21.11.2009

Badania ilościowe to badania kwestionariuszowe przeprowadzone na stosunkowo dużych próbach respondentów najczęściej realizowane dla populacji celowej. Z wykorzystaniem metod statystyczno - matematycznych, przy doborze próby i obliczeniach wyników, polega na gromadzeniu danych od respondentów za pomocą formularzy - kwestionariuszy, ankiet i wywiadów, określona liczba respondentów dobrana według reguł statystycznych, odpowiada na zawarte w kwestionariuszach pytań.

Badania ilościowe - stosuje się w tedy, gdy na podstawie wyników uzyskanych w danej próbie chcemy wnioskować o pewnej populacji, większej niż badana próba (np. populacji ogółu dorosłych mieszkańców określonej kategorii produktu, populacji gospodyń domowych w wieki 18-35 lat) wnioskowanie na podstawie wyników. Badania ilościowe podlegają zasadom statystyki, matematyki pozwala więc zazwyczaj nie tylko uzyskać pewne oszacowanie liczbowe dla populacji generalnej, ale również określić błąd statystyczny jakim obarczone są te oszacowania.

Błąd statystyczny to błąd pomiaru wynikający z ogólnych wpływów środowiska 3% tak się szacuje.

Badanie ilościowe mogą być realizowane rożnymi technikami:

1. wywiadu bezpośredniego

2. wywiadu telefonicznego

3. wywiadu komputerowego

4. ankiety pocztowej, audytoryjnej, elektronicznej

Specjalną formę badań ilościowych zasługującą na odrębne szersze omówienie to sondaże.

Sondaże są bardzo starą techniką badawczą. Opisy pierwszych prób badań społecznych znajdują się już w Starym Testamencie „ Po tej pladze rzekł Pan do Mojżesza dokonajcie obliczenia społeczności Izraelitów według rodów od 20 wzwyż . Starożytni władcy Egiptu również przeprowadzali spisy, które pomogły im zarządzać ich ziemiami.

Na przełomie XIX i XX wieku socjologowie stosowali badania sondażowe niemal w postaci wywiadu swobodnego. Nie posiadały określonej konstrukcji, lecz był raczej rodzajem sondażowej rozmowy prowadzącej przez inteligentnego bystrego obserwatora, mógł być potężnym narzędziem do zdobywania informacji, było to jednak narzędzie niestandaryzowane. Badacz nie dysponował żadnym dowodem iż uzyskane dane są prawdziwe, a problem rzetelności rzadko był stawiany. Dlatego stosowanie kwestionariusza o ściśle określonej budowie uznano za jedyne rozwiązanie problemu standaryzacji.

Mało znaną próbę sondażu przeprowadzono wśród francuskich robotników w 1880 r. Marx będący podstawą działania partii robotniczej, głoszący walkę klas i dyktaturę proletariatu w celu przejścia do ustroju socjalistycznego, a w dalszej fazie - do komunizmu. Marx rozesłał pocztą do domów robotników ok. 25 tysięcy kwestionariuszy, chcąc zbadać w jakim stopniu są oni wykorzystywani przez pracodawców. Niestety (?) nie ma żadnej wzmianki o tym by któryś z nich został zwrócony!!!

Galton jako pierwszy zastosował metody różnic statystycznych do studiowania ludzkich różnic indywidualnych i dziedziczenia inteligencji oraz wprowadził kwestionariusze (ankiety) do zbierania danych na temat społeczności ludzkich, których potrzebował w swych studiach antropometrycznych opracował metody statystyczne do badania rozsiewu uzdolnień w populacji wprowadził pojęcia testu i testu umysłowego (sprawdzian uzdolnień). W dzisiejszych czasach, sondaż, jest często stosowaną techniką badawczą. Badania sondażowe mogą być zastosowane do celów opisowych, wyjaśniających i badawczych. Badanie sondażowe są chyba najlepszą dostępną metodą dla tych badaczy, którzy chcą zbierać dane w celu opisywania populacji zbyt dużej, by obserwować ją bezpośrednio. Dzięki doborowi losowemu otrzymujemy grupę odzwierciadlającą cech szerszej populacji, natomiast standaryzowane kwestionariusze, dostarczają danych w tej samej formie od wszystkich respondentów. Sondaż zakłada więc użycie kwestionariusza - narzędzia zaprojektowania specjalnie do zbierania informacji.

Zadania kwestionariusza:

Musi pomóc ankieterowi w nakłonieniu badanego do udzielenia potrzebnych informacji tj. uwzględniać potrzeby badanego. W badaniach socjol. oznacza to tzw. KONCENTRACJĘ NA RESPONDENCIE oraz uzyskanie zgody badanego na udział w badaniu przy określonym poziomie społecznej aprobaty badań.

Musi przetłumaczyć problematyką badań na pytania, które powinny być tak skonstruowane, by uzyskać odpowiedzi będące dokładnym i całkowitym odbiciem postawy, poglądu lub wiedzy respondenta.

Język pytań kwestionariuszowych

Składnia i słownictwo użyte w kwestionariuszach powinny zapewnić pewną komunikatywność - jest to tzw. Pierwsze kryterium doboru języka.

Układ odniesienia respondenta

Czyli - system kategorii w jakich dane sprawy postrzega dana osoba a więc :

1. Aparatura pojęciowa respondenta, tj. sposób w jaki wyróżnia on i kwalifikuje poszczególne dziedziny rzeczywistości [ znaczenie jakiego nadaje pewnym terminom czy też pojęciom];

2. Jego [respondenta] przekonanie o względnej ważności jednych spraw w stosunku do innych.

Stopień poinformowania respondenta

Problem tzw. Błędnego założenia znawstwa, tj. błędnego przypisania przez badacza badanemu wiedzy w danej dziedzinie, której w rzeczywistości respondent nie posiada.

Problem aprobaty społecznej badania

Czyli problem możliwie szerokiego zespołu swobodnych, spontanicznych odpowiedzi respondenta lecz społecznie aprobowanych.

Schemat struktury logicznej narzędzia badawczego (pyt. kwestionar.) wg. J.Lutyńskiego.

PYTANIA PROBLEMOWE OGÓLNE

Np. czy ludzie w Polsce są religijni ?

Rozstrzyga sam

PYTANIA PROBLEMOWE SZCZEGÓŁOWE badacz

Np. czy ludzie w Polsce chodzą co niedziela

na mszę do kościoła?

JEDNOSTKOWE PYTANIA BADACZA-czyli poszukiwana

informacja ( np. czy respondent N chodzi co niedzielę na

mszę do kościoła?)

PYTANIA KODERA (INFORMATYKA) - do jakiej Formułuje sam

klasy zjawisk należy odpowiedź respondenta N ? badacz

WŁAŚCIWE PYTANIE KWESTIONARIUSZOWE

(np.czy chodzi pan co niedziela na mszę do kościoła?)

Kolejność w kwestionariuszu

1. Kolejność pytań powinna być wyznaczona głównie przez proces przeprowadzania wywiadu, a nie przez tok procesu badawczego

2. Pytania powinny być tak ułożone, by stanowiły dla badanego sensowną całość, zgodną więc z poczuciem logiki respondenta

3. Obowiązuje zasada `od ogółu do szczegółu'- układ pytań powinien stopniowo zawężać tematykę, czyli nie dopuszczać by pierwsze pytania wyznaczały treść odpowiedzi na pytania następne

4. Funkcje orientacyjne, pouczające oraz angażujące pierwszych kilku pytań kwestionariuszowych

5. Miejsce i rola tzw. Metryczki

Problem pytań sugerujących

Pytanie może sugerować np. użycie wyrazów o pozytywnym lub negatywnym ładunku emocjonalnym, przez skojarzenie jednej z odpowiedzi alternatywnych z niezaprzeczalnie pożądanym celem itp. Np. czy jest pan zwolennikiem aborcji?

Problem pytań trudnych

Trudność typu: językowego, zadaniowego, emocjonalnego.

Tzw. Drażliwość pytań.

Poszczególne pytania powinny odnosić się do pojedynczych zagadnień!!!

Pytanie otwarte czyli takie, na które respondent udziela odpowiedzi własnymi słowami, budując odpowiedzi w sposób wg niego - najbardziej odpowiedni.

Pytanie zamknięte - sytuacja wyboru odpowiedzi spośród podanych w pytaniu kategorii. Ten rodzaj pytań stosowany jest wtedy, gdy:

1. Istnieje tylko jeden układ odniesienia z którego badany zaczerpnąć odpowiedź

2. W ramach tego układu istnieje znany zespół możliwych odpowiedzi

3. Odpowiedzi te reprezentują wyraźne określenie stanowiska, które dokładnie odzwierciedlają pogląd każdego badanego.

W konsekwencji forma odpowiedzi może przybierać postać - alternatywy dwuczłonowej lub alternatywy wieloczłonowej, lub też skali.

Pytania półotwarte (półzamknięte) czyli pytania, w których badacz jest w stanie przewidzieć zdecydowaną większość możliwych odpowiedzi. Licząc się z faktem, że nie jest to jednak lista wyczerpująca, pozostawia respondentowi możliwość innej, własnej odpowiedzi.

---