Ekonomia 20.X

Rynek

Rynek jest w równowadze, gdy rozmiary podaży(ilości oferowanych dóbr) zrównują się z rozmiarami popytu(ilością dóbr, które nabywcy chcą kupić). W punkcie przecięcia się krzywej popytu i podaży cena równowagi (Pe) oczyszcza rynek z jakiekolwiek nadwyżki popytu lub podaży.

Graficzny model równowagi rynkowej na rynku dóbr

Cena równowagi nie gwarantuje zaspakajania potrzeb wszystkich nabywców

Dla każdej ceny powyżej ceny równowagi (np. P₁) na rynku powstaje nadwyżka podaży - nabywcy nie chcą wykupić całej oferowanej produkcji. Dla każdej ceny poniżej ceny równowagi(np. P₂) na rynku powstaje nadwyżka popytu - sprzedawcy nie chcą sprzedawać wystarczającej ilości dóbr.

Sprawnie działający mechanizm rynkowy (wzajemne dostosowanie popytu i podaży) doprowadza rynek do stanu równowagi i optymalnej alokacji zasobów. Zmiana wielkości popytu lub podaży wywołuje odpowiednią reakcję cenową oraz ukształtowanie się nowego poziomu równowagi.

Jakakolwiek nierównowaga między elementami rynku uruchamia siły(reakcje sprzedających i kupujących, kierujących się własnym interesem) doprowadzające popyt i podaż do nowego stanu równowagi osiąganego przy nowej cenie.

Dynamiczne modele równowagi rynkowej pokazują jak zmiana wielkości popytu i podaży wywołuje odpowiednią reakcję cenową oraz ukształtowanie się nowego poziomu równowagi.

TU będą wykresy

Graficzny model równowagi rynkowej na rynku dóbr

1º Krzywa popytu jest stała, a krzywa podaży przesuwa się w prawo

(cena równowagi obniża się)

2º Krzywa popytu jest stała, a krzywa podaży przesuwa się w lewo (cena równowagi rośnie)

3º Krzywa podaży jest stała, a krzywa popytu przesuwa się w prawo (cena równowagi rośnie)

4º Krzywa podaży jest stała, a krzywa popytu przesuwa się w lewo

(cena równowagi obniża się)

Wykres przedstawia sytuacje na rynku dopalaczy w Polsce.

Przedstaw zmiany na rynku jeśli rząd wprowadzi zakaz sprzedaży dopalaczy.

Wykres przedstawia sytuację na rynku dopalaczy w Polsce.

Pięć podstawowych składników makroekonomicznych :

1. Stopa wzrostu gospodarczego (stopa zmian produktu krajowego)

2. Stopa inflacji

3. Stopa bezrobocia

4. Stan budżetu państwa ( % udział solda sektora publicznego w produkcie krajowym)

5. Stan bilansu płatniczego (% udział salda rachunku obrotów bieżących w produkcie krajowym)

Graficzny model przepływów rzeczowych i pieniężnych w gospodarce rynkowej (schemat)

Efekty gospodarowania w skali makro można wyliczyć na 3 sposoby :

1. Jako sumę wytworzonych finalnych produktów i usług(produkt finalny)

2. Jako sumę pierwotnych dochodów właścicieli czynników wytwórczych( dochód narodowy)

3. Jako sumę wydatków podmiotów ekonomicznych na dobra wytworzone w gospodarce(y=C+J+G+NX)

Podstawowe kategorie rachunku produktu o dochodu narodowego w metodzie SNA.

1. Produkt krajowy

Produkt krajowy - wartość pieniężna w cenach rynkowych wszystkich produktów i usług finalnych wytworzonych w gospodarce w danym okresie.

2. Produkty i usługi finalne to dobra zakupione przez ostatecznego użytkownika, tzn. niepodlegające dalszemu przetworzeniu lub odsprzedaży

Sąto albo dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe, albo dobra kapitałowe (ale tylko kapitał trwały, niepodlegający jednorazowej amortyzacji) nabywany przez przedsiębiorstwa.

Produkt krajowy nie obejmuje tzw. dóbr pośrednich przeznaczonych do dalszej sprzedaży lub przetwarzania.

W praktyce statystycy obliczają produkt krajowy metodą wartości dodanej.

Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku procesu produkcji lub sprzedaży.

Przychody ze sprzedaży - Koszty materiałowe = wartość dodana w przedsiębiorstwie.

Nadwyżka podaży

S

P₁ (80zł)

Nadwyżka popytu

P_E

P₂ (30zł)

D

Q_E

100zł

120

80

Q_D = Q_S

P_E

Q_E

Ilość popytu

i podaży (Q₎

Cena

(P)

S

Q_E'

D

0

P_E'

S'

E

E'

P_E'

Q_E'

Ilość popytu

i podaży (Q₎

Cena

(P)

S'

Q_E

D

0

P_E

S

E'

E

P_E

Q_E'

Ilość popytu

i podaży (Q₎

Cena

(P)

S

Q_E

D'

0

P_E'

E'

E

D

P_E'

Q_E

Ilość popytu

i podaży (Q₎

Cena

(P)

S

Q_E'

D

0

P_E

E

S'

GOSPODARSTWA

DOMOWE

PRZEDSIĘBIORSTWA

wydatki na zakup produktów i usług

(Y=C+I+G+NX)

produkty i usługi

czynniki wytwórcze:

siła robocza, kapitał, ziemia

dochody właścicieli czynników wytwórczych:

płace, zyski, renty gruntowe

---