STANDARDY ROZPOZNAWANIA I LECZENIE STANU ASTMATYCZNEGO, Medycyna, Med3, Alergologia (pajro)


STANDARDY ROZPOZNAWANIA I LECZENIE STANU ASTMATYCZNEGO

Dr n. med. Krzysztof Karwat
Prof. dr hab. n. med
Ryszarda Chazan
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych,
Pneumonologii i Alergologii AM w Warszawie
Kierownik: Prof. dr hab. n. med. Ryszarda Chazan

Stan astmatyczny jest z jednym ze stanów zagrożenia życia spotykanych w chorobach wewnętrznych. Z definicji jest to ciężkie nasilenie astmy oskrzelowej, które bardzo trudno poddaje się leczeniu. Brak odpowiedniego intensywnego leczenia głównie szpitalnego, najlepiej na Oddziale Intensywnej Terapii (OIT), może doprowadzić do szybko pogłębiającej się niewydolności oddechowej i zgonu chorego [1].
Stan astmatyczny może wystąpić u każdego chorego na astmę, ale nie musi. Może być pierwszym objawem astmy albo nie wystąpić w ogóle pomimo ciężkiego przebiegu choroby. Czynnikiem wyzwalającym może być każdy czynnik doprowadzający do nasilenia astmy: kontakt z alergenem, infekcja układu oddechowego, zmiana temperatury i wilgotności powietrza, drażniące zapachy, zanieczyszczenia powietrza, emocje [2].
Wystąpienie tego stanu może mieć trojaki przebieg. Po pierwsze może się pojawić w sposób nagły, nieprzewidywany, bez objawów prodromalnych - "jak grom z jasnego niebaÓ - po zadziałaniu nawet niewielkiego bodźca. Tak objawiający się stan astmatyczny jest bardzo często przyczyną nagłego zgonu chorego przed uzyskaniem pomocy kwalifikowanej i szacuje się, że jest odpowiedzialny za ponad 70% zgonów pozaszpitalnych. Drugi przebieg rozwoju stanu astmatycznego to postępujące, pogłębiające się objawy nasilenia astmy oskrzelowej nie ustępujące pomimo zwiększania dawek leków zmniejszających napięcie mięśniówki oskrzeli. Trzecia "droga dochodzenia " do wystąpienia stanu astmatycznego to nagłe pogorszenie na skutek zadziałania czynnika dodatkowego (np. infekcja) w okresie nasilenia astmy [1,3].
Mechanizmy doprowadzające do zgonu w przebiegu stanu astmatycznego to: uogólniony, rozległy skurcz mięśniówki oskrzeli, który doprowadza do gwałtownej asfiksji, zatkanie drzewa oskrzelowego przez gęstą, lepką wydzielinę, która uniemożliwia wymianę powietrza w płucach, mechanizm kardiogenny - martwica węzłów skurczowych mięśnia serca (typ martwicy skrzepowej) oraz powikłania głównie z zakresu OUN (niedotlenieniowe uszkodzenie mózgu, udar mózgu) jak i zaburzenia rytmu serca, odma opłucnowa, śródpiersiowa czy ostry krwotok z wrzodu stresowego żołądka.
Raz przebyty stan astmatyczny zwiększa szansę na ponowne jego wystąpienie, a to jest związane ze wzrostem prawdopodobieństwa zgonu w przebiegu kolejnego ciężkiego nasilenia astmy.

ROZPOZNANIE STANU ASTMATYCZNEGO

Za rozpoznaniem stanu astmatycznego przemawiają następujące dane z wywiadu i badania przedmiotowego, gdy brak poprawy po podaniu teofiliny i hydrokortizonu lub innego steroidu dożylnie (standardowe postępowanie zespołów pogotowia w przypadku duszności bronchospastycznej):

  1. Badanie podmiotowe

  • Badanie przedmiotowe