Temperatura - Wpływ na zdrowie i produkcyjność zwierząt
W strefie legowiskowej powinna panować niższa temperatura. Powinna być też niższa w środku pomieszczenia niż przy ścianach.
Na temperaturę wewnątrz pomieszczenia wpływa
temperatura zewnętrzna
ciepłochronność ścian
liczba i masa ciała zwierząt
Utrata ciepła z organizmu
kondukcja (przewodzenie)
radiacja
konwekcja (unoszenie)
parowanie z powierzchni skóry i dróg oddechowych
kał i mocz
Termoregulacja - akt odruchowy centralnego układu nerwowego i hormonalnego
chemiczna (zwiększenie produkcji ciepła) - czynna od razu po urodzeniu
fizyczna - możliwość zwiększania lub zmniejszania oddawania ciepła przez organizm, zwłaszcza przez powłoki, czyli skórę i błony śluzowe
Im mniej wytwarzanej energii przemieni się w ciepło, tym więcej pozostanie na produkcję.
Strefa obojętności cieplnej - przedział temperatur środowiska, w którym zwierzę przemienia najmniej materii w ciepło. Zależy od wieku, gatunku, płci, sposobu odżywiania, stanu okrywy włosowej, wielkości produkcji, sezonowych zmian warunków klimatycznych.
Temperatury ograniczające tą strefę to temperatury krytyczne. Dolna jest granicą odczuwania przez zwierzę zimna, górna - gorąca (powoduje wzrost temperatury skóry i oddawania ciepła).
Jeżeli wysoka temperatura działa długo, może dojść do przegrzania, a nawet udaru cieplnego. Może do tego dojść kiedy powietrze jest nasycone parą wodną.
Przy przekroczeniu dolnej temperatury krytycznej dochodzi do zmniejszenia oddawania ciepła. Może dochodzić do powstawania włosów puchowych, zwierzęta zbijają się w większe stada.
Pomiar temperatury powietrza
Termometry wykorzystujące:
rozszerzalność cieczy, np. rtęciowy, alkoholowy
rozprężliwość gazu: manometryczne termometry gazowe
zwiększenie oporności elektrycznej przewodnika przy wzroście temperatury - oporowe
natężenie promieniowania badanego ciała - optyczne bezstykowe
wykorzystanie właściwości półprzewodników - termistorowe
W higienie
pomiar temperatury powietrza, np. w budynku, na pastwisku
pomiar temperatury ścian, stropów, posadzek
pomiar temperatury wewnętrznej, skóry ciała
Termometry cieczowe
momentalny - wskazuje temperaturę w danej chwili
maksymalny - wskazuje najwyższa temperaturę w danym okresie czasu
minimalny - wypełniony toluenem
maksymalno-minimalny w kształcie litery U - z jednej strony alkohol, z drugiej rtęć
Wilgotność powietrza
źródłem jest parowanie wody ze zbiorników wodnych i powierzchni gleby, para wodna z roślin i zwierząt oraz opady atmosferyczne.
Im wyższa temperatura, tym powietrze jest w stanie wchłonąć więcej pary wodnej
Na ogólną wilgotność powietrza w budynku inwentarskim składa się:
wilgoć wytwarzana przez zwierzęta
wilgoć wyparowywana przez powietrze mokrej podłogi, ścian, ściółki
Wskaźniki higrometryczne zależą od
temperatury powietrza
szybkości parowania
ciśnienia atmosferycznego
Wskaźniki to:
wilgotność maksymalna (E) - największa ilość pary wodnej, jaka w danej temperaturze i przy danym ciśnieniu może znaleźć się w powietrzu
wilgotność bezwzględna (absolutna lub aktualna) (e) - aktualnie znajdująca się zawartość pary wodnej wyrażona wagowo w g/m3 powietrza, lub jako prężność pary wodnej w hPa
wilgotność względna (R) - stopień wysycenia powietrza parą wodną. Stosunek wilgotności bezwzględnej do wilgotności maksymalnej. R=e/E wyrażony w %
Deficyt nasycenia - niedosyt wilgotności fizycznej - różnica między E a e
Df = E-e
Wskazuje na ilość pary wodnej, jakiej brakuje do całkowitego wysycenia powietrza.
Niedosyt wilgotności fizjologiczny - wskaźnik parowania ciała zwierząt. Mówi o szybkości parowania ze skóry. Jest to różnica między E przy temperaturze 39° a e
Punkt rosy - temperatura, w której para wodna osiąga stan nasycenia, czyli wilgotność bezwzględna jest równa E. Gdy temperatura spada poniżej punktu rosy, następuje wykraplanie się pary wodnej w postaci mgły lub rosy
Urządzenia do pomiaru wilgotności: do oznaczania e służą psychrometry, np. p. augusta.
Do R używamy higrometrów