PROKTOLOGIA. ZESPÓŁ JELITA DRAŻLIWEGO (ZIN).

Definicja kliniczna:

ZIN są to czynnościowe zaburzenia jelit wywołujące ból brzucha lub dyskomfort, które są powiązane z zaburzeniami defekacji oraz zmianami konsystencji stolca.

Epidemiologia:

- białe kobiety w średnim wieku (ok.30 r.ż.) 2 razy częściej niż inne grupy społeczne,

- 10- 20 % populacji zachodniej

Kryteria rozpoznawcze ( Rome II 1998 ):

• ból lub dyskomfort obserwowano przynajmniej przez okres 12 tygodni w czasie 12 miesięcy, niekoniecznie w sposób ciągły

• bólowi towarzyszyły przynajmniej 2 z następujących cech charakterystycznych:

1) związek bólu z wypróżnieniem

2) początek dolegliwości związany ze zmianą częstości wypróżnień

3) początek dolegliwości związany ze zmianami konsystencji stolca

Objawy:

• ból i dyskomfort, często w lewym dole biodrowym

• różna lokalizacja bólu

• > 3 wypróżnień dziennie lub < 3 w tygodniu

• stolec luźny lub zbity

• nagła potrzeba oddania stolca

• wzdęcia, śluz, nieprawidłowy pasaż

• ulga po wypróżnieniu

• biegunka i zaparcia naprzemiennie

• objawy mogą nasilać się około godziny po posiłku

Pozytywne rozpoznanie:

oparte o dobrze zebrany wywiad i badanie fizykalne ( tylko u młodych chorych)

Etiopatogeneza: ?

• teoria cichych receptorów: długotrwające zakażenie przewodu pokarmowego może uruchomić receptory w jelicie o początkowo dużym progu pobudliwości i utrzymanie się pobudzenia tych receptorów

• zmieniona wrażliwość trzewna

• zaburzenia postrzegania funkcji jelit

Postacie:

• biegunkowa

• z przewagą zaparć

" Sygnały alarmowe" przemawiające za chorobą organiczną:

• jakiekolwiek niewyjaśnione gorączki

• jakiekolwiek niewyjaśnione krwawienia z przewodu pokarmowego

• utrata masy ciała

• odchylenia w badaniu fizykalnym i laboratoryjnych

Ale należy pamiętać, że ZIN może współistnieć z chorobami organicznymi, np. z uchyłkowatością jelita grubego.

Przy podejrzeniu ZIN wykonać badania wykluczające np. gruczolaki jelita grubego, takie jak biopsja, badanie per rectum, wziernikowanie jelita grubego ( do 45 r.ż.- sigmoidoskopia, > 45 r.ż.- pełna kolonoskopia).

Objawy pozajelitowe:

• częste oddawanie moczu

• parcie na mocz

• zgaga

• nudności

• bóle kręgosłupa

• bolesne stosunki płciowe

• bóle ud

• bóle miedniczne

• uczucie zmęczenia

• senność

Badania dodatkowe:

a) obowiązkowo:

- morfologia z rozmazem!

- badanie stolca na obecność krwi utajonej, badanie ogólne kału

- badanie poziomu białka CRP, OB

b) zalecane:

- posiew stolca

- pobranie wycinka w badaniu endoskopowym do badania hist.- pat.

- wlew doodbytniczy

- oznaczyć poziom TSH, Ca, enzymów trzustkowych

- test eliminacyjny z diety laktozy

Leczenie:

• wyjaśnienie pacjentowi istoty choroby- na co jest chory, że jest to choroba przewlekła, nienowotworowa, że nie powstanie nowotwór, nie będzie wyleczenia całkowitego, ale to schorzenie niegroźne

• dieta- bez pośpiechu , częsta, regularnie jeść, unikać pokarmów bardzo tłustych, smażonych, wzdymających, roślin strączkowych w dużych ilościach,słodyczy dietetycznych (sorbitol, słodziki), kawy, napojów alkoholowych, napojów gazowanych, czasem dieta bezlaktozowa, ostrożnie podawać błonnik, bo drażni jelita ( ale pomaga czasem zaparcia)

• techniki relaksacyjne

• regularne ćwiczenia fizyczne

• leczenie farmakologiczne:

- leki przeciwbólowe,

- leki rozkurczowe,

- leki przeciwbiegunkowe,

- leki przeczyszczające.

• leki drugiego rzutu- leki przeciwdepresyjne w małych dawkach.

© 2003 APS

---