PROKTOLOGIA. ZESPÓŁ JELITA DRAŻLIWEGO (ZIN).
dr Sulkowska
Definicja kliniczna:
ZIN są to czynnościowe zaburzenia jelit wywołujące ból brzucha lub dyskomfort, które są powiązane z zaburzeniami defekacji oraz zmianami konsystencji stolca.
Epidemiologia:
- białe kobiety w średnim wieku (ok.30 r.ż.) 2 razy częściej niż inne grupy społeczne,
- 10- 20 % populacji zachodniej
Kryteria rozpoznawcze ( Rome II 1998 ):
ból lub dyskomfort obserwowano przynajmniej przez okres 12 tygodni w czasie 12 miesięcy, niekoniecznie w sposób ciągły
bólowi towarzyszyły przynajmniej 2 z następujących cech charakterystycznych:
1) związek bólu z wypróżnieniem
2) początek dolegliwości związany ze zmianą częstości wypróżnień
3) początek dolegliwości związany ze zmianami konsystencji stolca
Objawy:
ból i dyskomfort, często w lewym dole biodrowym
różna lokalizacja bólu
> 3 wypróżnień dziennie lub < 3 w tygodniu
stolec luźny lub zbity
nagła potrzeba oddania stolca
wzdęcia, śluz, nieprawidłowy pasaż
ulga po wypróżnieniu
biegunka i zaparcia naprzemiennie
objawy mogą nasilać się około godziny po posiłku
Pozytywne rozpoznanie:
oparte o dobrze zebrany wywiad i badanie fizykalne ( tylko u młodych chorych)
Etiopatogeneza: ?
teoria cichych receptorów: długotrwające zakażenie przewodu pokarmowego może uruchomić receptory w jelicie o początkowo dużym progu pobudliwości i utrzymanie się pobudzenia tych receptorów
zmieniona wrażliwość trzewna
zaburzenia postrzegania funkcji jelit
Postacie:
biegunkowa
z przewagą zaparć
" Sygnały alarmowe" przemawiające za chorobą organiczną:
jakiekolwiek niewyjaśnione gorączki
jakiekolwiek niewyjaśnione krwawienia z przewodu pokarmowego
utrata masy ciała
odchylenia w badaniu fizykalnym i laboratoryjnych
Ale należy pamiętać, że ZIN może współistnieć z chorobami organicznymi, np. z uchyłkowatością jelita grubego.
Przy podejrzeniu ZIN wykonać badania wykluczające np. gruczolaki jelita grubego, takie jak biopsja, badanie per rectum, wziernikowanie jelita grubego ( do 45 r.ż.- sigmoidoskopia, > 45 r.ż.- pełna kolonoskopia).
Objawy pozajelitowe:
częste oddawanie moczu
parcie na mocz
zgaga
nudności
bóle kręgosłupa
bolesne stosunki płciowe
bóle ud
bóle miedniczne
uczucie zmęczenia
senność
Badania dodatkowe:
a) obowiązkowo:
- morfologia z rozmazem!
- badanie stolca na obecność krwi utajonej, badanie ogólne kału
- badanie poziomu białka CRP, OB
b) zalecane:
- posiew stolca
- pobranie wycinka w badaniu endoskopowym do badania hist.- pat.
- wlew doodbytniczy
- oznaczyć poziom TSH, Ca, enzymów trzustkowych
- test eliminacyjny z diety laktozy
Leczenie:
wyjaśnienie pacjentowi istoty choroby- na co jest chory, że jest to choroba przewlekła, nienowotworowa, że nie powstanie nowotwór, nie będzie wyleczenia całkowitego, ale to schorzenie niegroźne
dieta- bez pośpiechu , częsta, regularnie jeść, unikać pokarmów bardzo tłustych, smażonych, wzdymających, roślin strączkowych w dużych ilościach,słodyczy dietetycznych (sorbitol, słodziki), kawy, napojów alkoholowych, napojów gazowanych, czasem dieta bezlaktozowa, ostrożnie podawać błonnik, bo drażni jelita ( ale pomaga czasem zaparcia)
techniki relaksacyjne
regularne ćwiczenia fizyczne
leczenie farmakologiczne:
- leki przeciwbólowe,
- leki rozkurczowe,
- leki przeciwbiegunkowe,
- leki przeczyszczające.
leki drugiego rzutu- leki przeciwdepresyjne w małych dawkach.
© 2003 APS