FARMAKOLOGIA KRWI I UKŁADU KRWIOTWÓRCZEGO.
PREPARATY KRWI.
LEKI KRWIOZASTĘPCZE.

KREW

• Krew ma istotne znaczenie dla życia, prawidłowego funkcjonowania organizmu i jego tkanek. Dostarcza środków odżywczych, transportuje gazy oddechowe, usuwa końcowe produkty przemiany materii i zapewnia stałość środowiska wewnętrznego, hemostazę i termoregulację.

• Krew obwodowa stanowi zawiesinę elementów komórkowych (krwinek czerwonych, białych i płytek krwi) w roztworze białkowym zwanym osocze.

• Zawartość krwi w organizmie człowieka wynosi ok.. 8% mc. lub 80ml/kg mc. lub 3200 ml/m² powierzchni ciała.

• Około 45% stanowią elementy komórkowe (ok.. 30 ml/kg mc.) i 55% osocze (ok.. 50 ml/kg mc.)

• Głównym miejscem wytwarzania elementów morfotycznych krwi to SZPIK.

W organizmie dorosłego człowieka jest go ok.. 3500 ml. z czego tylko połowa jest czynna w stanach prawidłowych (tzw. Szpik czerwony).

• Krwinki czerwone (erytrocyty)

• Dzięki zawartej w nich hemoglobinie, przenoszą tlen z płuc do tkanek

• Dwutlenek węgla z tkanek do płuc.

• Krwinki białe (leukocyty)

• wiele rodzajów

• Spełniają funkcję obronną

• Płytki krwi (trombocyty)

• Łącznie z osoczowymi czynnikami krzepnięcia zapewniają prawidłową hemostazę.

• Osocze

• Utrzymuje stałość środowiska wewnętrznego (pH, temperatura, skład chemiczny, ciśnienie osmotyczne, stabilność koloidów i zawiesiny komórek, lepkość, napięcie powierzchniowe itp.).

• jest głównym kanałem i przenośnikiem w wymianie składników tkankowych (hormony, witaminy, aminokwasy, końcowe produkty przemiany materii, elektrolity, woda, enzymy).

• Dzięki zawartości immunoglobulin chroni organizm przed inwazją drobnoustrojów.

• Zawiera czynniki utrzymujące krew w stanie płynnym.

PREPARATY KRWI I LEKI KRWIOPOCHODNE PREPARATY KRWI I LEKI KRWIOPOCHODNE:

Przetaczanie krwi i preparatów krwiopochodnych odgrywa ważną rolę w leczeniu substytucyjnym chorób krwi. Współczesne zasady leczenia krwią polegają na wybiórczym stosowaniu tylko brakujących składników krwi: krwinek czerwonych i białych, płytek krwi oraz białek osocza-albumin, czynników krzepnięcia krwi, immunoglobulin, haptoglobin, niektórych składników dopełniacza, białek wiążących żelazo i miedź.

Główne czynniki do przetaczania krwi i jej pochodnych to:

• Przywrócenie prawidłowej objętości krwi krążącej w stanach nagłej utraty ponad 20% ob. Krwi krążącej,

• Przywrócenie lub zwiększenie zdolności przenoszenia tlenu przez krew w stanach niedotlenienia na skutek ciężkiej niedokrwistości lub nieprawidłowej funkcji hemoglobiny ( 1g Hb przenosi ok. 1,39 ml tlenu).

• Przywrócenie lub poprawa zdolności dostarczania tlenu w stanach zaburzonego mikrokrążenia,

• Uzupełnienie niedoborów poszczególnych składników krwi: płytek krwi, krwinek białych, czynników krzepnięcia, immunoglobulin, składników dopełniacza, antytrombiny III i innych białek,

• Przywrócenie prawidłowej czynności krwiotwórczej: przeszczepianie komórek hemopoetycznych szpiku kostnego, krwi obwodowej i pępowinowej, przetaczanie komórek immunokompetentnych, podawanie czynników hemopoetycznych, interferonu, tymozyny, limfokin itp.,

• Usuwanie z organizmu nieprawidłowych lub znajdujących się w nadmiarze komórek, przeciwciał, białek i innych związków przy zastosowaniu transfuzji wymiennej, plazmafrezy, cytaferezy itp. (hemaferaza lecznicza).

• Wypełnienie aparatów do krążenia pozaustrojowego,

• Transfuzje diagnostyczne znakowanych komórek lub białek krwi,

• Transfuzje eksperymentalne,

• Autotransfuzje i wykorzystanie krwi traconej śródoperacyjnie.

1. KREW PEŁNA

JEDNOSTA (1 J.) ma objętość ok.. 500ml. Jej hematokryt wynosi 0,36-0,44 (36-44%). Powinna być przechowywana w lodówce w temp. +4C^o do +6C^o. Termin ważności krwi pełnej pobranej do płynu CPDA wynosi 35 dni.

WSKAZANIA:

• masywne krwawienia z utratą powyżej 30% krwi krążącej,

• Transfuzja wymienna u noworodków (krew przechowywana do 5 dni).

PRZECIWWSKAZANIA:

• Nie należy stosować krwi pełnej w celu jedynie zwiększenia zdolności przenoszenia tlenu,

• Nie należy stosować krwi pełnej, gdy wystarczające jest stosowanie preparatów krwiozastępczych,

• Nie należy stosować krwi pełnej w celu korygowania poziomów czynników krzepnięcia, krwinek płytkowych i białych.

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• 1j. Powoduje wzrost Hb o ok.. 10g/l (1g%) i wzrost hematokrytu o 0,03-0,04 (3-4%). U dzieci analogiczny wzrost Hb i Ht wywołuje przetoczenie krwi pełnej w ilości 8ml/kg masy ciała.

• Krew pełną przetacza się przez standardowy zestaw, czas przetoczenia 1j. Jest zależny od stanu pacjenta, nie dłuższy niż 4h.

2. KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH (KKCz)

1j. KKCz otrzymywana jest z 1j. Krwi pełnej przez usunięcie z niej ok.. 200-330ml. Osocza. Preparat powinien być przechowywany w lodówce w temp. +4C^o-+6C^o. Termin ważności od 35-42 dni.

WSKAZANIA:

• Leczenie niedokrwistości u chorych normowolemicznych, u których konieczne jest jedynie zwiększenie zdolności przenoszenia tlenu oraz zwiększenie liczby krwinek czerwonych.

• Transfuzje wymienne u noworodków ( preparat przechowywany nie dłużej niż 5 dni).

PRZECIWSKAZANIA:

• Nie stosować KKCz u chorych, u których wystarczy leczenie preparatami żelaza, kwasem foliowym czy witaminą B₁₂.

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• Przetoczenie 1j powoduje wzrost Ht i Hb taki sam jak po przetoczeniu 1j krwi pełnej. KKCz przetacza się przez standardowy zestaw w czasie do 4h.

3. KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH PRZEMYWANYCH

PREPART zawiera krwinki czerwone przemyte jałowym roztworem soli fizjologicznej tak, aby Ht wynosił 65-70%. Krwinki można przemywać w dowolnym okresie ważności. Preparat powinien być przetoczony do 8h od przygotowania. W tym czasie powinien być przechowywany w lodówce w temp. +4-+6C^o.

WSKAZANIA:

• U chorych z nawracającymi lub ciężkimi powikłaniami alergicznymi po przetoczeniu KKCz lub krwi pełnej.

• U chorych z nocną hemoglobinurią.

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

Preparat przetacza się przez standardowy zestaw do transfuzji. Przetoczenie 1j powoduje mniejszy wzrost Ht i Hb niż KKCz, gdyż część krwinek czerwonych ulega zniszczeniu.

4. DEGLICERYZOWANE KRWINKI CZERWONE

Krwinki czerwone mogą być przechowywane do 10 lat w niskich temp. (-80 do - 190 st.C). Zawieszone są w glicerolu-środku krioochronnym. Przygotowanie krwinek do przetoczenia polega na ich rozmrożeniu, przepłukiwaniu fizjologicznym roztworem chlorku sodowego w celu wypłukania glicerolu i wreszcie zawieszeniu w 0,9% roztworze NaCl. Tak przygotowany preparat ma Ht %0-60%, powinien on być jak najszybciej przetoczony. Można go ewentualnie przechowywać w temp. +4 do +6 st.C w czasie do 8h.

WSKAZANIA:

• Konieczność przetoczenia krwinek czerwonych biorcy z przeciwciałami do antygenów krwinek czerwonych o dużej częstości występowania w populacji,

• Przetoczenia autologiczne.

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• Degliceryzowane krwinki czerwone podaje się przez standardowy zestaw do transfuzji. Ze względu na niszczenie krwinek podczas przygotowania uzyskuje się niższy przyrost Ht i Hb i pacjent może wymagać dodatkowych transfuzji.

5. UBOGOLEUKOCYTARNY KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH

Otrzymywany jest poprzez usunięcie 99% leukocytów za pomocą filtrowania, w celu zapobiegania alloimmunizacji.

WSKAZANIA:

• U chorych z powtarzającymi się powikłaniami gorączkowymi po przetoczeniu KKCz.

• Zapobiegawczo u wybranych wielokrotnych biorców preparatów krwi i kandydatów do przeszczepu szpiku

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

Dawkuje się jak KKCz. Do przetoczeń stosuje się specjalne filtry przyłóżkowe, usuwające leukocyty.

6. KONCENTRAT KRWINEK PŁYTKOWYCH (KKP)

Można otrzymać za pomocą 2 metod:

-konwencjonalnej (wirowanie),

-aferezy (automatyczną).

Obecnie KKP otrzymuje się metodą aferezy. Krwinki płytkowe otrzymane tą metodą pochodzą od jednego dawcy poddanego zabiegowi trombaferezy.

WSKAZANIA:

• Ciężkie objawy skazy krwotocznej małopłytkowej lub u osób ze zmianami jakościowymi płytek.

PRZECIWSKAZAWNIA:

• Profilaktyczne stosowanie w masywnych krwotokach lub w zabiegach z użyciem krążenia pozaustrojowego.

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• Przetoczenie KKP uzyskanego metodą aferezy powinno spowodować zwiększenie liczby płytek.

7. KONCENTRATY GRANULOCYTARNE

Otrzymywane od jednego dawcy metodą leukaferezy. Powinien być przechowywany w temp. +22 do +24 st.C do kilku h od przygotowania do przetoczenia.

WSKAZANIA:

• Gorączki w przebiegu posocznicy bakteryjnej utrzymującej się przez 24h nie odpowiadającej na antybiotyki lub w przypadku zakażeń opornego na antybiotyki,

• Hipoplazji linii białokrwinkowej szpiku.

PRZECIWSKAZANIA:

• Nie stosuje się koncentratów granulocytarnych profilaktycznie.

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• Należy stosować standardowy filtr do przetaczania. Leczenie powinno trwać przez kolejne 4 dni. Ze względu na zawartość erytrocytów należy przed przetoczeniem wykonać próbę zgodności surowicy biorcy z krwinkami czerwonymi dawcy.

8. ŚWIEŻO MROŻONE OSOCZE (FFP)

Osocze oprócz wody zawiera 7% białka, 2% węglowodanów i lipidy. FFP to osocze zamrożone do 6h od chwili pobrania i zawiera wszystkie czynniki krzepnięcia. 1j zawiera się w objętości 200-250 ml. Można go przechowywać w temp. -18 st.C i niżej nie dłużej niż rok.

WSKAZANIA:

• Chorzy krwawiący z jednoczesnymi niedoborami wielu czynników krzepnięcia w przebiegu chorób wątroby, DIC oraz zaburzeniami krzepnięcia wywołanymi masywnym przetoczeniem krwi lub innych płynów,

• Chorzy z wrodzonymi niedoborami czynników krzepnięcia dla których brak jest odpowiednich koncentratów tych czynników,

• Chorzy z plamicą zakrzepową małopłytkową.

PRZECIWSKAZANIA:

Nie należy stosować FFP:

• W celu wyrównania krwi krążącej,

• U chorych z koagulopatią, u których skuteczne jest leczenie wit. K,

• Jako źródło białka u chorych nie dożywionych.

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• Preparat należy rozmrażać w temp. +30 - +37st.C. Należy przetaczać natychmiast po rozmrożeniu.

PREPARATY OSOCZOPOCHODNE

1. KONCENTRAT CZYNNIKA VIII

Czynnik antyhemofilowy lub VIII: C otrzymywany jest różnymi metodami przez frakcjonowanie puli FFP oraz metodami inżynierii genetycznej. Czynnik VIII produkowany z osocza ludzkiego poddawany jest inaktywacji wirusów przy użyciu różnych metod. Należy zaznaczyć, że żadna z metod inaktywacji nie eliminuje całkowicie ryzyka zakażenia. Okres półtrwania w krążeniu biorcy wynosi 12h.

WSKAZANIA:

• Chorzy na hemofilię A z umiarkowanym lub ciężkim niedoborem czynnika VIII

PRZECIWSKAZANIA:

• Nie powinno się stosować czynnika VIII w leczeniu choroby von Willebranda

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• Liofilizowany koncentrat czynnika VIII rozpuszcza się i przetacza jak najszybciej przez filtr standardowy.

2. KONCENTRAT CZYNNIKA IX

Preparat otrzymywany jest metodą frakcjonowania osocza. Okres półtrwania we krwi chorych wynosi 24-32h.

WSKAZANIA:

• Hemofilia B

• Kompleks czynnika IX podaje się chorym z niedoborem czynnika VII lub X

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

patrz czynnik VIII.

3. ALBUMINY

Preparat zawiera 96% albuminy, 4% globuliny i inne białka. Roztwór 5% odpowiada osoczu pod wpływem osmotycznym i onkotycznym, zaś roztwory 20 i 25% są odpowiednio bardziej stężone. Przechowywany powinien być w temp. Pokojowej lub od +4 do +6 st.C. Do 5 lat.

WSKAZANIA:

• Stany hipowolemii niedobiałczenia, w szczególności wstrząs hipowolemiczny (krwotoczny lub septyczny),

• Zabiegi wymiany osocza (plazmaferaza),

• Hipoalbuminemia w przebiegu niewyrównanej niewydolności wątroby, nie poddającej się leczeniu farmakologicznemu,

• Oparzenia

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• W zależności od stanu wyjściowego stosuje się różne dawki, aby osiągnąć poziom białka całkowitego w osoczu.

4. FRAKCJA BIAŁEK OSOCZA (PPF)

Jest preparatem podobnym do albuminy, mniej oczyszczonym w procesie frakcjonowania. Zawiera 83% albuminy i 17% globulin. Jest roztworem 5%.

WSKAZANIA:

Jak 5% albuminy

DAWKOWANIE I SPOSÓB PRZETACZANIA:

• ostrożnie stosować u chorych, u których może wystąpić przeciążenie krążenia. Szybkie przetoczenie PPF powyżej 10ml/min może spowodować obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. PPF nie podaje się dotętniczo ani w krążeniu pozaustrojowym.

5. IMMUNOGLOBULINY

Otrzymuje się przez frakcjonowanie puli osocza ludzkiego od wielu dawców. Preparat wolny jest od ryzyka przeniesienia chorób wirusowych. IMIG- preparat do stosowania domięśniowego zawierają IgG, IgM i IgA. IVIG- preparat do stosowania dożylnego zawierają 90% IgG i śladowe ilości IgM i IgA. Okres półtrwania większości preparatów wynosi 18-32 dni.

WSKAZANIA:

• Profilaktycznie w zapobieganiu zakażeniom wirusowym (swoiste IMIG),

• Leczenie pierwotnych i wtórnych zespołów niewydolności immunologicznej (tylko IVIG),

• Chorzy z chorobami o podłożu immunologicznym (ITP., kolagenozy, krążący antykoagulant czynnika VIII i inne).

DAWKOWANIE SPOSÓB PRZETACZANIA:

• Zależy od rozpoznania klinicznego i rodzaju preparatu. Nie wymaga się stosowania filtru.

6. KONCENTRAT ANTYTROMBINY III

Powstaje poprzez frakcjonowanie puli osocza. Liofilizowany produkt jest ogrzewany, aby zmniejszyć ryzyko przeniesienia chorób wirusowych. Okres półtrwania wynosi ok..60-70h.

Antytrombina III jest inhibitorem krzepnięcia. Jej działanie przeciwzakrzepowe polega na hamowaniu aktywności trombiny oraz czynnika Xa. Jest ona kofaktorem, za pośrednictwem którego działa heparyna, nasilająca działanie antytrombiny.

ZASTOSOWANIE:

Głównym zastosowaniem jest wrodzony niedobór. Antytrombinę III podaje się w celu zmniejszenia ryzyka zakrzepicy, gdy jej poziom we krwi jest mniejszy niż 75% wartości prawidłowej. Podczas leczenia antytrombiną III należy kontrolować podawanie heparyny, aby uniknąć powikłań krwotocznych.

7. PRZECIWINHIBITOROWY KOMPLEKS KRZEPNIĘCIA

8. IMMUNOGLOBULINA ANTY-RhD (IgG ANTY - D)

9. KONCENTRAT INHIBITORA

PREPARATY KRWIOZASTĘPCZE SPEŁNIAJĄCE ROLĘ PREPARATÓW KOMÓRKOWYCH KRWI

1.BEZKOMÓRKOWE SUBSTANCJE PRZENOSZĄCE TLEN

W przygotowaniu znajdują się trzy grupy preparatów, które pozwalają na efektywne uwalnianie tlenu:

• Spolimeryzowana lub wewnątrzcząsteczkowo sprzężona hemoglobina

• Hemoglobina z wbudowanym fosforanem pirydoksalu

• Hemoglobina umieszczona w liposomach fosfolipidowych

Dotychczas chorym, którzy niezgadzali się na transfuzję krwi z powodów religijnych, przetaczano Fluosol DA (sztuczna emulsja perfuorokarbonu). Preparat ten nie jest oceniany dobrze przez specjalistów.

2. LUDZKIE REKOMBINOWANE CZYNNIKI HEMOPOETYCZNE

Rekombinowana erytropoetyna ludzka (r-HuEPO) dopuszczona jest obecnie do stosowania u chorych ze schyłkową niewydolnością nerek. Podaje się ją 3 razy w tygodniu po dializie. W trakcie leczenia należy uzupełniać żelazo. Najpoważniejszy objaw uboczny to wzrost ciśnienia krwi, dobrze poddający się leczeniu. Ponadto w fazie badań klinicznych znajdują się inne rekombinowane ludzkie czynniki:

• Czynnik stymulujący kolonie granulocytów (rhG-GSF),

• Czynnik stymulujący kolonie granulocytów i makrofagów (rhGM-CSF).

Pobudzają one mielopezę i inne funkcje szpiku.

PREPARATY OSOCZOZASTĘCZE

1. ROZTWORY KRYSTALOIDÓW

Fizjologiczny roztwór NaCl (zawiera sód i chlor), roztwór Ringera z dodatkiem mleczanów (zawiera ponadto potas, wapń i mleczan). Mleczan ma własności buforujące. Są izotoniczne i izoosmotyczne z osoczem. Stosuje się także hipotoniczne roztwory chlorku sodowego.

2.ROZTWORY KOLOIDÓW

DEKSTRANY (polisacharydy o rozgałęzionych łańcuchach):

• Niskocząsteczkowy Dextran 40.000 (Fluidex) 6% lub 10% roztwór

• Wielocząsteczkowy Dextran 70.000 (Macrodex) 6% roztwór

• Dextran 110.000 (Dextraven) 6% roztwór

3. INNE ŚRODKI ZASTĘPCZE KRWI

W Polsce nie stosowane:

• Hydroksyetylowana skrobia (HES)- pochodna skrobi zawiera amylopektynę, 6% roztwór,

• Oksypoliżelatyna (Gelifundol - 5,6% roztwór),

• Poliwinylopyrolidon (Periston - 4% lub 6% roztwór)

Koloidy posiadają właściwości onkotyczne, długo utrzymują się w krążeniu i są stosowane w leczeniu wstrząsu krwotocznego i oparzeniowego. U chorych oparzonych roztwory krystaloidów są lekiem z wyboru w ciągu pierwszych 24h.

TRANSFUZJE AUTOLOGICZNE

Transfuzje autologiczne

U każdego pacjenta poddawanego planowej operacji należy rozważyć możliwości autotransfuzji. Polega ona na krwioupuście, przechowywaniu i reinfuzji własnej krwi chorego. Ten sposób leczenia krwią wyklucza przeniesienie chorób i odczyny poprzetoczeniowe.

AFEREZY LECZNICZE

AFEREZA POLEGA NA WYIZOLOWANIU I USUNIĘCIU, TEJ FRAKCJI KRWI, KTÓRA ZAWIERA PRZYPUSZCZALNE SUBSTANCJE PATOGENNE

• CYTAFEREZA - korzystna wymiana krwinek czerwonych w niedokrwistości sierpowatej. Można podnieść poziom Hb A do wartości ponad 35%

• LEUKAFEREZA - wykonywana w czasie leukostazy w ostrej białaczce szpikowej, w prelomach blastycznych. Po uzyskaniu spodziewanej poprawy należy zastosować chemioterapię.

• TROMBAFERAZA - korzystna metoda leczenia w przypadku rozrostów nowotworowych dotyczących płytek krwi. Po uzyskaniu poprawy konieczne jest zastosowanie chemioterapii.

• FOTOAFERAZA - metoda leczenia skórnej postaci chłoniaka z limfocytów T. Pacjent na kilka godzin przed zabiegiem otrzymuje doustnie psoralen. Następnie wykonuje się leukaferazę z jednoczesnym naświetleniem UV krwinek białych zwracanych choremu.

• PLAZMAFERAZA - wymiana osocza. Najważniejsze wskazania to: zespół nadlepkości w przebiegu hiperglobulinemii, ostra ciężka miastenia, zespół Guillaina-Barre'a, przewlekła nawracająca zapalna polineuropatia, zespół Goodpasture'a, krioglobulinemia, zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP).

ODCZYNY POPRZETOCZENIOWE

Ostre odczyny poprzetoczeniowe:

• Ostre odczyny hemolityczne, które możemy podzielić na ostrą wewnątrznaczyniową hemolizę (niezgodność w układzie ABO) oraz na ostrą pozanaczyniową hemolizę . Gdy podejrzewa się ostry wewnątrznaczyniowy odczyn hemolityczny, należy natychmiast przerwać transfuzję i jak najszybciej zastosować diurezę wymuszoną (1-2ml/kg/h)

• Furosemid

• Mannitol

• Małe dawki dopaminy

• Odczyny gorączkowe. Gorączka może być związana z wieloma rodzajami odczynów, może być pierwszym objawem ciężkiej reakcji hemolitycznej. Odczyny gorączkowe są przypisywane przeciwciałom skierowanym przeciwko krwinkom białym i płytkowym. Leczenie lekami przeciwgorączkowymi (np. Aspiryna)

• Odczyny alergiczne, są spowodowane przeciwciałami przeciwko białkom osocza. W przypadku odczynów łagodnych można transfuzję kontynuować, gdy po podaniu leków przeciwhistaminowych objawy ustępują. W ciężkich odczynach uogólnionych stosuje się adrenalinę lub kortykosterydy.

4) Przeciążenie krążenia powstaje na skutek przetoczenia zbyt dużej ilości krwi lub w zbyt krótkim czasie. Objawy to: wzrost RR skurczowego o 50mmHg, zaburzenia oddychania, zmiany w zapisie EKG

• Obrzęk płuc z przyczyn pozasercowych charakteryzuje się prawidłowym ciśnieniem wypełniania lewej komory serca. Przyczyną są przeciwciała leukocytarne, w leczeniu stosuje się płyny i/lub sterydy, czasem stosowanie oddechu kontrolowanego.

• Hemoliza na tle nieimmunologicznym może nastąpić pod wpływem roztworów hipotonicznych (5% wodny roztwór glukozy), hipertonicznych (50% wodny roztwór glukozy), uszkodzeń mechanicznych, nieprawidłowego przechowywania krwi, rzadziej zakażenia bakteryjnego

• Posocznica bakteryjna, która rozpoczyna się po rozpoczęciu przetaczania krwinek czerwonych, a czasem i płytkowych. Odczyn ten zdarza się rzadko. Jeśli wystąpi należy przerwać przetaczanie. Leczenie: antbiotyki i leki krążeniowe.

Opóźnione odczyny poprzetoczeniowe

• Opóźnione odczyny hemolityczne. Zjawia się 3-10 dni po przetoczeniu krwi zawierającej niezgodny antygen. Opóźniony odczyn może również powstać w następstwie odpowiedzi na zetknięcie z obcym antygenem po raz pierwszy. Objawy: gorączka, niedokrwistość, czasem żółtaczka, rzadziej może prowadzić do wstrząsu, niewydolności nerek i nawet do śmierci. Leczenie jak w ostrych odczynach hemolitycznych.

• Choroby zakaźne. Najczęstszą chorobą jest wirusowe zapalenie wątroby. 90% przypadków to zapalenie wywołane przez wirus nie-A, nie-B, zwane obecnie zapaleniem typu C. Ponadto istnieje ryzyko przeniesienia AIDS. Ponadto przez krew przenoszone są wirusy Epsteina-Barra (EBV), wirus cytomegalii (CMV), malaria, toksoplazmoza.

• Alloimmunizacja. Częste transfuzje mogą prowadzić do alloimmunizacji są trudności w dobraniu zgodnej grupowo krwi, reakcje gorączkowe i alergiczne, lub brak poprawy po przetoczeniu płytek krwi.

• Przeszczep przeciw gospodarzowi (GVHD). Jest choroba, która może rozwinąć się u biorców auto- i allogenicznych przeszczepów szpiku.

10

---