak, ze mają brzeg zawiasowy, z jednej strony ząb wchodzący w rowek, brzeg może być gładki albo poząbkowany.
Skorupki gładkie lub urzeźbione. Dymorfizm płciowy - samica ma komorę lęgową w dolnej części szkieletu.
CONODONTA - konodonty
elementy aparatu szczękowego zwierzęcia konodontonośnego; nie znaleziono do końca pewnego organizmu, który nosił ten aparat, ale znalezionych zostało 2-3 okazy zwierząt, które w swoim zarysie przypominały takie wężyki, czaszkowce, w ich wnętrzu znaleziono kilka par takich elementów (Szkocja); stąd przypuszcza się że organizmy te były bardziej zaawansowane, przypuszcza się że jest to pokrewny organizm dzisiejszym śluzicom
elementy zbudowane z fosforanu wapnia
wyjątkowo dobre skamieniałości przewodnie dla paleozoiku
znane od kambru do triasu; w swojej ewolucji bardzo zmieniały aparaty, rozmiaru rzędu 1mm; w skałach węglanowych fosforan wapnia nie jest rozpuszczany w kwasie solnym, w związku z tym stosunkowo łatwo je wyodrębnić - zwymacerować (wrzucić do kwasu octowego, skała ulega rozpuszczeniu, zostają elementy aparatów), możemy datować skały
Lata 60. - badania konodontowe; trudno było złożyć cały aparat. Pod koniec lat 80. sytuacja się zmieniła - trzeba było rozpatrywać zwierzęta jako całość, a nie skupiać się na zębach, zaczęto składać aparaty konodontowe, one stanowią pewną grupę. Jeden zestaw zębów składa się z różnych kształtów (platformowe, beleczkowe, ostrzowe, protokonodonty).
ROŚLINY
Ewolucja roślin naczyniowych rozpoczyna się od struktur roślinnych takich jak glony zielone. Potem pojawiły się mchy i porosty. Potem pojawiają się pierwsze rośliny naczyniowe, które rozdzielają się na paprotniki, pierwsze nasienne a te rozdzielają się na iglaste i kwiatowe.
Systematyka roślin naczyniowych
Typ Tracheophyta - ROŚLINY NACZYNIOWE
Podtyp Pteridophyta - PAPROTNIKI
Klasa Rhyniopsida RYNIOWATE (pierwotne naczyniowe)
Klasa Zosterophyllopsida
Klasa trimerophytopsida - PSYLOFITOWATE
Klasa Lycopsida - WIDŁAKI (PAPROTNIKI)
Klasa Equisetopsida - SKRZYPY (PAPROTNIKI)
Klasa Filicopsida - PAPROCIE (PAPROTNIKI)
Klasa Progymnospermopsida - PRANAGOZALĄŻKOWE
Podtyp Gymnospermophyta - PAPROCIE NASIENNE
Klasa Pteridospermopsida - PAPROCIE NASIENNE
Klasa Cordaitopsida - KORDAITY
Klasa Coniferopsida - IGLASTE DROBNOLISTNE
Klasa Ginkopsida - MIŁORZĘBOWE
Klasa Cycadeoidopsida - SAGOWCE
Klasa Bennetitopsida - BENETYTY
??????????????????????????????????????????????????????????????
Klasa Magnoliopsida - OKRYTONASIENNE, KWIATOWE
Zagłębia - miejsca depozycji lądowej, w której dominującym elementem są rośliny i efektem depozycji tych roślin jest powstanie węgla.
Pierwsze rośliny naczyniowe
Cooksonia - goła łodyga, bez liści, lekko rozgałęziona (Walia, środkowy sylur). Co im umożliwiło wyjście na ląd? Cooksonia jeszcze związana z wodą, strefa korzeniowa zanurzona w wodzie.
Rhyniophyta
Łodygi mają zaczątki liści, elementy przytwierdzania się do podłoża (to jeszcze nie korzenie), warstwa zewnętrzna i wiązka przewodząca w środku
Agalophyton major - główny przedstawiciel
Czerty krzemionkowe - skały.
Największa roślina z „rhynia chert” Asteroxylon - ma już praktycznie korzeń, żył w bajorach, strefa korzeniowa w wodzie; przodek widłaków; ma listki naokoło
Wczesny dewon - dosyć mocno rozbudowane strefy łodyg (Trimerophytopsida - Psilolhyton), łodygi sterylne - puste i łodygi, które miały na końcu zarodniki, nie miały jeszcze typowych liści, tylko ich zaczątki. Bardziej prymitywne Zosterophyllophyta - Sowdonia z wiązką przewodzącą.
Wczesne nasienne - środkowy dewon - pranagozalążkowe
Kilkanaście - kilkadziesiąt cm, podobne do drzew. Drzewo składa się z różnych elementów - łodyga, liście, korzeń. Ktoś znalazł liście (Archaeopteris) a ktoś inny pień (Callixylon), całe drzewo nazywa się Archaeopteris, bo zostało znalezione wcześniej.
Pojawiają się pierwsze szyszki.
Od tego momentu można powiedzieć, ze drzewa weszły na ląd. Pojawiają się pierwsze „lasy”. Gruba skała eroduje szybciej, jeśli mamy roślinność - rozpuszcza skałę i eroduje, roślinność pozwala na utworzenie się gleby (gdy nie ma roślin, jest duża erozja ale nie powstaje gleba).
Wielkie wymieranie pod koniec dewonu: wychodzą rośliny → erozja gleby → gleba ściągana przez rzeki do morza → duże ilości osadu do basenów morskich → baseny odcinane → zalewane szelfy → giną rafy dewońskie itd.
Dlaczego tworzyły się zagłębia węglowe?
Karbon to okres dosyć intensywnych ruchów górotwórczych. Przy okazji pojawiają się drzewiaste paprotniki. Mamy duże góry i doliny. W tych dolinach gromadzi się roślinność, duże lasy, woda w obniżeniach. W tych obniżeniach tworzą się lasy paprotnikowe, dużo wody, klimat z reguły ciepły. Z gór zrzucany osad, który przysypuje obumarłe rośliny. Z jednej strony wypiętrzenie - subsydencja - teren się obniża. Z góry sypie się osad, przykrywa i cały czas na tej samej wysokości mamy dokładanie materiału, który jest coraz bardziej miąższy. Duża miąższość powoduje to, że duża ilość organiki zaczyna się prasować, ulega bardzo silnej diagenezie i w efekcie tego tworzy się najpierw węgiel brunatny a potem kamienny.