Słoneczne morele

Autor:Dr n. farm. Przemysław Rokicki

Morela jest owocem uprawianym od ponad 4000 lat. Miejscem jej pochodzenia są Chiny. Największe sady morelowe zlokalizowane były na terenach Tienshan, czyli Niebiańskich Gór. Wówczas przypisywano moreli znaczenie mistyczne. Wierzono, że jeśli mężczyzna nie posadzi w wieku młodzieńczym morelowego drzewka, zostanie w przyszłości starym kawalerem.

Do Europy dotarły z Armenii, barwa morelowa jest trzecim kolorem na fladze ormiańskiej. To bardzo ceniony owoc w Armenii, jego łacińska nazwa pochodzi właśnie od nazwy tego kraju. Podczas wojen rzymskich i perskich w I w. p.n.e. morele trafiły na tereny Włoch i Grecji. Stamtąd w XIII wieku rozpowszechniły się w innych krajach europejskich. Francja i kraje Ameryki poznały morelę w XVII wieku. Do XVIII wieku uważano morele za rodzaj brzoskwini.

Morela pospolita

Morela pospolita, morela zwyczajna (Armeniaca vulgaris Lam.) jest gatunkiem rośliny wieloletniej należący do rodziny różowatych. Pochodzi z Azji, w stanie dzikim występuje od Chin poprzez środkową Azję po Azję Mniejszą. Jest uprawiana w wielu krajach świata, również i w Polsce.

Morela to drzewo lub krzew o wysokości nawet do 15 m. Jej liście są jajowate i podwójnie pikowane. Kwiaty moreli rozwijają się przed liśćmi, są białe, rzadziej różowe. Mają 5-płatkową koronę, 1 żółty słupek omszony w dolnej części i liczne pręciki. Pąki kwiatowe powstają zarówno na krótkopędach, jak i na długopędach. Owocami moreli są kuliste i nieco spłaszczone pestkowce o skórce pomarańczowej z niewielkim rumieńcem i pomarańczowym lub żółtym miąższem. Masa pojedynczego owocu wynosi 30-70 g. 

Medycyna

Owoce są bardzo smaczne, spożywane w postaci surowej lub suszonej, kompotów, dżemów lub konfitur. Zawierają dużo witaminy C. Jedna szklanka soku z moreli wystarczy na pokrycie dziennego zapotrzebowania na kwas askorbinowy. Zawierają też sporo żelaza. Jadalne nasiona słodkie lub gorzkie zastępują migdały. Jako, iż pestki te zawierają sporo amigdaliny (witamina B17), nie należy ich spożywać w zbyt dużych ilościach.

Amigdalina jest przekształcana w naszym organizmie do kwasu cyjanowodorowego (kwasu pruskiego), który może prowadzić do zatruć. Z uwagi na sporą zawartość witamin z grupy B: niacyny, ryboflawiny, tiaminy, morele działają uspokajająco na nasz system nerwowy. Witaminy z grupy B łagodzą niepokój, stany lękowe, przeciwdziałają bezsenności oraz pomagają w walce z codziennym stresem.
 

Udowodniono, że zawarty w morelach beta-karoten może powodować zahamowanie rozwoju nowotworów w obrębie jamy ustnej. Działa on na komórki rakowe niczym blokada, utrudniając ich rozwój, chroniąc tym samym błony śluzowe przed ogniskami zapalnymi.

Zaleca się, aby morele spożywały osoby cierpiące na zaburzenia krążenia i choroby serca. Suszone owoce są pomocne w leczeniu niedokrwistości, bowiem stymulują namnażanie się czerwonych krwinek.

Morele mają silnie zasadowy charakter i ich spożycie poleca się w leczeniu chorób przemiany materii, nadkwasocie oraz jako środek łagodzący bóle towarzyszące kolkom nerkowym, wątrobowym i żółciowym. Zawarty w morelach potas pomaga w obniżaniu ciśnienia tętniczego krwi. Ponadto w morelach obecne są liczne składniki mineralne: żelazo, fosfor, bor, potas, miedź, wapń, siarka, jod, selen, cynk, kobalt i magnez.

W morelach znajdziemy również kwasy organiczne m.in.: jabłkowy, cytrynowy, winowy i salicylowy. Poza tym morele to bardzo dobre źródło błonnika pokarmowego (pektyny), suszone owoce zawierają go znacznie więcej niż świeże. Świeże owoce są za to mniej kaloryczne. W suszonych wszystkie składniki odżywcze, tym samym kalorie, są bardziej skoncentrowane i w ich spożyciu należy zachować umiar, bowiem mogą wywołać lekkie przeczyszczenia.

Składniki odżywcze moreli

Morele są tak samo smaczne jak i zdrowe, spożycie 150 g surowych moreli pokrywa dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę A.

100 gramów świeżych moreli dostarcza 50 kilokalorii (suszone - 300), 0,6 gramów białka, 6,7 grama węglowodanów, 2,1 grama błonnika, 320 miligramów potasu, 21 miligramów fosforu, 17 miligramów wapnia (suszone 90), 12 miligramów magnezu, 0,4 miligrama żelaza, 0,1 miligrama cynku, 1500 mikrogramów witaminy A, 0,04 miligrama witaminy B1, 0,05 miligrama witaminy B2, 0,6 miligrama witaminy B3 (PP), 0,07 miligrama witaminy B6, 7 miligramów witaminy C, 5 mikrogramów kwasu foliowego.

Suszone morele zawierają bardzo dużo witaminy A, potasu, fosforu, białka i błonnika. 100 gramach znajduje się: 3600 mikrogramów witaminy A, 1880 miligramów potasu, 120 miligramów fosforu, 4,8 grama białka, 24 gramy błonnika.

Amigdalina

Amigdalina (z łac. amygdalum - migdał) amygdalina jest organicznym związkiem chemicznym z grupy glikozydów występujących w nasionach migdałowca zwyczajnego, pigwy pospolitej, czeremchy i niektórych drzew owocowych (np. moreli, wiśni, śliw i brzoskwiń). Występuje w pestkach tych owoców nadając im specyficzny gorzki smak i aromat. W organizmie rozkłada się na glukozę, aldehyd benzoesowy i cyjanowodór. Amigdalinę po raz pierwszy wyodrębniono z gorzkich migdałów w 1830 roku. W niektórych źródłach określana jest, jako witamina B17 lub „Letrile”, nie jest jednak powszechnie klasyfikowana jako witamina. Niektóre źródła sugerują, że ma działanie przeciwnowotworowe. Sprawa jest bardzo kontrowersyjna i wywołała wielką burzę na terenie USA.

Niekiedy stosuje się profilaktycznie specjalną dietę amygdalinową  w celu zapobieżenia procesom nowotworowym. Zawiera ona przede wszystkim owoce, orzechy i bardzo duże dawki minerałów. Wydaje się, że efekty przeciwnowotworowe zawdzięcza się powstaniu w tkankach cyjanku wodoru, który zabija komórki nowotworowe. Niestety substancja ta może również niekorzystnie działać na zdrowe komórki.

Kosmetyka
 

Morele bardzo często wykorzystuje przemysł kosmetyczny. Olej z nasion moreli używany jest w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym. Olej morelowy dodawany jest do kremów, maseczek, toników i balsamów o właściwościach wygładzających. Kosmetyki z olejem morelowym łagodzą, nawilżają, regenerują i odżywiają skórę. W Japonii kremy z olejem morelowym są bardzo ekskluzywnym kosmetykiem do pielęgnacji dłoni.

Mielone na proszek pestki moreli to cenny składnik kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry tłustej i łojotokowej. Dodaje się je do maseczek złuszczających i peelingów.

Morelowe olejki eteryczne wykorzystywane są jako dodatek przy produkcji aromatyzowanych wód do żelazka, świec zapachowych czy kadzidełek.

Witamina A i beta-karoten zawarte w morelach doskonale rewitalizują skórę i odświeżają jej koloryt. Suszone morele zawierają rekordowe ilości beta-karotenu (prowitaminy A), odpowiedzialnego za procesy odbudowy naskórka oraz za odnowę włókien kolagenowych. Regenerując włókna, które są "rusztowaniem" skóry suszone morele spowalniają procesy starzenia się.
 

Dieta wzbogacona o suszone morele skutecznie wspomaga działanie odmładzających kosmetyków, a uzupełniona o masaż twarzy daje widoczny efekt ujędrnienia skóry.

Maseczka morelowa

Składniki:
 

•   1/2 szklanki rozdrobnionych moreli (mogą być również suszone)

•   1/2 szklanki ciepłego mleka,

•   1 łyżka miodu.

Morele należy obrać ze skórki i rozdrobnić. Jeżeli używasz suszonych moreli, rozdrobnij je blenderem, a następnie zalej ciepłym mlekiem, dodaj miód i pomieszaj, tak aby wszystkie składniki się połączyły. Gotową maseczkę nakładaj na twarz opuszkami palców. Pozostaw na 20 minut, a następnie zmyj ciepłą wodą. Maseczka morelowa doda twojej twarzy świeżości i zdrowego połysku.

---